افغانستان با موقعیت ژئواستراتژیک خود اغلب میدان جنگ قدرتهای بزرگ بوده است. این کشور دارای تاریخ پیچیده، فرهنگ متنوع، جمعیت جوان و سیاست همیشه در حال تحول است. در نگاه ژرف به بررسی پدیدههای مختلف در افغانستان و پیوند ناگسستنی این کشور با جهان و منطقه و تأثیر آن در عرصه بینالمللی میپردازیم.
رهبران خط مقدم طالبان چهرههای جوانتر و کمتر شناخته شدهای هستند که از جنگ جان سالم به در برده اند. چرا اعضای با تجربه کنار گذاشته شده اند؟ آیا آنها قربانی یک پاکسازی توسط رهبری جدید هستند؟
طالبان یک پروژه بزرگ و جنجالی انتقال آب را در شمال افغانستان شروع کرده اند. کانالی که بخش قابل توجهی از آب آمودریا را به طرف زمینهای زراعتی در افغانستان منحرف میکند. احتمال دارد که این موضوع جنجالها بر سر آب را با همسایه ها تشدید کند. این طرح در درازمدت چقدر به نفع مردم افغانستان است؟
شماری از شناخته شدهترین چهرههای سیاسی افغانستان در خارج از این کشور از ایجاد دولتی در تبعید به عنوان جایگزین طالبان سخت گفته اند. آیا این گروه میتوانند طرح دولت در تبعید را پیش ببرند؟ آیا مخالفانی که نتوانستند با پول و حمایت بسیار قدرت را در داخل افغانستان نگه دارند، میتوانند از بیرون کاری بکنند؟ مبانی حکومت در تبعید از کجا میآید؟
در افغانستان یک نهاد امنیتی بنام ریاست ۴۰ شهرت زیادی در شدت عمل با مخالفان دارد. نهادی که در زمان جمهوریت در ساختار امنیت ملی افغانستان تشکیل شد و از همان زمان مورد انتقاد بود. حالا طالبان از آن به عنوان بازویی برای سرکوب، ارعاب و حتی ناپدیدسازی مخالفان استفاده میکنند.
افغانستان با موقعیت ژئواستراتژیک خود اغلب میدان جنگ قدرتهای بزرگ بوده است. این کشور دارای تاریخ پیچیده، فرهنگ متنوع، جمعیت جوان و سیاست همیشه در حال تحول است. در نگاه ژرف به بررسی پدیدههای مختلف در افغانستان و پیوند ناگسستنی این کشور با جهان و منطقه و تأثیر آن در عرصه بینالمللی میپردازیم.
بر اساس آمارهای جهانی وضعیت اقتصادی افغانستان بسیار دشوار است. طالبان مشاغل متعددی را منع کرده اند و جلو فعالیت شغلی بخش بزرگی از جوانان خصوصا زنان را گرفته اند. حکومت آنها غیر از اعمال محدودیت، برای مشکل بیکاری جوانان چه کرده است؟
مدتی است که گروههای راستگرا در اروپا در حال قدرت گرفتن هستند. گروههایی که از طرفی شعارهای علیه اسلامگرایی می دهند و از طرف دیگر مخالف سیاست مهاجر پذیری دولتهای خود هستند. در این گزارش به موضوع مهاجرت، اسلامگرایان افراطی و روند رو به رشد راست افراطی در غرب پرداخته ایم.
برهانالدین ربانی، یکی از برجسته ترین رهبران سیاسی افغانستان بود. او در پیروزی مجاهدین علیه حکومت وابسته به اتحاد شوروی نقشی مهم داشت. ولی بعدا با گروههای دیگر مسلح وارد جنگی خونین بر سر قدرت شد. ربانی بعد از سرنگون شدن دکتر نجیب الله، رئیس دولت شد ولی طالبان او را وادار به فرار کردند. سرانجام هم توسط طالبان ترور شد. در این مجموعه به زندگی و دستاوردهای او نگاهی کرده ایم.
نگاه ژرف: فساد اخلاقی طالبان سه سال بعد از بازگشت طالبان به قدرت، گزارشهای زیادی از علاقه آنها به ارتباط با زنان منتشر شده. ادعاهای زیادی در مورد غصب جایدادها، مکانهای تجاری و اخذ رشوه از دکانداران و تجار مطرح است. و انتصاب بستگان اعضای طالبان در مقامهای ارشد دولتی عادی شده. آیا طالبان هم مثل نظام قبلی به طرف فساد و کاخ نشینی در حرکتاند؟
گزارشهای زیادی وجود دارد که نشان میدهد طالبان از کودکان به عنوان سرباز استفاده کرده اند، خصوصا در عملیاتهای انتحاری. اگرچه با بازگشت طالبان به قدرت از دامنه جنگ کاسته شده، ولی شواهد زیادی وجود دارد که نشان میدهد همچنان طالبان از کودکان به عنوان سرباز استفاده میکنند.
سه سال از بازگشت طالبان به قدرت گذشته. در این سه سال عملکرد سیاسی، اقتصادی، امنیتی و حقوق بشری آنها زیر زره بین قرار گرفته. آنها میگویند که در همه عرصهها موفق بودهاند. ولی واقعیتهای موجود تصویر دیگری ارائه میکند. طالبان در این سه سال چطور عمل کرده اند؟
سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در کشورهای زیای از منطقه فعال است. شاخه برون مرزی این نهاد سپاه قدس نام دارد که شماری از افغانها را سازماندهی کرده و از آنها در جنگ سوریه استفاده میکند. اسماعیل قاآنی فرمانده سپاه قدس چه برنامه ای برای افغانستان دارد؟