واشنگتن پست گزارش داد که شماری از دختران با رفتن به مکاتب زیرزمینی در کابل و دیگر شهرهای افغانستان به شکل ظریفی از دستور طالبان سرپیچی می‌کنند. دانش‌آموزان این مکاتب برای محافظت از خود لباس‌های مورد نظر طالبان را می‌پوشند و با حمل قرآن وانمود می‌کنند که به مدرسه دینی می‌روند.
این روزنامه در گزارشی می‌گوید معلمان و دانش‌آموزان مکاتب زیرزمینی علی‌رغم تهدیدهای زیاد از سوی طالبان به آموزش ادامه دادند.
بیشتر دخترانی که در این مکاتب زیرزمینی می‌روند دانش‌آموزان دوره‌های متوسطه و لیسه هستند که به خاطر تصمیم طالبان از رفتن به مکتب بازمانده‌اند.
واشنگتن پست می‌گوید دانش‌آموزان این مکاتب زیرزمینی برای محافظت از خود شان لباس‌های بلند و مورد نظر طالبان را می‌پوشند و نسخه از قرآن را در بین بیک‌های مکتب شان حمل می‌کنند.
به گزارش واشنگتن پست، اگر ماموران طالبان به محل آموزشی آنها حمله کنند، دختران قرآن‌های خود را بیرون می‌کشند و وانمود می‌کنند که در مدرسه دینی هستند که طالبان هنوز به دختران اجازه حضور در آن را می‌دهند.
یکی از این دانش‌آموزان گفته است طالبان در این منطقه حضور دارند و او همیشه با پنهان کردن کتاب‌های مکتب در بیک خود یک قرآن را نیز با خود حمل می‌کند.
دانش‌آموز دیگر این مکتب زیرزمینی به واشنگتن پست گفته است آموزش حق ابتدایی اوست و مهم نیست که طالبان از این مکتب آگاه می‌شوند یا نه. او تاکید کرده است هیچ کس نمی‌تواند حق آموزش را آز آنها سلب کند.
طالبان پس از تسلط بر افغانستان، مکاتب بالاتر از صنف ششم را بستند. در بیش از یک سال گذشته صدها هزار دانش‌آموز به خاطر این تصمیم طالبان از حق آموزش محروم شدند.
واشنگتن پست می‌گوید در برخی مناطق، مقامات محلی طالبان به خاطر فشار متنفذان جامعه به دختران بالاتر از صنف ششم اجازه حضور در مکتب را داده‌اند.
عبدالحق حماد یکی از مقامات ارشد طالبان در وزارت اطلاعات و فرهنگ به واشنگتن پست گفته است «۹۰ درصد اعضای طالبان مخالف تعطیلی مکاتب هستند.» او تاکید کرده که متقاعد کردن ۱۰ درصد باقی مانده یک فرایند ظریف است.
در ماه سنبله، منابع معتبر که در نشست کابینه طالبان شرکت می‌کنند به افغانستان اینترنشنال گفتند که به شمول ملا هبت‌الله آخندزاده پنج تن دیگر از رهبران ارشد طالبان به دلیل دیدگاه‌های افراطی، مخالف بازگشایی مکاتب دخترانه هستند.
ملا هبت‌الله آخندزاده، ملا محمد حسن آخند، شیخ عبدالحکیم حقانی، ملا نور محمد ثاقب و مولوی محمود از جمله اعضای ارشد طالبان هستند که مخالف بازگشایی مکاتب دخترانه هستند و به رهبر طالبان مشورت می‌دهند.
عبدالحق حماد به واشنگتن پست گفته است در میان طالبان مبارزه با ۱۰ درصد از رهبران این گروه که مخالف آموزش دختران هستند ادامه دارد. او گفته است که طالبان اما نمی‌خواهند اختلاف نظر این گروه را متلاشی کند. این مقام طالبان افزوده است که وحدت در میان طالبان راز موفقیت آنها در برابر امریکا بوده و اگر این اتحاد گروهی بشکند ایجاد اتحاد مجدد بسیار دشوار خواهد بود.
عایشه (نام مستعار) زنی که پنج ماه پیش ۴۵ مکتب زیرزمینی را در کابل و اطراف پایتخت ایجاد کرده است به واشنگتن پست گفته است «زنان نباید به مردان وابسته باشند. آموزش تنها راه خروج زنان از دشواری‌هاست.»
با این حال، در عرض یک ماه، به دلیل مسایل مالی و ترس از طالبان بسیاری از مکاتب که او ایجاد کرده بود تعطیل شدند. از این میان تاکنون ده مکتب فعال است و عایشه برای پیدا کردن منابع تلاش می‌کند.
عایشه گفته است که تاکنون دستکم سه بار از سوی طالبان احضار شده و او اکنون مخفی شده است. علی‌رغم تهدیدها، عاشیه مصمم است که این مکاتب را فعال نگهدارد.
دانش‌آموزان این مکاتب زیرزمینی از فقیرترین خانواده‌ها هستند. اکثریت آنها به دلیل فروپاشی اقتصاد افغانستان و بیکاری اعضای خانواده شان حتی نمی‌توانند کتاب‌های درسی بخرند.
سه ماه پیش، عایشه مکاتب زیرزمینی را پس از دستگیری معلمی که در یکی از مکاتب زیرزمینی دیگر کار می‌کرد به مدت ۲۵ روز متوقف کرد.
مسعوده (نام مستعار) یکی از معلمان این مکاتب زیرزمینی گفته است اگر ماموران طالبان وارد خانه شوند دختران می‌دانند که کمد را باز کنند و قرآن‌ها را بگیرند. در صورت هجوم طالبان یکی از دانش‌آموزان که قرآن را حفظ کرده است نقش معلم را ایفا خواهد کرد.
یکی از دانش‌آموزان مسعوده گفته است که «برای به دست آوردن شجاعت» در صنف شرکت می‌کند. او گفته است آرزو دارد خلبان هواپیمای کام‌ایر شود.
