یک نهاد ناظر بر صلح در افغانستان نسبت به خرید و فروش و تکثیر سلاح به‌ویژه سلاح‌های امریکایی در افغانستان تحت کنترول طالبان هشدار داده است. دیدبان صلح افغانستان در گزارشی از هلمند، قندهار و ننگرهار نوشته که بازار سلاح در این سه ولایت گرم است.
این سازمان در گزارش خود افزوده که در پی فروپاشی دولت پیشین افغانستان از یک سو قیمت سلاح کاهش یافته و از سوی دیگر، دسترسی به سلاح افزایش یافته است.
گزارش افزوده که طالبان تمایل چندانی به جلوگیری از خرید و فروش تفنگ‌های امریکایی ام-۴ و ام-۱۶ و دوربین‌های دید شب و حرارت‌یاب و انتقال آنها به پاکستان ندارد.
براساس این گزارش، پویایی قاچاق سلاح به دلیل پویایی درونی طالبان به‌شدت محلی شده است. به نظر نویسندگان گزارش، منافع تجاری، سیاسی و امنیتی و روابط درازمدت این گروه با گروه‌های مسلح و شبکه‌های قاچاق، این پویایی را تقویت کرده است.
دیدبان صلح افزوده که انبارهای این سلاح‌های امریکایی در منطقه به گردش افتاده و گروه‌های متحد طالبان مانند تحریک طالبان پاکستان به سادگی می‌توانند به این گونه سلاح‌ها دسترسی پیدا کنند.
این سازمان در گزارش خود افزوده که موجودیت بازارهای سلاح در مناطق تحت کنترول طالبان به‌ویژه مناطق مرزی خطر تکثیر سلاح در میان مردم و به‌ویژه انتقال آن به پاکستان را افزایش داده است.
براساس این گزارش، وضعیت بازار سلاح از یک ولایت تا ولایت دیگر متفاوت است. گزارش افزوده که قیمت سلاح هم پس از فروپاشی دولت پیشین ابتدا کاهش یافت، ولی به دلیل افزایش کنترول طالبان بر زرادخانه نیروهای دفاعی و امنیتی پیشین دوباره بالا رفته است.
در این گزارش به عنوان مثال آمده که یک عضو طالبان در ننگرهار چهار قبضه سلاح جدید ام-۴ را در برابر ۶۰۰ هزار روپیه پاکستانی فروخته است. یک عضو دیگر طالبان هم این سلاح‌ها در همین ولایت به قیمت مشابهی فروخته است.
گزارش همچنین افزوده که طالبان اقداماتی را برای رسمیت بخشیدن به روند خرید و فروش و انتقال سلاح انجام داده است. براساس این گزارش، مقام‌های ولایتی طالبان در برابر گرفتن مالیات، مجوز حمل سلاح صادر می‌کنند. به نظر نویسندگان گزارش، این امر از یک سو درآمد مقام‌های طالبان را افزایش می‌دهد و از سوی دیگر قدرت آنها را گسترش می‌دهد.
دیدبان صلح گزارش خود را براساس تحقیقات میدانی در اواخر سال ۲۰۲۲ در سه ولایت هلمند، قندهار و ننگرهار به‌ویژه مناطق مرزی تهیه کرده است.
پژوهشگران این نهاد از دست‌کم شش بازار سلاح در این ولایت دیدن کردند و با کسانی که در معامله و قاچاق سلاح‌های کوچک دست داشتند و همچنین اعضای رده پایین گروه طالبان گفت‌وگو کردند.
براساس این گزارش، آنها همچنین شاهد نقل‌وانتقال سلاح‌ها در مناطق مرزی بوده‌اند. با این که اداره استخبارات طالبان اقدام به ضبط سلاح کرده، اما جریان خرید و فروش و قاچاق اسلحه همچنان ادامه داشته است.
دیدبان صلح افغانستان یک نهاد غیردولتی مستقر در امریکا است که قبلا براساس مجوز وزارت اقتصاد افغانستان در این کشور فعالیت می‌کرد.
این نهاد در زمینه صلح و امنیت در افغانستان گزارش و تحلیل تهیه می‌کند و در معرفی خود در وبسایتش نوشته که با شبکه گسترده‌ای از خبرنگاران و فعالان مدنی در افغانستان ارتباط دارد.
