مقامهای ارشد طالبان چهارشنبه (۱۹ میزان) برای «بهرهبرداری فاز اول و افتتاح کار فاز دوم» کانال قوشتپه به بلخ رفتند. ملایعقوب، وزیر دفاع طالبان گفت: «همسایهها نگران نباشند، ما هیچگاه در استفاده از آب دریای آمو به حقوق همسایهها تجاوز نمیکنیم.»
رسانههای طالبان نوشتند که ملا عبدالغنی برادر و عبدالسلام حنفی، معاونان اقتصادی و اداری ریاستالوزرای طالبان، سراجالدین حقانی، سرپرست وزارت داخله این گروه، شیرمحمد عباس ستانکزی، معین سیاسی وزارت خارجه طالبان و شماری دیگر از مقامهای ارشد این گروه نیز به بلخ سفر کردهاند.
ملا یعقوب در سخنرانیاش در این مراسم با اشاره به «نگرانی همسایههای افغانستان» در قبال استفاده از آب دریای آمو، گفت: «ما میخواهیم حق خود را بهدست آوریم. در این مورد باید هیچکسی مانع ایجاد نکند.»
این مقام طالبان همچنین افزود: «کانال قوشتپه یک خواب بود که به حقیقت مبدل شد.»
ملا عبدالغنی برادر، معاون اقتصادی رئیسالوزرای طالبان گفت که هدف از ساخت کانال قوشتپه ضرر رساندن به کسی نیست، «بلکه یگانه هدف آن افغانستان سرفراز، خودکفایی افغانها و استفاده از منابع طبیعی به گونه بهتر است.»
سراجالدین حقانی، وزیر داخله طالبان نیز گفت: «پس از مشکلات فروان، فاز اول کانال قوشتپه توسط انجنیران افغان تکمیل شده است.»
وزیر داخله طالبان افزود که اگرچه بودجه موجود طالبان ایجاب نمیکرد که پروژه قوشتپه اجرا شود، اما در نتیجه «اراده قوی» طالبان این روند در حال اجرا است.
برخی دیگر از مقامهای طالبان نیز در سخنرانیهای خود بر نگرانی همسایههای افغانستان در خصوص افتتاح کانال قوشتپه اشاره کردند.
عبدالسلام حنفی، معاون اداری رئیسالوزرای طالبان تاکید کرد که این گروه «به هر شکل ممکن» کار کانال قوشتپه را تکمیل خواهد گرد. حنفی نیز گفت که کشورهای همسایه نگران نباشند که طالبان «گویا دریای آمو را کاملا [به سوی کانال قوشتپه] سوق میدهد.»
این مقام طالبان افزود که حکومت طالبان به حقوق همسایگان احترام دارد و از آنها نیز میخواهد که به حقوق افغانستان احترام بگذارند.
شیرمحمد عباس ستانکزی، معبن سیاست وزارت خارجه طالبان گفت که در طول تاریخ این نخستین بار است که افغانستان از آب رودخانه آمو استفاده میکند و «این حق طبیعی کشور ما است.»
او گفت: «از آب رودخانه آمو طوری استفاده مثبت میشود که به حقوق کشورهای همسایه شمال تجاوز نمیشود.»
این مقام طالبان گفت که حکومت طالبان حاضر است که نگرانی کشورها در خصوص استفاده افغانستان از آب رودخانه آمو را از «راههای دیپلوماتیک» رفع کند.
نگرانی کشورها
مجله اکونومیست اواخر سال ۱۴۰۱ در تحلیلی نوشت که توسعه کانال قوشتپه با این که به نفع کشاورزان افغان است، اما میتواند به منازعه و تنش با کشورهایی چون اوزبیکستان دامن بزند.
این مجله نوشت اوزبیکستان برای آبیاری مزارع پنبه خود به آمو متکی است، اما اقدام طالبان میتواند آب این رودخانه را کم کند.
رئیسجمهور اوزبیکستان چندی پیش هشدار داد که طالبان در حال ساخت کانال انتقال آب قوشتپه است و این امر میتواند رژیم آب و تعادل را در آسیای میانه به طور اساسی تغییر دهد.
شوکت میرضیایف در ماه سنبله در پنجمین نشست مشورتی سران کشورهای آسیای میانه در شهر دوشنبه گفت که در واقع یک مصرفکننده جدید ظاهر شده که «هیچ تعهدی با کشورهای ما ندارد.»
علیاحمد عثمانی، وزیر پیشین انرژی و آب چندی پیش در گفتوگو با افغانستان اینترنشنال گفت که کشورهای آسیای میانه چون تاجیکستان میتوانند جلو جریان آب به کانال قوش تپه را بگیرند و بر طالبان فشار بیاورند.
به گفته آقای عثمانی، کشورهای آسیای میانه چون تاجیکستان و اوزبیکستان میتوانند علیه طالبان ائتلاف کنند و باید برای استفاده از آبهای آمو کانالهای کوچک در چند منطقه ساخته شود.
او افزود که اوزبیکستان و تاجیکستان بر سرچشمه آب قوشتپه تسلط دارند و در صورت نیاز میتوانند جلو سرازیر شدن آب به این کانال را بگیرند.
طالبان میگوید برای ساخت کانال قوشتپه بیش از هفت میلیارد افغانی اختصاص یافته و کار ساخت آن شش سال طول میکشد.
معاونت اقتصادی ریاستالوزاری طالبان در بیانیهای نوشت: «فاز اول کانال قوش تپه ۱۰۸ کیلومتر طول دارد و از ولسوالی کلدار ولایت بلخ در نزدیکی دریای آمو آغاز شده و از دشتهای وسیع حیرتان گذشته و تا ولسوالی دولتآباد امتداد یافته است.»
جبهه مقاومت ملی افغانستان پیشتر مدعی شده بود که طالبان در شعبهای به نام «انکشاف کانال قوشتپه» در ساختمان اداره امور در کابل، توزیع زمینهای اطراف قوشتپه را آغاز کرده است.
جبهه مقاومت ملی گفته بود که گروه طالبان زمینهای نزدیک به کانال قوش تپه را به «تروریستها» توزیع میکند.
این خبرگزاری نوشته زمینلرزه روز چهارشنبه خسارات مالی و جانی به باشندگان ولسوالیهای انجیل، رباط سنگی و گلران به بار آورده است.
دستکم سه زمینلرزه دیگر بامداد روز چهارشنبه، ۱۹ میزان، غرب افغانستان را تکان داد. سازمان زمینشناسی امریکا بزرگی این زمینلرزهها را به ترتیب ۶/۳، ۵/۰ و ۴/۱ اعلام کرده است.
گفته میشود که دستکم یکی از منارهای تاریخی شهر هرات نیز در اثر زلزله آسیب دیده است.
به گفته منابع برخی خانهها در ولسوالیهای کشک و گلران نیز تخریب شدهاند.
زمینلرزه اولی ساعت ۰۵:۳۰ بامداد امروز رخ داد و در جریان یک ساعت، دو زمینلرزه دیگر نیز هرات را تکان داد.
مرکز یکی از زمینلرزهها منطقه چهاربرج در مرکز هرات گفته شده است.
منابع محلی گفتند که زمینلرزه امروز در فراه، بادغیس، نیمروز و مشهد هم احساس شده است.
به گفته منابع، زمینلرزه خانههای مسکونی در مناطق مرکزی هرات را تخریب کرده است.
زلزله کنونی در هرات پنج روز پس از زلزلهای به بزرگی ۶.۳ در روز شنبه (۱۵ میزان) در این ولایت رخ داد که هزاران کشته و زخمی برجا گذاشت.
