قنسولگری افغانستان در مشهد در پی بروز اختلاف‌هایی میان طالبان، دیپلومات‌های دولت سابق و جمهوری اسلامی ایران، روزهای ناآرامی را پشت سر می‌گذارد. منابع از مشهد می‌گویند طالبان قصد داشتند بدون اطلاع وزارت خارجه ایران سرقنسول جدید به این شهر بفرستند.
براساس اسنادی که به دست افغانستان اینترنشنال رسیده، وزارت امور خارجه طالبان در روز سه‌شنبه، ۱۸ ثور، با فرستادن یک نامه رسمی عبدالجابر انصار، سرقنسول افغانستان در مشهد را به کابل فراخوانده است.
عبدالجابر انصار در سال ۱۳۹۸ توسط وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی افغانستان به‌عنوان سرقنسول افغانستان در مشهد تعیین شده بود.
در نامه رسمی وزارت امور خارجه طالبان آمده که عبدالجابر انصار از روز یکشنبه، شش جوزا، «در بست کمبود رتبه دوم به‌عنوان معاون امور معاهدات حوزه آسیا و آفریقای ریاست حقوق و معاهدات» در وزارت خارجه طالبان تعیین شده است.
منابعی از قنسولگری افغانستان در مشهد به ما گفتند روز دوشنبه، هفتم جوزا، نصیراحمد حقانی، از اعضای طالبان، از تهران به مشهد آمد و خود را جنرال‌قنسول جدید افغانستان در این شهر معرفی کرد.
نصیراحمد حقانی همزمان به‌عنوان سکرتر اول سفیر طالبان در تهران مشغول کار است.
به گفته منابع، آقای حقانی در حالی می‌خواست مسئولیت قنسولگری افغانستان را به عهده گیرد که وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران از این مساله اطلاعی نداشت. بنابراین عبدالجابر انصار از سپردن مسئولیت قنسولگری به او پرهیز کرد و به آقای حقانی گفت هر نوع تغییرات در قنسولگری باید مطابق کنوانسیون‌های بین‌المللی از مجاری رسمی بین دو کشور انجام شود.
منابع از قنسولگری افغانستان در مشهد گفتند موضع آقای جابر این بود که «هرکسی که بخواهد جایگزین سرقنسول افغانستان شود، باید مراحل دیپلوماتیک را بگذراند و طالبان در ابتدا باید درخواست خود را به وزارت خارجه جمهوری اسلامی که کشور میزبان است بفرستد.»
به گفته منابع از قنسولگری افغانستان، آقای جابر به نمایندگان طالبان گفت فقط بعد از تائید وزارت خارجه جمهوری اسلامی ایران تصامیم بعدی برای پذیرش سرقنسول جدید گرفته خواهد شد.
طالبان چه می‌گوید؟
ذاکر جلالی، از مقامات وزارت امور خارجه طالبان روز جمعه، ۱۱ جوزا، در صفحه خود در اکس از عبدالجابر انصار به‌عنوان «جنرال‌قنسول سابقه افغانستان در مشهد» نام برد و گفت وظیفه او «توسط حکم ریاست‌الوزرا» به پایان رسیده است.
ذاکر جلالی گفته به جای دیپلومات حکومت پیشین افغانستان فرد جدیدی به مشهد اعزام خواهد شد، «اما تا اعزام دیپلومات جدید، دیپلوماتی از سفارت افغانستان در تهران از امور قنسولی وارسی خواهد کرد و یا هم سکرتر اولِ قنسولگری تا اعزام دیپلومات جدید به حیث سرپرست به ارائه خدمات قنسولی ادامه خواهد داد.»
اتهام فساد مالی در قونسلگری افغانستان در مشهد
در یادداشت این مقام طالبان آمده است که مهاجران افغان در مشهد «نیازمند خدمات شفاف و معیاری کونسلی هستند و «یکی از اولویت‌های وزارت امور خارجه افغانستان مبارزه جدی در برابر فساد اداری است.»
ذاکر جلالی ادعا کرده است که «در دوره قبلی جال بزرگ فساد اداری از بخش قنسولی وزارت تا نمایندگی‌ها در خارج از کشور گسترانیده شده بود و پس از خشکاندن ریشه‌های فساد در مرکز حالا در مرحله دوم از بین بردن فساد در بخش‌های قنسولی خارج از کشور در دستور کار است.»
آقای جلالی به طور مستقیم عبدالجابر انصار را متهم کرده که «در فساد اداری سهم قابل ملاحظه‌ای داشته است.»
«همه امور مالی قنسولگری مشهد در دست طالبان»
در حالی که مقام وزارت امور خارجه طالبان جنرال‌قنسول افغانستان در مشهد را به دست داشتن در فساد متهم می‌کند، منابع از قنسولگری افغانستان در مشهد به افغانستان اینترنشنال می‌گویند در حال حاضر همه امور قنسولی و «چشمه‌های عایداتی قنسولگری افغانستان در مشهد «در دست فرستادگان طالبان است.»
منابع توضیح دادند که همه منابع عایداتی قنسولگری افغانستان در مشهد از جمله بخش صدور ویزا، بخش تصادیق، تثبیت هویت و پاسپورت و تمدید به دست چهار دیپلوماتی است که طالبان از کابل به مشهد اعزام کرده است.
این منبع گفت مولوی عبدالسمیع صمیم، انور نبیل و فضل الرحمن عطایی به‌عنوان سکرتر اول قنسولگری در مشهد کار می‌کنند که هر سه از سوی طالبان معرفی شده‌اند و همه منابع مالی را در دست دارند.
به گفته منابع ما علاوه بر این سه نفر، طالبان یک دیپلومات موقت دیگر به نام «اشرف یاد» را نیز به مشهد اعزام کرده است. منابع گفتند اتشه مهاجرین و دو کارمند بخش فرهنگی قنسولگری افغانستان در مشهد نیز از افرادی‌اند که طالبان از کابل آن‌ها را استخدام و اعزام کرده است.
قنسولگری افغانستان در مشهد در مجموع ۶۴ کارمند محلی دارد. در این دفتر دیپلوماتیک علاوه بر هفت فرستاده طالبان، هنوز دو دیپلومات دولت سابق افغانستان مشغول کار هستند.
منبع از قنسولگری افغانستان در مشهد به افغانستان اینترنشنال گفت طالبان از اتهام فساد اداری، به‌عنوان ابزاری استفاده می‌کنند تا کارمندان حرفه‌ای و با تجربه قنسولگری را حذف و افراد خود را به جای آن‌ها بگمارند.
به گفته منابع قنسولگری افغانستان در مشهد تنها نمایندگی دیپلوماتیک افغانستان در ایران است که همه امور مالی آنرا به جای صرافی‌ها، سیستم بانکی ATM انجام می‌دهد.
در همین حال منابع با فرستادن مکتوب‌های رسمی به افغانستان اینترنشال گفتند محمد موسی امیری، رئیس بخش مالی و اداری وزارت خارجه طالبان «در نامه‌های رسمی خود از مسئولیت‌پذیری عبدالجبار انصار تقدیر کرده است.»
منابع اتهام‌های ذاکر جلالی را زیر سوال برده و می‌گویند «اگر قصد طالبان از تغییرات در قنسولگری مبارزه با فساد بوده و عبدالجبار انصار در فساد دست داشته، پس چرا وزارت خارجه طالبان او را به عنوان'معاون امور معاهدات حوزه آسیا و آفریقا در ریاست حقوق و معاهدات این وزارت' تعیین کرده است؟»
موضع وزارت خارجه جمهوری اسلامی ایران چیست؟
اظهارات سخنگوی وزارت خارجه جمهوری اسلامی نشان می‌دهد که ایران تاکنون با تغییر سرقنسول افغانستان در مشهد موافقت نکرده است.
ناصر کنعانی، سخنگوی وزارت خارجه جمهوری اسلامی ایران روز پنجشنبه (۱۰ جوزا) در یک نشست خبری در تهران اعلام کرد که ۲۹ ثور ۱۴۰۳ در ملاقات کاردار طالبان در تهران با مدیرکل آسیای جنوبی وزارت خارجه ایران، توضیحات لازم برای تغییر سرقنسول جدید افغانستان در مشهد داده شده است.
سخنگوی وزارت خارجه ایران اعلام کرد که هرگونه تغییر کارمندان قنسولی افغانستان در مشهد باید طبق کنوانسیون ۱۹۶۳ وین باشد.
آقای کنعانی توضیح داد: افراد جدید «باید از طرق تعریف‌شده به دولت پذیرنده معرفی شده و پس از اخذ موافقت دولت پذیرنده و دریافت روادید، برای ماموریت تعریف‌شده وارد کشور پذیرنده شده و در ماموریت مشخص شده به کار مشغول شوند.»
سخنگوی وزارت خارجه ایران خبر داد که توضیحات لازم از طرق مختلف به مقام‌های وزارت خارجه طالبان هم رسانده شده است.
