سازمان بین‌المللی مهاجرت اعلام کرد که از سال ۲۰۲۰ میلادی تاکنون نزدیک به ۸ میلیون شهروند افغانستان سرزمین خود را ترک کرده‌اند. این سازمان می‌گوید از این میان یک میلیون افغان به کشورهای اروپایی پناه برده و ۸۵ درصد به کشورهای همسایه رفته‌اند.
دولت ایالات متحده امریکا در در ۲۹ فبروری ۲۰۲۰ با گروه طالبان در دوحه قطر توافقنامه صلح امضا کرد. بسیاری منتقدان معتقدند که این توافقنامه زمینه فروپاشی جمهوری اسلامی افغانستان و ورود طالبان به کابل را فراهم کرد.
سازمان بین‌المللی مهاجرت در گزارش جدیدی نوشت از زمان به قدرت رسیدن طالبان در اسد ۱۴۰۰ در افغانستان، تورم اقتصادی در این کشور افزایش قابل توجهی داشته و در این مدت بیش از نیمی از جمعیت کشور فقر را تجربه کرده‌اند.
در گزارش این آژانس متعلق به سازمان ملل آمده است که حدود ۷۰ درصد از افغان‌هایی که به ایران مهاجرت می‌کنند، می‌گویند به دلیل نبود فرصت‌های شغلی سرزمین خود را ترک کرده‌اند. این سازمان اضافه می‌کند که شمار بازگشت‌کنندگان افغان از ایران نیز چشم‌گیر است و در سال ۲۰۲۳ نزدیک به یک میلیون افغان از ایران به کشور خود بازگشته‌اند. ۷۰ درصد از مهاجرانی که بازگشته‌اند مدارک اقامتی نداشتند.
سازمان بین‌الملللی مهاجرت می‌گوید بسیاری از شهروندان افغانستان به دلیل دشواری‌های اخذ پاسپورت و ویزا، ترجیح می‌دهند از راه‌های غیرقانونی به دیگر کشورها مهاجرت کنند و عمدتاً برای عبور از مرزها به قاچاقچیان انسان پول می‌پردازند.
گزارش سازمان مهاجرت تصریح می‌کند افغان‌هایی که به اسناد سفر دسترسی ندارند با تهدیدهای بیشتری از نقض حقوق بشر در عبور از مرزها و در کشورهای همسایه روبه‌رو هستند. سازمان مهاجرت اضافه می‌کند که این دسته از افغان‌ها با برخوردهای «ظالمانه، غیرانسانی و تحقیرآمیز» مواجه می‌شوند.
در همین حال، سازمان بین‌المللی مهاجرت در ادامه این گزارش از کشورها خواسته است که اخراج مهاجران افغان را تا زمانی که شرایط برای بازگشت «ایمن، آبرومندانه و داوطلبانه» فراهم می‌شود، متوقف کنند.
این در حالی است که دولت‌های پاکستان و ایران در ماه‌های پسین روند اخراج مهاجران افغان فاقد مدارک اقامتی را افزایش داده است. براساس آمار ارائه شده از سوی وزارت مهاجرین و عودت‌کنندگان طالبان، روزانه بیش از هزار مهاجر افغان از این دو کشور اخراج می‌شوند.
