روابط بین طالبان و ایران به‌ویژه بر سر گروه مسلح «جیش‌العدل» دستخوش تحولات چشمگیری شده است. بر اساس اسناد استخبارات طالبان، حضور اعضای جیش‌العدل در مناطق مرزی غرب افغانستان (نیمروز، فراه، هرات، و هلمند) تأیید شده است.
این گروه با دو شاخه تحت رهبری شیخ ضیایی و مولوی نعمت‌الله در افغانستان فعال است.
در دوران جمهوری اسلامی افغانستان نیز جیش‌العدل در مناطق مرزی حضور داشت و در مواردی حتی از سوی نهادهای امنیتی افغانستان برای مقابله با طالبان مورد استفاده قرار می‌گرفت. این گروه که پس از شکست جندالله تشکیل شده، عمدتاً از بلوچ‌های سنی‌مذهب تشکیل شده و در سیستان و بلوچستان ایران علیه حکومت ایران فعالیت دارد.
پس از سقوط دولت پیشین افغانستان، جیش‌العدل به کمک آی‌اس‌آی پاکستان حدود ۶۰۰ جنگجو به غرب افغانستان اعزام کرد تا در کنار طالبان بجنگد. در جریان سقوط پایگاه‌های نظامی افغانستان، مقادیر قابل توجهی سلاح امریکایی به دست این گروه افتاد.
در حال حاضر میان شاخه‌های مختلف طالبان در خصوص روابط با جیش‌العدل اختلاف وجود دارد: طالبان قندهاری (نزدیک به ملاهبت‌الله) مخالف این گروه‌اند و برخی اعضای آن را بازداشت کرده‌اند؛ اما شبکه حقانی با جیش‌العدل همدلی دارد و حتی برخی اعضای این گروه را در کابل پناه داده است.
مقامات ایرانی در دیدارهای متعدد با رهبران طالبان خواستار سرکوب جیش‌العدل شده‌اند. در این دیدارها، طالبان قندهاری وعده همکاری داده‌اند، اما روابط پیچیده داخلی طالبان و استفاده احتمالی از جیش‌العدل به‌عنوان اهرم فشار علیه ایران، مانع شکل‌گیری اعتماد کامل میان دو طرف شده است.
در نهایت، مسأله جیش‌العدل به یکی از چالش‌های اصلی روابط ایران و طالبان بدل شده و تداوم این وضعیت می‌تواند ثبات مرزی و همکاری‌های دوجانبه را تهدید کند.
بیشتر بخوانید: جیش‌العدل؛ روابط طالبان و ایران چگونه عمیق‌تر می‌شود؟