محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان سعودی، و شهباز شریف، نخست‌وزیر پاکستان، روز چهارشنبه در ریاض توافقنامه استراتژیک دفاع متقابل را امضا کردند. بر اساس این توافق، هرگونه حمله به یکی از دو کشور، حمله به دیگری تلقی خواهد شد.
این توافقنامه نشان می‌دهد که عربستان به دنبال متنوع کردن متحدان امنیتی خود است.
این توافق با کشور هسته‌ای پاکستان در حالی انجام می‌شود که دولت‌های خلیج فارس که به‌طور سنتی روی همکاری امنیتی امریکا حساب می‌کنند، از حملات راکتی اسرائیل علیه رهبران سیاسی حماس در قطر به‌شدت شوکه شده‌اند.
یک مقام ارشد سعودی به روزنامه فایننشل تایمز گفت: «امیدواریم این توافق توان بازدارندگی ما را تقویت کند، زیرا هرگونه تجاوز به یکی، تجاوز به دیگری تلقی خواهد شد. این یک توافق دفاعی جامع است که بسته به نوع تهدید، از همه ابزارهای دفاعی و نظامی لازم استفاده خواهد شد.»
وزارت خارجه پاکستان اعلام کرد که این توافق با تکیه بر چند دهه شراکت تاریخی و همبستگی اسلامی، منافع استراتژیک مشترک و همکاری دفاعی نزدیک میان دو کشور امضا شده است.
در خبرنامه وزارت خارجه پاکستان آمده است: «این توافقنامه نشان‌دهنده تعهد مشترک دو ملت برای تقویت امنیت و دستیابی به صلح در منطقه و جهان است. همچنین، هدف از این توافق گسترش همکاری‌های دفاعی و تقویت بازدارندگی مشترک در برابر هرگونه تجاوز می‌باشد.»
این پیمان در شرایطی امضا می‌شود که تنش‌ها در منطقه پس از حمله هوایی اسرائیل به پایتخت قطر که شش کشته بر جای گذاشت، افزایش یافته است.
یک مقام سعودی به فایننشل تایمز گفت: «ما بیش از یک سال است روی این موضوع کار می‌کنیم و این نتیجه گفت‌وگوهایی دو تا سه‌ساله است.» او همچنین تاکید کرد که عربستان به اصل عدم اشاعه هسته‌ای پایبند است.
شهباز شریف، نخست‌وزیر پاکستان، همراه با عاصم منیر، فرمانده ارتش این کشور، برای امضای این توافقنامه به ریاض سفر کرده‌اند.
پاکستان روابط نزدیکی با عربستان سعودی دارد. ریاض از حامیان اصلی اقتصادی پاکستان محسوب می‌شود.
در پی امضای این توافق، زلمی خلیلزاد، فرستاده سابق امریکا برای افغانستان، سوالاتی را در این زمینه طرح کرده است. او پرسیده است که آیا این توافق در واکنش به حمله اسرائیل به قطر صورت گرفته است؟ او همچنان درباره محتوا و ضمایم پنهان این توافق پرسیده و گفته است که آیا این توافق نشان‌دهنده بیاعتمادی عربستان و شرکای آن به همکاری دفاعی با ایالات متحده امریکا است؟
در این مورد، یک مقام سعودی به رویترز گفت که امضای موافقتنامه در واکنش به هیچ رویداد یا کشوری خاص نیست و هدف آن نهادینه کردن روابط گسترده و عمیق دو کشور است.
نماینده سابق امریکا همچنان بحث حمایت عربستان سعودی از برنامه اتمی پاکستان را مطرح کرده است.
او هشدار داده است که پاکستان سلاح و راکتهایی در اختیار دارد که میتواند سراسر خاورمیانه و اسرائیل را هدف قرار دهد. زلمی خلیلزاد همچنان گفت این کشور در حال توسعه سامانههایی است که میتواند اهدافی در ایالات متحده امریکا را هدف قرار دهد.
هنوز ریاض و اسلامآباد جزییات کامل این موافقتنامه استراتژیک دفاعی را منتشر نکردهاند.
عربستان پیشتر امیدوار بود در قالب یک توافق جامع با ایالات متحده، پیمان دفاعی و همکاری هسته‌ای امضا کند که میتوانست به عادیسازی روابط دیپلوماتیک ریاض با اسرائیل بینجامد. اما این برنامهها پس از حمله ۷ اکتوبر ۲۰۲۳ حماس به اسرائیل و آغاز جنگ غزه عملاً متوقف شد.
عربستان، اسرائیل را به نسل کشی در غزه متهم می کند و خواستار ایجاد یک دولت فلسطینی شده است.
پاکستان در کنار امریکا، روسیه، چین، فرانسه، بریتانیا، هند، اسرائیل و کوریایشمالی، یکی از کشورهای دارنده سلاح اتمی است.
