در پی گسترش روابط میان ایالات متحده امریکا و پاکستان، شماری از سفیران پیشین پاکستانی با اشاره به فراز و نشیب‌های تاریخی در روابط دو کشور هشدار داده‌اند که اسلام‌آباد باید با احتیاط در همکاری با واشنگتن گام بردارد.
به باور آن‌ها، با توجه به پیش‌بینی‌ناپذیر بودن دونالد ترمپ، رئیس‌جمهور ایالات متحده، پاکستان نباید روابط خود را با متحدان منطقه‌ای خود به خطر اندازد.
دونالد ترمپ، رئیس‌جمهور ایالات متحده، روز جمعه در کاخ سفید میزبان شهباز شریف، نخست‌وزیر پاکستان، و مارشال عاصم منیر، فرمانده ارتش این کشور، بود. دفتر نخست‌وزیری پاکستان اعلام کرد که در این دیدار درباره مسایل امنیتی، مبارزه با تروریسم و سرمایه‌گذاری گفت‌وگو شده است.
این نخستین دیدار دوجانبه و اختصاصی یک نخست‌وزیر پاکستانی با رئیس‌جمهور امریکا در شش سال گذشته است؛ آخرین دیدار از این دست میان عمران خان و دونالد ترمپ در سال ۲۰۱۹ انجام شده بود. همچنین، این سومین سفر رئیس ستاد ارتش پاکستان به ایالات متحده در سال جاری است. در دوره جو بایدن، رئیس‌جمهور پیشین ایالات متحده، روابط میان واشنگتن و اسلام‌آباد به پایین‌ترین سطح خود رسیده بود.
نخست‌وزیر پاکستان، دونالد ترمپ را «شجاع» خواند و گفت که او شایسته دریافت جایزه صلح نوبل است. در مقابل، دونالد ترمپ نیز نخست‌وزیر پاکستان را «رهبری بزرگ» توصیف کرد.
سفیران پیشین پاکستان از بهبود چشمگیر روابط دو کشور استقبال کرده‌اند، اما هشدار می‌دهند که ماهیت پرنوسان این روابط در گذشته، که شاهد فراز و نشیب‌های بسیاری بوده، احتیاط را ضروری می‌سازد.
چرخش قابل‌توجه در روابط
ملیحه لودهی، که پیش‌تر نماینده دایم پاکستان در سازمان ملل متحد و سفیر این کشور در ایالات متحده بود، بهبود مستمر روابط میان ایالات متحده و پاکستان را «چرخشی قابل‌توجه» توصیف کرد. او گفت که روابط میان دو کشور پس از خروج امریکا از افغانستان به پایین‌ترین سطح خود رسیده بود. او اظهار داشت: «این دیدار شتاب بیشتری به بازسازی روابط پاکستان و ایالات متحده بخشیده است.»
وی افزود که دعوت از یک نخست‌وزیر پاکستانی به کاخ سفید پس از شش سال، نشان‌دهنده «به‌رسمیت‌شناختن مجدد اهمیت ژئوپلیتیک پاکستان در منطقه و خاورمیانه در بستر تحولات پویای بین‌المللی» است.
خانم لودهی تاکید کرد: «ارزیابی اهمیت این دیدار در کاخ سفید نیازمند آگاهی از جزئیات گفت‌وگوها و حوزه‌هایی است که دو کشور برای همکاری توافق کرده‌اند.» او با اشاره به تاریخچه روابط دو کشور افزود: «ماهیت پرنوسان روابط در گذشته، که شاهد فراز و نشیب‌های بسیار بوده، احتیاط را ایجاب می‌کند.»
لحظه‌ای استراتژیک جدید
سردار مسعود خان، سفیر پیشین پاکستان در ایالات متحده، سازمان ملل و چین، این دیدار در کاخ سفید را «لحظه‌ای استراتژیک جدید» در روابط اسلام‌آباد و واشنگتن توصیف کرد. او در بیانیهای اظهار داشت که گرچه ظاهر این دیدار امیدوارکننده است، محتوای اصلی آن در چارچوبهای نوین همکاری در زمینه صلح، امنیت و تحول اقتصادی نهفته است.
وی افزود: «وحدت میان پاکستان و عربستان سعودی نقش کلیدی در متقاعد کردن رئیس‌جمهور ترمپ و تیم او برای جلوگیری از تشدید تنش در غزه و حرکت به سوی راهحلی پایدار برای فلسطین داشته است. نقشه راه ارائهشده توسط استیون ویتکاف، فرستاده ویژه ایالات متحده، گواهی بر بهرسمیتشناختهشدن دیپلوماسی ماست.»
مسعود خان خاطرنشان کرد که این دیدار فرصتهای اقتصادی مهمی از جمله کاهش تعرفهها بر صادرات پاکستان و توافقهایی در زمینه مواد معدنی حیاتی، انرژی تجدیدپذیر، ارز دیجیتال و اکتشاف نفت به همراه داشته است. او همچنین از احیای همکاری اطلاعاتی میان دو کشور استقبال کرد و به همکاریهای گذشته پاکستان با نهادهای امریکایی در مبارزه با هراسافگنی اشاره کرد.
وی گفت: «تمرکز مجدد بر تهدیدات ناشی از افغانستان، داعش و تحریک طالبان پاکستان (تیتیپی) خواهد بود، در حالی که شبکههای گسترده هراسافگنانه هند در منطقه نیز مورد توجه قرار خواهد گرفت.»
رابطهای معامله‌گرانه
با این حال، روزنامه دان چاپ پاکستان در سرمقاله خود پرسید: آیا این چرخش نشان‌دهنده بازتعریفی در روابط ایالات متحده و پاکستان است یا صرفا رویکردی موقت و خوشبینانه؟ این روزنامه نوشت که از نظر تاریخی، روابط دو کشور همواره معامله‌گرانه بوده است. ایالات متحده در مقاطع کلیدی مانند جنگ سرد، جهاد افغانستان و جنگ علیه هراسافگنی در افغانستان از پاکستان حمایت کرده و تسلیحات و کمکهای مالی در اختیارش قرار داده، اما پس از دستیابی به اهداف ژئوپولیتیک خود، بیتفاوتی پیشه کرده یا حتی رویکردی خصمانه اتخاذ کرده است.
سرمقاله این روزنامه دوره جو بایدن را نمونه روشنی از بیتفاوتی ایالات متحده نسبت به پاکستان خواند. دان افزود که دونالد ترمپ، رئیس‌جمهور کنونی ایالات متحده، به تغییر مواضع ناگهانی شهرت دارد و از اینرو، تدوین سیاستهای آینده بر اساس چند دیدار، خردمندانه نیست.
این روزنامه با اشاره به اولویتهای سیاست خارجی پاکستان در روابط با چین، ایران و فلسطین تاکید کرد که این اولویتها بهطور قابلتوجهی با همکاری استراتژیک با ایالات متحده تفاوت دارند. سرمقالهنویس پرسید: آیا پاکستان میتواند روابط خود با ایالات متحده را متعادل سازد و در عین حال مواضع اصولی خود را در این مسائل، بهویژه روابطش با چین، حفظ کند؟
دان در پاسخ نوشت: «درس تاریخ این است که هرچند باید به دنبال روابط بهتر با ایالات متحده بود، پاکستان باید برای تغییرات ناگهانی در سیاست امریکا آماده باشد.»
