پولیس هند در یک ماه اخیر شماری از مسلمانان این کشور را که روی پوسترها، لباس‌ها یا شبکه‌های اجتماعی خود نوشته بودند: «من محمد [پیامبر اسلام] را دوست دارم»، بازداشت کرده است. مقام‌های هندی مدعی‌اند که این عبارت «نظم عمومی» را تهدید می‌کند.
تا کنون دست‌کم ۲۲ پرونده علیه بیش از ۲۵۰۰ مسلمان ثبت شده و دست‌کم ۴۰ نفر در چندین ایالت تحت کنترول حزب ملی‌گرای بهاراتیا جاناتا به رهبری نرندرا مودی، نخست‌وزیر هند بازداشت شده‌اند.
چه اتفاقی افتاده است؟
روز ۴ سپتامبر سال جاری، مسلمانان شهر کانپور در ایالت اوتار پرادش در شمال هند، برای تجلیل از میلادالنبی، سالروز تولد پیامبر اسلام، در یکی از محله‌ها تابلوی نورانی با عبارت «من محمد را دوست دارم» نصب کردند. حدود ۲۰ درصد از جمعیت کانپور مسلمان هستند.
اما این تابلو که شبیه طرح مشهور «من نیویارک را دوست دارم» بود، با واکنش منفی برخی از هندوهای محلی روبه‌رو شد. در ابتدا، شکایت آنان این بود که نصب تابلوی جدید بخشی از سنت‌های معمول این جشن نبوده و قوانین اوتار پرادش افزودن نمادهای تازه به مراسم مذهبی عمومی را ممنوع کرده است.
با این حال، پولیس بر اساس شکایت‌ها، پرونده‌ای علیه شماری از مسلمانان اشتراک‌کننده در مراسم تجلیل از میلادالنبی تحت عنوان «دشمنی‌افکنی بر مبنای مذهب» گشود؛ در صورت محکومیت، این اتهام تا پنج سال زندان دارد.
ماجرای کانپور واکنش تند رهبران مسلمان و اعتراضات گسترده‌ای را در ایالت‌های دیگر، از جمله تلانگانا در جنوب، گجرات و مهاراشترا در غرب، و اوتاراکند و جامو و کشمیر در شمال برانگیخت. پوسترها و نوشته‌های «من محمد را دوست دارم» در سراسر هند نصب و در شبکه‌های اجتماعی نیز منتشر شد.
در شهر بریلی ایالت اوتار پرادش، گروهی از مردم در ۲۶ سپتامبر در تظاهراتی به دعوت یک امام محلی در اعتراض به بازداشت‌های کانپور شرکت کردند و در درگیری با پولیس خشونت رخ داد.
پولیس در پاسخ، سرکوب شدیدی انجام داد و ۷۵ نفر از جمله امام محلی این منطقه و بستگان و همکارانش را بازداشت کرد. دست‌کم چهار ساختمان متعلق به متهمان توسط مقام‌های محلی ویران شد.
در سال‌های اخیر، صدها مسلمان هندی خانه‌های خود را در نتیجه‌ی چنین تخریب‌هایی از دست داده‌اند؛ تخریب‌هایی که معمولا بدون اطلاع قبلی یا حکم دادگاه انجام می‌شوند.
دیوان عالی هند تصریح کرده که تخریب املاک نباید به عنوان مجازات خارج از چارچوب قانونی به کار رود و ادارات باید پیش از تخریب هر ملکی، اطلاع کتبی بدهند. با این حال، فعالان می‌گویند این حکم در عمل رعایت نمی‌شود.
در همین حال، ده‌ها مسلمان دیگر در ایالت‌های مختلف از جمله در ایالت زادگاه مودی، گجرات، به خاطر پست‌ها و ویدیوهایی در شبکه‌های اجتماعی با شعار «من محمد را دوست دارم» بازداشت شده‌اند.
آیا این اقدام غیرقانونی است؟
قانون اساسی هند، آزادی مذهب و حق ابراز آن را تضمین می‌کند. ماده ۲۵ این قانون آزادی هر فرد برای انجام مناسک دینی خود را محافظت می‌کند. شهروندان همچنین طبق ماده ۱۹، بند یکم، از حق آزادی بیان و ابراز نظر برخوردارند، مگر اینکه گفتار یا عملشان مستقیما به خشونت یا نفرتپراکنی منجر شود.
در مورد کسانی که به دلیل استفاده از شعار «من محمد را دوست دارم» بازداشت شده‌اند، پولیس عمدتا آنها را بر اساس قوانین مرتبط با «تجمعهای غیرقانونی» یا «تحریک تنش مذهبی» متهم کرده است. با این حال، این اتهامات حتی برای کسانی اعمال شده که فقط در شبکه‌های اجتماعی پست گذاشته یا لباسی با این شعار پوشیده بودند.
ندیم خان، هماهنگکننده «انجمن حمایت از حقوق مدنی»، که این پروندهها را دنبال می‌کند، پیشتر نیز علیه مقام‌های دولتی به دلیل هدفگرفتن مسلمانان در رسانهها یا تخریب خانه‌های آنان شکایت کرده بود.
خان به الجزیره گفت که مقامها بهصورت هدفمند از موادی از قانون استفاده میکنند که نه خود عبارت «من محمد را دوست دارم»، بلکه رفتارهای منتسب به کسانی را که از این شعار استفاده کرده یا به سرکوب پولیس اعتراض کردهاند، جرمانگاری می‌کند. او گفت: «آنها میدانند هیچ قانونی وجود ندارد که صرف گفتن من محمد را دوست دارم را جرم بداند.»
خان افزود: «در سراسر هند، تصاویر خدایان هندو با سلاحهای سنتیشان به وفور دیده میشود. اگر چنین تصاویری برای مسلمانان توهینآمیز باشد، آیا باید آنها هم جرم محسوب شوند؟ حکومت نمیتواند یک دین را جرمانگاری کند.»
از سال ۲۰۱۴، یعنی زمانی که مودی به قدرت رسید، رتبه هند در شاخصهای دموکراسی بینالمللی به طور مداوم سقوط کرده است.
آکار پاتل، رئیس هیئت عفو بینالملل هند، گفت جرمانگاری آزادی بیان و باور مذهبی مردم سابقهای خطرناک ایجاد می‌کند. او گفت: «هدف قرار دادن مردم به خاطر شعاری چون من محمد را دوست دارم، که مسالمتآمیز و فاقد هرگونه تحریک یا تهدید است، با قانون اساسی هند و قوانین بینالمللی حقوق بشر در تضاد است.»
او افزود: «نگرانی از نظم عمومی باید بهطور متناسب مدیریت شود و نمیتواند بهانهای برای سرکوب کامل هویت یا بیان مذهبی باشد. وظیفه حکومت حفاظت برابر از حقوق همگان است، نه نظارت بر اعتقادات مردم.»
آیا این سرکوب عمدی است؟
منتقدان می‌گویند این سرکوب تازهترین نمونه از به حاشیهراندهشدن و هدف قرار گرفتن مسلمانان هند از زمان رویکار آمدن مودی در سال ۲۰۱۴ است.
در ۱۱ سال گذشته، موارد سخنان نفرتانگیز علیه اقلیتهای مذهبی در هند بهطور چشمگیری افزایش یافته است. تنها از سال ۲۰۲۳ تا ۲۰۲۴، حدود ۷۴ درصد افزایش یافته است. بیشتر این رویدادها در ایالت‌های تحت کنترل حزب مودی یا در آستانه انتخابات رخ داده‌اند.
به گفته عاصم علی، تحلیلگر سیاسی مستقر در دهلی، درگیریهای کوچک میان مسلمانان و هندوها بهسرعت به موضوعی ملی تبدیل می‌شوند.
او به الجزیره گفت: «اکنون یک اکوسیستم کامل برای گسترش نفرت وجود دارد، از رسانههای وابسته گرفته تا شبکه‌های اجتماعی. قانون نیز به شکلی تفسیر میشود که هر نوع ابراز هویت دینی، بهویژه از سوی مسلمانان، میتواند تحریکآمیز تلقی شود.»
پس از ماجرای «من محمد را دوست دارم» در کانپور، رهبران حزب مودی در شهر واراناسی، پوسترهایی با شعار «من بلدوزر را دوست دارم» نصب کردند، اشارهای به ویرانی خانه‌های متهمان مسلمان.
تأثیر آن بر مسلمانان جوان
راشید کیدوای، تحلیلگر سیاسی، میگوید مناقشه بر سر شعار «من محمد را دوست دارم» آشکارا سیاسی است، نه مذهبی. او افزود: «در هند، احساس نارضایتی فزایندهای میان مسلمانان، بهویژه جوانان وجود دارد، زیرا آنها میبینند که قوانین برای همه به یک شکل اجرا نمی‌شود، بهویژه در موضوعات هویتی و فرهنگی.»
بر اساس دادههای «انجمن حمایت از حقوق مدنی»، بسیاری از متهمان و بازداشتشدگان در جریان سرکوب «من محمد را دوست دارم» جوانان مسلمان هستند؛ از جمله کسانی که فقط در شبکه‌های اجتماعی پست گذاشتهاند.
عاصم علی میگوید این سرکوب، خطر طردشدگی بیشتر جوانان مسلمان را در پی دارد. او گفت: «تصور آینده دیگر دشوار شده است. شدت نفرت روزبهروز در حال افزایش است.»
