حکومت آلمان در آستانه توافق با طالبان برای بازگرداندن پناهجویان «غیرقانونی» افغان به افغانستان است و احتمال دارد کشورهای دیگر اتحادیه اروپا نیز از این اقدام پیروی کنند. روزنامه پولیتیکو نوشته است که آلمان در ازای همکاری طالبان، در تلاش مشروعیت‌دهی به اداره این گروه است.
همزمان با این‌که آلمان و دیگر کشورهای اتحادیه اروپا کنترول مهاجرت را تشدید کرده‌اند، رهبران اروپایی در حال بررسی راه‌هایی برای بازگرداندن شماری از پناهجویان افغان به افغانستان هستند.
آلمان در داخل اتحادیه اروپا رهبری تلاش‌ها برای برقراری روابط با حکومت طالبان را بر عهده گرفته است و رهبران این کشور باور دارند که سایر کشورهای اروپایی نیز احتمالا به دنبال آن خواهند رفت.
این تلاش در شرایطی صورت می‌گیرد که حکومت محافظه‌کار فریدریش مرتس، صدراعظم آلمان، تحت فشار سیاسی از سوی حزب راست افراطی و ضد مهاجرت «آلترناتیو برای آلمان»، بارها وعده داده که شمار بیشتری از پناهجویان به‌شمول افغان‌ها را اخراج کند.
اما نبود روابط دیپلوماتیک با طالبان تاکنون مانعی برای اجرای این برنامه‌ها بوده است و حکومت مرتس را وادار کرده گامی بی‌سابقه بردارد.
الکساندر دوبرینت، وزیر داخله آلمان، اوایل ماه جاری گفته بود: «به‌زودی توافق‌نامه‌ای خواهیم داشت که به ما اجازه می‌دهد افراد را به‌صورت منظم و با پروازهای برنامه‌ریزی‌شده به افغانستان بازگردانیم.» او افزود که مقام‌های این وزارت برای دستیابی به این هدف «گفت‌وگوهای فنی با مقام‌های کابل» انجام داده‌اند.
به گفته دوبرینت، در ابتدا آلمان قصد دارد افغان‌هایی را که مرتکب جرم شده‌اند، بازگرداند. با این حال، حکومت احتمال بازگرداندن افغان‌هایی را که در آلمان وضعیت حمایتی ندارند نیز باز گذاشته است.
حکومت مرتس تاکنون یک پرواز اخراج به افغانستان ترتیب داده است. حکومت پیشین اولاف شولتس نیز سال گذشته یک پرواز مشابه انجام داد و آلمان را به نخستین کشور اروپایی تبدیل کرد که گروه بزرگی از افغان‌ها را به افغانستان تحت کنترول طالبان بازمی‌گرداند.
هر دو پرواز با میانجی‌گری مقام‌های قطری انجام شده بود. اما اکنون حکومت آلمان در پی آن است که برای افزایش شمار پروازها مستقیما با طالبان وارد معامله شود.
در چارچوب این تعاملات و برای هماهنگی بازگرداندن‌های آینده، مقام‌های آلمانی به نمایندگان طالبان اجازه داده‌اند تا در قنسولگری‌های افغانستان در آلمان فعالیت کنند و آلمان نخستین کشور اتحادیه اروپا است که چنین کاری انجام می‌دهد.
برای اداره طالبان، ورود مقام‌های این گروه به قنسولگری‌های افغانستان در آلمان یک پیروزی آشکار به شمار می‌رود.
کارشناسان می‌گویند طالبان احتمالا پذیرش کارمندان خود در قنسولگری‌های آلمان را نخستین گام برای کسب نفوذ بیشتر می‌داند و ممکن است در آینده امتیازهای بیشتری از آلمان در ازای همکاری در موضوع بازگرداندن مهاجران طلب کند.
ویلیام مالی، استاد بازنشسته دانشگاه ملی استرالیا و کارشناس افغانستان، گفت: «طالبان در تعاملات بینالمللی خود سابقه طولانی در گرفتن امتیاز و سپس مطالبه بیشتر دارند. حکومت آلمان احتمالا در این مسیر آسیب خواهد دید.»
طالبان تاکنون از همکاری تازه شان با حکومت آلمان با لحن مثبتی سخن گفتهاند.
عبدالمتین قانع، سخنگوی وزارت داخله طالبان، در گفتوگو با شبکه عمومی آلمان در اوایل ماه جاری گفت که مذاکرات با مقام بلندپایه آلمانی درباره بازگرداندن پناهجویان افغان «خوب پیش رفته» و در فضای دوستانه برگزار شده است.
قانع گفت: «شهروندان افغان که در کشورهای دیگر مرتکب جرم میشوند، البته شخصا مسئول اعمال خود هستند، اما آنها نماینده ملت افغان نیز به شمار میروند.» او افزود که پس از بازگشت این افراد به افغانستان، وزارت داخله طالبان با آنها «طبق شریعت اسلامی» برخورد میکند.
گروههای حقوق بشری و سازمان ملل متحد برنامههای آلمان برای بازگرداندن پناهجویان افغان را بهشدت محکوم کرده‌اند. یک سخنگوی سازمان ملل در ماه جولای گفت: «بازگرداندن افراد به کشوری که در آن در معرض خطر تعقیب، شکنجه، رفتار یا مجازات بیرحمانه، غیرانسانی یا تحقیرآمیز و یا آسیب جبرانناپذیر دیگر قرار دارند، نقض اصل بنیادی حقوق بینالملل موسوم به عدم بازگرداندن است.»
اما برخی فعالان هشدار داده‌اند که حضور طالبان در قنسولگری‌های افغانستان در آلمان خطرات گستردهتری برای مخالفان افغان در پی دارد.
حامد ننگیالی کبیری، که از سال ۲۰۱۹ تا سپتامبر امسال سرپرست قنسولگری افغانستان در شهر بن بود، به پولیتیکو گفت: «این وضعیت بسیار خطرناک است.»
او که همراه با تمامی کارمندان قنسولگری در اعتراض به ورود یک مقام طالبان استعفا داده بود، گفت این دفتر برای طالبان اهمیت ویژهای دارد، زیرا دادههای بایومتریک شهروندان افغان ساکن بیش از ۲۰ کشور در آن ذخیره شده است، همچنین اطلاعات شخصی افرادی که از طریق برنامههای اسکان مجدد و بشردوستانه در اروپا، کانادا و ایالات متحده تخلیه شده‌اند.
به گفته کبیری، طالبان از طریق دسترسی به این دادهها میتوانند اطلاعات مربوط به محل اقامت مخالفان رژیم و نیز خانوادههای آنان در داخل افغانستان را به دست آورند.
وزارت خارجه آلمان در پاسخ به نگرانیها درباره دسترسی طالبان به این اطلاعات، در بیانیهای کتبی به پولیتیکو گفت: «حکومت آلمان علاقهمند است که نمایندگیهای دیپلوماتیک افغانستان در آلمان فعال باقی بمانند و اتباع افغان در آلمان بتوانند خدمات قنسولی کافی، از جمله صدور اسناد سفر، دریافت کنند.»
