جیمز واتسون، دانشمند امریکایی که با کشف ساختار مارپیچی دیانای در سال ۱۹۵۳ انقلابی را در پزشکی، جرمشناسی و تبارشناسی بهوجود آورد، در سن ۹۷ سالگی درگذشت. او باری بهدلیل اظهارات نژادپرستانهاش مبنی بر اینکه «سیاهپوستان از سفیدپوستان کمهوشترند» مورد انتقاد گسترده قرار گرفت.
واتسون در سال ۱۹۶۲ همراه با دو دانشمند دیگر فرانسیس کریک و موریس ویلکینز، بهخاطر کشف ساختار مارپیچ دوگانه دیانای جایزه نوبل را دریافت کرد.
این ساختار از دو رشته تشکیل میشود که به دور یکدیگر میپیچند و شکلی شبیه نردبانی بلند و مارپیچی پدید میآورند.
این کشف راه را برای پیشرفتهای نوینی همچون تغییر ژنتیکی موجودات زنده، درمان بیماریها از طریق وارد کردن ژنها به بدن بیماران، شناسایی بقایای انسانی و مجرمان از روی نمونههای دیانای و ردیابی تبار خانوادگی گشود.
اگرچه واتسون دیگر هیچ کشف علمی به آن بزرگی انجام نداد، اما در دهههای بعد کتابهای درسی تأثیرگذار و خاطرات پرفروشی نوشت.
جنجالهای نژادی و سقوط حرفهای
در سال ۲۰۰۷، مجله «ساندی تایمز» لندن از قول او نوشت که نسبت به آینده آفریقا بدبین است، زیرا «سیاستهای اجتماعی ما بر این فرض استوار است که هوش آنها مانند ماست، در حالی که همه آزمونها نشان میدهد چنین نیست.»
او گفته بود: «من امیدوارم همه برابر باشند، اما کسانی که با کارمندان سیاهپوست سر و کار دارند، میدانند که این درست نیست.»
این سخنان موجی از خشم بینالمللی برانگیخت. واتسون عذرخواهی کرد، اما از سمت خود بهعنوان رئیس آزمایشگاه مشهور «کولد اسپرینگ هاربر» در نیویارک تعلیق و یک هفته بعد بازنشسته شد.
در مستندی تلویزیونی در سال ۲۰۱۹ وقتی از او پرسیدند آیا دیدگاهش تغییر کرده، پاسخ داد: «نه، اصلا.» در نتیجه، همان آزمایشگاه تمام عناوین افتخاری او را لغو کرد و گفت اظهاراتش «غیرقابل قبول» است.
زندگی شخصی و آغاز علاقه به علم
جیمز واتسون در ۶ اپریل ۱۹۲۸ در شیکاگو در خانوادهای کتابدوست، طبیعتگرا و دموکرات به دنیا آمد. از پدرش علاقه به پرندهشناسی و از او بیزاری از باورهای غیرعلمی را به ارث برد.
او کودکی نابغه بود و در ۱۵ سالگی با بورس تحصیلی وارد دانشگاه شیکاگو شد، در ۱۹ سالگی فارغالتحصیل و در ۲۲ سالگی دکترای خود را از دانشگاه ایندیانا گرفت.
در ۱۷ سالگی با خواندن کتابی درباره ژنها، به این نتیجه رسید که «اگر ژن اساس زندگی است، پس باید آن را بشناسم»؛ تصمیمی که مسیر زندگیاش را تغییر داد.
او در سن ۲۴ سالگی موفق به کشف ساختار مارپیچ دیانای شد.
جیمز واتسون در سال ۲۰۱۴ مدال طلای نوبل خود را به حراج گذاشت و ۴٫۷ میلیون دالر فروخته شد، هرچند بعدا به او بازگردانده شد.
