بیش از ۱۵۰ فلسطینی روز پنجشنبه «بدون اسناد مسافرتی معتبر» در یک پرواز «مرموز» از غزه به افریفای جنوبی منتقل شدند. رئیس‌جمهور افریقای جنوبی روز جمعه اعلام کرد که دستگاه‌های اطلاعاتی این کشور در حال تحقیق‌اند که چه کسی در پشت پرده، پرواز این هواپیما را سازماندهی کرده است.
مسافران به‌دلیل نداشتن مدارک معتبر مسافرتی حدود ۱۲ ساعت داخل هواپیما در میدان هوایی نگه داشته شدند.
هواپیما صبح پنجشنبه در میدان هوایی بین‌المللی «او. آر. تامبو» فرود آمد، اما مسافران تا اواخر همان شب اجازه پیادهشدن پیدا نکردند. زیرا در مصاحبه‌های اداره مهاجرت مشخص شد که فلسطینی‌ها نمی‌توانند توضیح دهند در افریقای جنوبی کجا و تا چه مدت اقامت خواهند داشت. آنان مُهر خروج یا برگه‌هایی را که معمولا از سوی مقام‌های اسرائیلی هنگام خروج از غزه صادر می‌شود، نداشتند.
اقدام اولیه مقام‌های افریقای جنوبی در جلوگیری از پیادهشدن مسافران، با انتقاد شدید سازمان‌های غیردولتی روبه‌رو شد. این نهادها گفتند ۱۵۳ فلسطینی — از جمله خانواده‌ها، کودکان و یک زن باردارِ ۹ ماهه — در شرایط بسیار سخت، داخل هواپیمایی مانده بودند که بسیار گرم بود و آب و غذا نداشت.
سیریل رامافوسا، رئیس‌جمهور افریقای جنوبی روز شنبه، گفت: «این افراد از غزه به شکل مرموز و از طریق توقفی در نایروبی به کشور ما رسیدند و از روی انسانیت و همدردی باید مورد پذیرش قرار گیرند.»
آقای رامافوسا گفت سازمان‌های اطلاعاتی افریقای جنوبی، وزارت داخله و وزارت روابط بین‌الملل و همکاری‌های بین‌المللی اکنون در حال بررسی وضعیت هستند. او افزود: «ما ارزیابی کامل انجام خواهیم داد و خواهیم دید آینده چه اقداماتی نیاز است.»
«استفاده ابزاری از فلسطینی‌ها»
سفارت فلسطین در افریقای جنوبی در بیانیه‌ای اعلام کرد که این پرواز توسط «یک سازمان ثبت‌نشده و گمراه‌کننده» ترتیب داده شده که از شرایط فاجعه‌بار مردم غزه سوءاستفاده کرده، خانواده‌ها را فریب داده، از آن‌ها پول گرفته و سفر را به شیوه‌ای نامنظم و غیرمسئولانه تسهیل کرده است. این سفارتخانه هماهنگ‌کننده این سفر را متهم کرده که آنان وقتی مشکلات ایجاد شد، از پذیرش مسئولیت سر باز زده‌اند.
معلوم نیست که کدام سازمان این پرواز را هماهنگ کرده است. آسوشیتدپرس به نقل از یک مقام نظامی اسرائیل که نخواست نامش فاش شود، نوشت سازمانی به‌نام «المجد» انتقال حدود ۱۵۰ فلسطینی از غزه به آفریقای جنوبی را هماهنگ کرده است.
به گفته او، اسرائیل اتوبوس‌هایی را که توسط «المجد» سازماندهی شده بود، از یک نقطه ملاقات در غزه تا گذرگاه «کرم‌شالوم» اسکورت کرد. سپس اتوبوس‌های دیگری از این سازمان، فلسطینی‌ها را به فرودگاه «رامون» در اسرائیل رساندند و از آن‌جا به بیرون از کشور پرواز کردند.
مقام‌های افریقای جنوبی گفتند ۲۳ نفر از فلسطینی‌ها به کشورهای دیگری رفته‌اند، اما ۱۳۰ نفر باقی مانده و پس از مداخله وزارت داخله افریقای جنوبی و پیشنهاد یک سازمان خیریه به نام «هدیه‌دهندگان» برای اسکان، اجازه ورود یافته‌اند.
افریقای جنوبی همواره از آرمان فلسطینی‌ها برای تشکیل دولت حمایت کرده است. در سال ۲۰۲۳ این کشور پروندهای علیه اسرائیل در دیوان بین‌المللی دادگستری باز کرد. در این پرونده اسرائیل به نسلکشی در جنگ غزه متهم شده است. اسرائیل این اتهامات را رد کرده است.
یک عملیات پنهانی
ماهیت مخفیانه این پرواز باعث نگرانی گروههای حقوق بشری شده که میگویند شاید دولت اسرائیل در تلاش برای بیرون راندن فلسطینی‌ها از غزه باشد.
اسوشیتدپرس نوشت وزارت خارجه اسرائیل سوالهای این رسانه را به اداره هماهنگی فعالیتهای دولتی در سرزمینهای فلسطینی ارجاع داد. این نهاد گفت فلسطینیهای سوار بر این پرواز پس از آنکه کشور ثالثی آمادگی پذیرش آنان را اعلام کرد، طبق سیاست اسرائیل برای خروج ساکنان غزه، از این منطقه خارج شدند. نام کشور ثالث اعلام نشده است.
براساس سیاست اسرائیل برای خروج ساکنان غزه تاکنون حدود ۴۰ هزار نفر از زمان آغاز جنگ از غزه خارج شدهاند.
حکومت اسرائیل پیشتر از طرح دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور امریکا، برای «تخلیه دایمی» غزه پشتیبانی کرده بود — طرحی که گروههای حقوق بشری آن را «پاکسازی قومی» توصیف کردند. ترامپ گفته بود تخلیهشدگان اجازه بازگشت نخواهند داشت.
آقای ترامپ بعدا از اجرای این طرح عقبنشینی کرد و آتشبسی را میان اسرائیل و حماس میانجیگری کرد که به فلسطینی‌ها اجازه میدهد در غزه بمانند.
