محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان قرار است روز سه‌شنبه به امریکا سفر کند؛ سفری که با هدف تعمیق همکاری‌ها در زمینه هوش مصنوعی، انرژی هسته‌ای، فناوری و تضمین‌های امنیتی انجام می‌شود. ترامپ در این دیدار بر تعهد عربستان برای سرمایه‌گذاری ۶۰۰ میلیارد دالری در امریکا متمرکز خواهد بود.
این نخستین سفر محمد بن‌سلمان به امریکا از سال ۲۰۱۸ است؛ سالی که قتل جمال خاشقجی، منتقد برجسته سعودی، به‌دست عوامل وابسته به عربستان در استانبول، خشم جهانی را برانگیخت. سازمان‌های اطلاعاتی امریکا نتیجه گرفتند که بن‌سلمان با بازداشت یا قتل خاشقجی موافقت کرده بود.
ترامپ در پی اجرایی کردن تعهد عربستان به سرمایه‌گذاری ۶۰۰ میلیارد دالری در امریکا است؛ تعهدی که در سفر وی به ریاض در ماه می اعلام شده بود. او در آن سفر از طرح نگرانی درباره مسایل حقوق‌بشری خودداری کرد و انتظار می‌رود این‌بار نیز چنین کند.
رهبر سعودی نیز در پی دریافت تضمین امنیتی در میان تنش‌های منطقه و همچنین دسترسی به فناوری هوش مصنوعی و پیشرفت در توافق بر سر برنامه هسته‌ای غیرنظامی است.
ایالات متحده و عربستان سعودی مدت‌هاست که بر سر فروش نفت با قیمت‌های مطلوب در ازای تأمین امنیت از سوی امریکا، یک نوع توافق نانوشته داشته‌اند.
اما این معادله زمانی دچار تزلزل شد که واشنگتن در سال ۲۰۱۹ پس از حمله ایران به تأسیسات نفتی عربستان، واکنشی نشان نداد. این نگرانی‌ها بار دیگر در ماه سپتامبر اوج گرفت؛ زمانی که اسرائیل دوحه، پایتخت قطر را هدف حمله قرار داد و اعلام کرد که این حمله اعضای گروه فلسطینی حماس را هدف گرفته بود.
پس از آن، ترامپ از طریق فرمان اجرایی، یک پیمان دفاعی با قطر امضا کرد. بسیاری از تحلیلگران، دیپلمات‌ها و مقامات منطقه‌ای معتقدند که سعودی‌ها نیز به توافقی مشابه دست خواهند یافت.
عربستان در مذاکرات اخیر خواستار یک پیمان دفاعی رسمی و تصویب آن در کانگرس ایالات متحده بوده است. اما واشنگتن این موضوع را مشروط به عادی‌سازی روابط ریاض با اسرائیل کرده است.
در مقابل، عربستان نیز این مسئله را به تعهد اسرائیل نسبت به تشکیل دولت مستقل فلسطین پیوند زده است. بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، روز یکشنبه بار دیگر مخالفت شدید خود با استقلال فلسطین را اعلام کرد.
یک دیپلمات غربی مستقر در خلیج فارس به رویترز گفت: «ترامپ خواهان عادی‌سازی روابط است و عربستان خواهان پیمان دفاعی کامل؛ اما شرایط اجازه نمی‌دهد. در نهایت، هر دو طرف احتمالا کمتر از خواسته‌شان را به‌دست خواهند آورد.»
دنیس راس، مذاکره‌کننده پیشین صلح خاورمیانه در حکومت‌های دموکرات و جمهوری‌خواه و عضو کنونی اندیشکده واشنگتن، گفت که او انتظار دارد فرمانی صادر شود که واشنگتن و ریاض را موظف کند «برای تصمیم‌گیری درباره چگونگی واکنش به تهدیدات، فورا با یکدیگر مشورت کنند» بدون آن‌که امریکا را به دفاع فعال از عربستان متعهد کند.
او افزود: «این می‌تواند از ارائه کمک‌های مختلف، جایگزینی تسلیحات، استقرار سامانه‌های دفاع موشکی، اعزام نیروی دریایی با یک واحد تفنگداران دریایی، تا مشارکت فعال در جنگ به‌صورت تهاجمی در نوسان باشد.»
ریاض همچنین در چارچوب برنامه جاهطلبانه «چشمانداز ۲۰۳۰» بهدنبال قراردادهایی در حوزه انرژی هسته‌ای و هوش مصنوعی است تا اقتصاد خود را متنوع کرده و جایگاهش را در برابر رقبای منطقه‌ای تقویت کند.
دستیابی به تأیید امریکا برای خرید تراشههای پیشرفته رایانهای برای طرح عربستان در تبدیلشدن به یک مرکز جهانی هوش مصنوعی حیاتی است. امارات متحده عربی در ماه جون قراردادی چند میلیارد دالری با امریکا برای ایجاد مرکز داده امضا کرد که به آن امکان دسترسی به تراشههای پیشرفته را میدهد.
بن‌سلمان همچنین در پی دستیابی به توافق با واشنگتن برای توسعه برنامه هسته‌ای غیرنظامی عربستان است، اقدامی که بخشی از تلاش او برای فاصلهگرفتن اقتصاد از نفت محسوب می‌شود.
یک چنین توافقی می‌تواند راه عربستان را به فناوری هسته‌ای امریکا و تضمین‌های امنیتی باز کند و به این کشور کمک کند تا با امارات و دشمن دیرینهاش ایران، برابری کند.
اما پیشرفت در این توافق دشوار است زیرا عربستان نمیخواهد شرط امریکا را بپذیرد؛ شرطی که غنیسازی اورانیوم که می‌تواند به تولید بمب اتم ختم شود، را ممنوع می‌کند.
