کشورهای جهان در کنفرانس تغییرات اقلیمی سازمان ملل (کاپ ۳۰) در برازیل، به یک توافق اقلیمی سازشی دست یافتند. این توافق بودجه بیشتری برای کشورهای فقیر که با پیامدهای گرمایش جهانی دست‌وپنجه نرم می‌کنند فراهم می‌کند، اما هیچ اشاره‌ای به سوخت‌های فسیلی که عامل اصلی آن هستند، ندارد.
خبرگزاری رویترز نوشت درحالی‌که ایالات متحده، بزرگ‌ترین آلایندهٔ تاریخی جهان، در این نشست حضور نداشت، اما کشورها تلاش کردند با دستیابی به این توافق، وحدت جهانی در مقابله با تأثیرات تغییرات اقلیمی را نشان دهند.
این سی‌ومین کنفرانس تغییرات اقلیمی سازمان ملل است که پس از دو هفته گفت‌وگو و بن‌بستی طولانی بر سر کاهش گازهای گلخانه‌ای و تامین مالی اقلیمی، به توافقی اولیه دست یافته است.
دعوت نشدن طالبان
افغانستان یکی از ۱۰ کشوری است که با پیامدهای منفی تغییرات اقلیمی، از جمله خشکسالی، سیل، بارندگی‌های نامنظم و کاهش منابع آبی مواجه است. با این وجود، سازمان ملل اداره طالبان را به این نشست دعوت نکرد.
اخیرا، اداره محیط زیست طالبان در اعتراض به دعوت نشدن به این کنفرانس، در بیانیه‌ای نوشت که افغانستان یک کشور آسیب‌پذیر در برابر تغییرات اقلیمی است و دعوت نشدن نمایندگان این اداره، «مخالف عدالت اقلیمی و همکاری جهانی» است.
این کنفرانس قرار بود ۳۰ عقرب به پایان برسد، اما به‌دلیل بروز اختلاف نظر میان کشورهای شرکت‌کننده ادامه یافت.
اتحادیه اروپا برای گنجاندن تعهدی صریح در توافق کاپ ۳۰ درباره فاصله گرفتن از سوخت‌های فسیلی تلاش می‌کرد، اما با مقاومت کشورهای عربی به رهبری عربستان سعودی روبه‌رو شد.
بر پایه پیش‌نویس توافقی که روز شنبه (اول قوس) منتشر شد، کشورها بر سر مجموعه‌ای از اقدامات برای تسریع در واکنش‌های اقلیمی، بازنگری در موانع تجاری مرتبط با سیاست‌های سبز و سه برابر کردن منابع مالی اختصاص‌یافته به کشورهای در حال توسعه برای مقابله با پیامدهای شدید تغییرات آب‌و‌هوایی به توافق رسیدند.
این موارد از مطالبات اصلی کشورهای کم‌برخوردار محسوب می‌شدند.
ووپکه هوکسترا، کمیسر حوزه اقلیم اتحادیه اروپا، در مصاحبه با رویترز گفت توافق به‌دست‌آمده «قابل قبول» است، هرچند این بلوک انتظار داشت تصمیمات جدی‌تری در متن نهایی گنجانده شود.
او افزود: «دست‌کم مسیر حرکت درست است و باید از آن حمایت کنیم.»
آندره کورئا دو لاگو، رئیس کاپ ۳۰، نیز اعلام کرد به‌دلیل نبود اجماع جهانی، موضوعات مربوط به فاصله گرفتن از سوخت‌های فسیلی و حفاظت از جنگل‌ها در قالب «نقشه راه» جداگانه‌ای منتشر می‌شود و در متن رسمی وارد نخواهد شد.
او ادامه داد برازیل بهعنوان رئیس این کنفرانس، دو نقشه راه جداگانه منتشر می‌کند تا مسیر پیشنهادی خود را برای این موضوعات ارائه دهد.
برازیل نیز اعلام کرد نشست پایانی کاپ ۳۰ برای تایید رسمی این توافق برگزار خواهد شد. طبق قواعد سازمان ملل، هر توافقی تنها با اجماع کامل کشورها قابل تصویب است.
این توافق یک ابتکار داوطلبانه برای تسریع اقدام اقلیمی بهمنظور کمک به کشورها برای رسیدن به تعهدات فعلیشان در کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای راهاندازی می‌کند و از کشورهای ثروتمند میخواهد تا تا سال ۲۰۳۵ دست‌کم سه برابر پولی را که برای کمک به کشورهای در حال توسعه جهت سازگاری با جهان گرمتر فراهم می‌کنند، افزایش دهند.
دانشمندان گفتهاند که تعهدات ملی موجود برای کاهش انتشارها، گرمشدن پیشبینیشده را بهطور قابلتوجهی کاهش داده است، اما برای جلوگیری از عبور دمای جهانی از ۱.۵ درجهٔ سانتیگراد نسبت به دوران پیشاصنعتی کافی نیست؛ آستانهای که میتواند بدترین پیامدهای تغییرات اقلیمی را آزاد کند.
همزمان، رهبران گروه ۲۰ در نشست خود در آفریقای جنوبی بیانیه‌ای صادر کردند که در آن، بر جدیت بحران اقلیمی تاکید شده است؛ موضعی که برخی آن را «بیاعتنایی مستقیم» به دیدگاههای دونالد ترامپ، رئیسجمهوری امریکا، درباره تغییرات آب‌و‌هوایی دانستهاند.
اهمیت «کاپ ۳۰»
برازیل در حالی میزبانی «کاپ ۳۰» را بر عهده دارد که ۳۳ سال از برگزاری نشست «ارثسامیت» در ریودوژانیرو میگذرد؛ رویدادی که در آن، نخستین توافقنامه سازمان ملل برای مقابله با تغییرات اقلیمی به تصویب رسید.
از آن زمان، این گردهمایی به یکی از مهمترین مجامع چندجانبه جهان بدل شده که کشورهای ثروتمند و فقیر را در کنار دانشمندان و نمایندگان جامعه مدنی گرد هم میآورد تا درباره تهدیدهای اقلیمی گفت‌وگو کنند.
با این حال، این نشستها هنوز نتوانستهاند از افزایش انتشار گازهای گلخانه‌ای جلوگیری کنند، هرچند روند رشد آن تا حدی کند شده است.
شهرهای افغانستان در خط مقدم بحران اقلیمی
برنامه اسکان بشر سازمان ملل نسبت به افزایش دما در افغانستان هشدار داده و گفته است اگر این روند ادامه یابد و اقدام فوری نشود، پیامدهای فاجعهباری خواهد داشت. برنامه اسکان سازمان ملل تاکید کرد که شهرهای افغانستان در خط مقدم بحران اقلیمی قرار دارند.
این سازمان در ماه سرطان امسال گفت که باشندگان پایتخت افغانستان بابحران بیسابقه» کمآبی روبه‌رو هستند. این دفتر ملل متحد نوشت که سطح آب در کابل بهطور قابلتوجهی کاهش یافته و حدود شش میلیون نفر را در معرض خطر کمآبی قرار داده است.
