پس از انتشار موضع مشترک شماری از احزاب و جریانهای سیاسی افغانستان، برخی منتقدان میگویند این ائتلاف تحت فشار خارجی شکل گرفته و دوام نخواهد داشت. در مقابل، گروهی از فعالان سیاسی تشکیل هرگونه چارچوب مشترک در برابر طالبان را اقدامی مثبت میدانند.
شورای عالی مقاومت برای نجات افغانستان، جبهه مقاومت ملی افغانستان، مجمع ملی برای نجات افغانستان و حرکت ملی صلح و عدالت افغانستان، روز سهشنبه ۱۸ قوس، در یک نشست آنلاین بیانیه مشترکی با عنوان «همصدایی ملی احزاب و جریانهای سیاسی افغانستان» منتشر کردند.
در این بیانیه مشترک، بر اولویت دادن به حل بحران افغانستان از طریق گفتوگو و مذاکره تاکید شده است. اعضای ائتلاف خواهان صلح پایدار و تشکیل یک نظام مشروع و مبتنی بر اراده مردم شدهاند. در بیانیه مشترک، بر احترام به حقوق بشر، بهویژه حقوق زنان، اقوام و مذاهب کشور و رسیدگی شفاف و موثر به کمکهای بشردوستانه و جلوگیری از سوءاستفاده از آن نیز پافشاری شده است.
رحمتالله نبیل، رئیس پیشین امنیت ملی، این ائتلاف را «پروژه کشورها» توصیف کرد و گفت عمر آن کوتاه خواهد بود. او به گزارشهایی اشاره کرده که درباره تلاش جمهوری اسلامی برای ایجاد همسویی میان جریانهای سیاسی مخالف طالبان پرده برداشته است.
افغانستان اینترنشنال پیشتر گزارش داده بود که تهران برای دستیابی به توافق میان طالبان و جریانهای مخالف سیاسی تلاش میکند.
نبیل افزود که اگر این ائتلافها از زیر سایه «نفوذ کشورهای خارجی» بیرون شوند و به خواست مردم پاسخ دهند، ممکن است نخستین شعاع امید در افق تاریک دوران طالبان پدیدار شود.
حنیف اتمر، از اعضای ائتلاف جدید، ساعاتی پس اعلام آن گفت که «توافقات امروز بدون شک سنگبنای همکاری ملی میان جریانهای سیاسی کشور خواهد بود.» خالد پشتون، از چهرههای شورای عالی مقاومت برای نجات به افغانستان اینترنشنال گفت که گردهم آمدن این جریانها تلاشی برای ایجاد بدیل برای طالبان است.
نورالرحمن اخلاقی، وزیر پیشین مهاجرین، از اعلام موضع مشترک این جریانها استقبال کرد و آن را اقدامی در راستای فشار بر طالبان دانست. اما او متن منتشرشده را مورد انتقاد قرار داد و گفت: «بیانیه بیشتر شبیه عریضهای محترمانه به سازمان ملل است تا یک استراتژی سیاسی جدی برای داخل افغانستان.»
این عضو جمعیت اسلامی با اشاره به خواست این جریانها از طالبان برای گفتوگو و مذاکره گفت که پاسخ طالبان «از پیش روشن» است.
لطیف پدرام، رهبر کنگره ملی، نیز مدعی شد این ائتلاف «بهطور غیرمستقیم به ثبات و اعتبار بیشتر اداره طالبان کمک کرده است». به گفته او، بیانیه رهبران سیاسی نشاندهنده پذیرش اداره طالبان، تلاش برای شراکت در قدرت و جلوگیری از سرنگونی نظامی آنهاست.
شاهمحمود میاخیل، وزیر پیشین دفاع، بدون نام بردن از فرد مشخصی، با استفاده از ضربالمثل « کبوتر با کبوتر، باز با باز، کند همجنس با همجنس پرواز»، از این ائتلاف انتقاد کرد و گفت اگر دیگران شما را نشناسند، ما میشناسیم.
در این حال، یک منبع مطلع نیز به افغانستان اینترنشنال گفت که تهران ابتدا برای ایجاد چنین چارچوبی میان مخالفان طالبان تلاش کرده و سپس قصد دارد طالبان را زیر فشار قرار دهد تا وارد مذاکره با این جریانها شوند.
به گفته منبع، «هماهنگسازی مواضع کشورها» نیز از اهداف ایران است.
برخی چهرهها و جریانهای سیاسی در ائتلاف مخالفان طالبان غایب هستند.
یاسین ضیا، رهبر جبهه آزادی، اشرف غنی، رئیسجمهور پیشین و نیروهای نزدیک به او، صلاحالدین ربانی رهبر یکی از شاخههای جمعیت اسلامی، امرالله صالح و رحمتالله نبیل، رؤسای سابق امنیت ملی افغانستان از ائتلاف جدید حمایت نکردهاند.
