افراد نزدیک به این دو فرمانده، طالبان را مسئول مرگ آنان میدانند. آنها در سایه سکوت سنگین حکومت جمهوری اسلامی در برابر طالبان، در خاک ایران جان باختند.
کشتهشدن یک جنرال بلندپایه حکومت پیشین افغانستان در تهران، زنگ خطر را برای نظامیان سابق افغان مقیم ایران به صدا درآورده است. طالبان در چهارسال گذشته، نظامیان پیش را دستگیر و به قتل رساندهاند، اکنون به نظر میرسد چهرههاییکه بهطور عملی و بالقوه تهدیدی برای این گروه است، به گونه هدفمند آماج قرار میگیرند.
جمهوری اسلامی که به صدها افسر و عسکر ارتش پیشین پناه داده است، از آنها در برابر تهدید ترور محافظت نمیکند. اگر سریع در قلب تهران ترور شد، غلامی در مشهد، یکی از شهرهای مهم و مذهبی ایران جان باخت.
پولیس ایران در ۲۴ سنبله اعلام کرد که سه مظنون را در پیوند به قتل غلامی بازداشت کرده است. اما، بعدا دو نفر را رها کرد. پولیس گفت که شواهد و مدارک کافی درباره دستداشتن این فرد در ترور غلامی در اختیار دارد، اما هیچ توضیح بیشتری درباره هویت و وابستگی وی ارائه نکرده است.
یک منبع آگاه از تحقیقات در دوسیه قتل غلامی به افغانستان اینترنشنال گفت که فرد دستگیرشده عامل طالبان بود و طالبان در ترور این فرمانده نظامی نقش داشته است. اما، پولیس و دستگاه قضایی ایران بهرغم گذشت چند ماه، جزییات تحقیقات و رسیدگی به پرونده غلامی را به طور رسمی منتشر نکردهاند.
این سکوت نشان دهنده ملاحظات سیاسی تهران به علت رابطه نزدیکش با طالبان است یا نداشتن اسناد کافی برای متهم کردن و محاکمه کردن مظنون اصلی قتل معروف غلامی؟
جنرال سریع کی بود؟
جنرال اکرامالدین سریع از افسران مسلکی افغانستان بود. او زاده ولایت کاپیسا در شمال کابل بود و در سمتهای فرماندهی پولیس نورستان، بغلان، تخار و مشاوریت وزارت داخله کار کرد.
او پس از سقوط حکومت پیشین به ایران رفت. جنرال سریع بهعنوان نماینده نظامیان سابق افغان در ایران فعالیت میکرد. در این مورد، او چهرهای تاثیرگذار بود و با صدها نظامی پیشین افغان در ایران، ارتباط نزدیک داشت. پس از آنکه جمهوری اسلامی دست به اخراج گسترده مهاجران زد، سریع همراه با شماری از همکارانش برای جلوگیری از اخراج آنان به افغانستان اقدام کردند.
سریع در ایران علیه طالبان موضع میگرفت و از سیاستهای این گروه شدیداً انتقاد میکرد.
ترور سریع کار چه کسانی است؟
جنرال سریع با اکثر نظامیان و افسران حکومت پیشین در ایران در ارتباط بود. از حقوق آنان حفاظت میکرد، بهعنوان پل ارتباطی میان آنان و کشور میزبان عمل میکرد.
ایران مشخص نکرده است چه کسانی در پشت قتل این نظامی پیشین قرار دارند. نظامیانی که سریع را میشناختند، باور دارند که به جز طالبان، هیچ گروه یا کشوری از ترور پرسر و صدای یک فرمانده پیشین پولیس و پناهنده در ایران نفعی نمیبرد.
یک مقام نظامی پیشین و فعال ضدطالبان انگشت اتهام را بهسوی طالبان و ایران دراز کرد. برخی دیگر میگویند از نظر آنها طالبان متهم اصلی اند و نه جمهوری اسلامی. با این حال، طالبان بدون آگاهی حلقاتی در ایران نمیتواند دست به چنین ترورهایی بزند.
برخی دیگر، از جمله جبهه مقاومت میگویند که ایران در برابر تامین امنیت نظامیان پناهنده افغان مسئول است و در مورد ترورها باید به طور شفاف تحقیقات و اطلاعرسانی کند.
سریع در حالی ترور شد که پیشتر گزارشهایی منتشر شده بود مبنی بر اینکه پولیس ایران او را بازداشت و بازجویی کرده است.
«ترور برونمرزی»
هدفگرفتن نظامیان بلندپایه سابق در تهران و مشهد نشان میدهد که نظامیان پیشین افغانستان در بیرون از کشور نیز مصونیت ندارند. آنان که از ترس انتقامگیری و کشتار طالبان فرار کردهاند، در پایتختهای منطقه شکار میشوند.
یک نظامی پیشین افغانستان گفت این حملات نشاندهنده آن است که طالبان «ترورهای برونمرزی» را آغاز کرده است.
طالبان پیشتر تهدید کرده بودند که مخالفان خود را در بیرون از کشور نیز هدف قرار خواهند داد.
محمد نبی عمری، معین وزارت داخله طالبان، گفته بود اگر نیاز باشد طالبان میتواند با ۵۰۰ روپیه پاکستانی در خارج از مرزهای افغانستان مخالفان خود را بکشد.
سعید خوستی، سخنگوی پیشین سراجالدین حقانی، دو سال پیش مخالفان طالبان در خارج از کشور را به مرگ تهدید کرد. او هشدار داده بود که طالبان صدها داوطلب برای هدفقرار دادن مخالفان در خارج از کشور دارند.
[@portabletext/react] Unknown block type "facebook", specify a component for it in the `components.types` prop
این حملات زنگ خطر را برای تمام مخالفان طالبان در بیرون از کشور به صدا درآورده است.
یک منبع به افغانستان اینترنشنال گفت که طالبان حتی تصمیم به ترور رهبران جبهه مقاومت ملی در تاجیکستان داشتهاند، اما نیروهای امنیتی این کشور این برنامه را خنثی کردند.
سکوت جمهوری اسلامی
جمهوری اسلامی در قبال هدفقرارگرفتن مخالفان طالبان واکنشی نشان نداده است. مقامهای ایرانی درباره این حملات سکوت اختیار کردهاند. ایران میزبان نظامیان سابق افغانستان است و مسئولیت دارد که از آنان محافظت کند، اما جمهوری اسلامی بهدلیل روابط نزدیک با طالبان، نظامیان سابق و مهاجرین افغان را قربانی مناسبات خود با رژیم حاکم در افغانستان کرده است.
جمهوری اسلامی که در وضعیت دشواری در منطقه قرار دارد، در پی جلب رضایت طالبان است. زیرا، طالبان تنها گروهی در منطقه است که منافع جمهوری اسلامی را تامین میکند. از اینرو، مخالفان طالبان، علیرغم روابط تاریخی و زبانی، برای تهران اهمیتی ندارند و جمهوری اسلامی حاضر نیست بهخاطر خون آنان روابط خود با طالبان را به خطر اندازد.
ایران سفارت افغانستان در تهران و قنسولگری مشهد را به طالبان واگذار کرده است. حضور نمایندگان طالبان دست آنان را در ترورهای فرامرزی باز گذاشته است.
جمهوری اسلامی با این که مسئول امنیت نظامیان پیشین است اما در عمل نشان داده است که در برابر ترورهای برنامهریزی شده ضعفهای بزرگی دارد.
بیدلیل نیست که اسرائیل در یک شب دهها نظامی و مقام بلندپایه ایرانی را از میان برد.
حسین جعفریان، از چهرههای نزدیک به جبهه مقاومت و رایزن فرهنگی پیشین ایران در افغانستان، به این ضعف جمهوری اسلامی اشاره کرد.
او در واکنش به کشته شدن جنرال سریع از رابطه ایران و اداره طالبان انتقاد کرد و گفت: «عشاق طالبان کلاه شان را بالاتر بگذارند. فقط نتانیاهو نیست که هنیه[رهبر سیاسی سابق حماس] را در تهران ترور میکند. حالا ملاهبتالله نیز چنین میکند. هم در مشهد و حالا هم در تهران. خاک برسر تان...»
