سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه، اعلام کرد که این کشور به ایالات متحده پیشنهاد کرده که پیمان مربوط به سلاحهای راهبردی را یک سال دیگر تمدید کنند و اکنون در انتظار پاسخ رسمی امریکا به این پیشنهاد است اما تمایلی هم ندارد در این زمینه شتابزده عمل کند.
سرگئی لاوروف، دوشنبه هشتم دی در گفتوگو با خبرگزاری روسی «ریا نووستی» بر «پرهیز از قضاوت شتابزده و زودهنگام» تاکید کرد و گفت: «تا زمانی که این پیمان منقضی نشده، منطقی است که به طرف آمریکایی فرصت دهیم تا ابتکار ولادیمیر پوتین، رییسجمهوری روسیه، را مبنی بر منجمد کردن داوطلبانه محدودیتهای کیفی پیمان نیواستارت به مدت یک سال، بهطور جامع و همهجانبه بررسی کند.»
پیمان نیواستارت به توافقی اشاره دارد که سال ۲۰۱۰ میان ایالات متحده و روسیه امضا شد و بر اساس آن محدودیتهایی برای تولید و ذخیره تسلیحات هستهای دوربُرد، شامل موشکهای بالستیک قارهپیما، موشکهای بالستیک پرتاپشونده از زیردریاییها و بمبافکنهای سنگین با توانایی حمل سلاح هستهای، در نظر گرفته شد.
این پیمان آخرین چارچوب رسمیِ باقیمانده برای کنترل تسلیحات هستهای میان دو قدرت هستهای بزرگ است و اواخر فوریه ۲۰۲۶ منقضی میشود. انقضای آن میتواند خطر رقابت تسلیحاتی جدید را افزایش دهد.
جو بایدن، رییسجمهوری پیشین ایالات متحده، و ترامپ در دوره نخست ریاستجمهوریاش کوشیدند چین و روسیه را وارد مذاکراتی برای جایگزینی پیمان «نیواستارت» با یک معاهده سهجانبه کنترل تسلیحات هستهای راهبردی کنند، اما نه تلاشهای بایدن به نتیجهای رسید و نه تلاشهای ترامپ تاکنون به هدف مورد نظر آمریکا نزدیک شده است.
با توجه به اینکه آمریکا و روسیه رویهمرفته حدود ۹۰ درصد از کل سلاحهای هستهای جهان را در اختیار دارند، در صورت منقضی شدن پیمان نیواستارت بدون تمدید یا جایگزینی، هیچ محدودیت حقوقی الزامآوری برای بزرگترین زرادخانههای هستهای جهان باقی نمیماند و احتمال توقف بازرسیها و شفافیت متقابل وجود دارد. افزون بر این، در آن صورت خطر آغاز یک رقابت جدید هستهای بهشدت افزایش خواهد یافت.
معاهده برای تضمینهای امنیتی میان دو قدرت بزرگ هستهای جهان
لاوروف در بخشی از این گفتوگو به ارسال طرحی به ایالات متحده در ماه سپتامبر اشاره کرد که حاوی پیشنهادهایی برای تدوین نظام جامع تضمینهای امنیتی میان دو کشور بود.
او همچنین افزود: «بهعلاوه، پیشنهادهای ارائه شده در سال ۲۰۲۱ هم میتواند نقطه شروع مناسبی بر این روند باشد.»
وزارت امور خارجه روسیه حدود دو ماه پیش از آغاز حملات این کشور به اوکراین، دو پیشنویس توافقنامه را به ایالات متحده و ناتو تسلیم کرد که حاوی پیشنهادهایی درباره تضمینهای امنیتی میان این کشور با آمریکا و دیگر کشورهای عضو پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) بود.
در پیشنویس توافقنامه خطاب به آمریکا تاکید شده بود که طرفها برای حمله به یکدیگر نباید از خاک دیگر کشورها استفاده کنند.
این متن همچنین از آمریکا میخواست که متعهد شود گسترش ناتو بهسوی شرق اروپا و الحاق کشورهای استقلالیافته از شوروی سابق به این سازمان کنار گذاشته شود، آمریکا در این کشورها پایگاه نظامی ایجاد نکند، با این کشورها هیچگونه همکاری نداشته باشد و از زیرساختهای آنها برای انجام عملیات نظامی بهره نگیرد.
در پیشنویس ارائهشده به ناتو نیز تاکید شده بود که روسیه و ناتو باید برای حل مشکلات پیش آمده «سازوکارهای تعادل» و «خط گرم» ایجاد کنند.
همچنین، طرفها تعهداتی برای پیشگیری از گسترش آینده ناتو با الحاق اوکراین و دیگر کشورها به این سازمان را بپذیرند و از انجام هرگونه اقدام نظامی در خاک اوکراین و کشورهای اروپای شرقی، قفقاز جنوبی و آسیای میانه خودداری کنند.
