افغانستان اینترنشنال به سندهایی دست یافته که نشان میدهد عادله راز، سفیر افغانستان در واشنگتن دیسی از سمتش کنار رفته است. وزارت امور خارجه امریکا با ارسال نامهای به سفارت افغانستان در واشنگتن دیسی خواهان توقف فعالیتهای سیاسی و قنسولی این سفارتخانه شده است.
در نامه وزارت خارجه امریکا آمده است امتیازات و مصونیت دیپلماتیک کارمندان سفارت افغانستان تا سی روز دیگر لغو خواهد شد.
یک ماه بعد، مسئولیت حفاظت از تمامی اموال منقول و غیرمنقول سفارت افغانستان در واشنگتن دیسی را وزارت خارجه ایالات متحده به عهده خواهد گرفت.
در نامه وزارت خارجه آمده است که تنها شخص سفیر افغانستان میتواند مقام و امتیازات دیپلماتیکش را حفظ کند، اما عادله راز در پاسخ به این نامه گفته است ترجیح میدهد استعفایش را اعلام کند و هدفش از کنارهگیری این است که همکارانش را همراهی کند.
عادله راز در این نامه از وزارت خارجه امریکا خواسته است که پرچم سه رنگ افغانستان باید در سفارت و قنسولگریهای این کشور در امریکا برافراشته بماند.
در این نامه همچنین از وزارت خارجه امریکا خواسته شده است تا با نهادهای امریکایی مذاکره کند تا نیازمندیهای قنسولی شهروندان افغانستان در امریکا را برطرف سازد.
در بخش دیگر این نامه، سفارت افغانستان در واشنگتن دیسی از وزارت خارجه امریکا خواسته است تا امکان و اجازه کار برای دیپلماتهای این سفارت را در امریکا فراهم سازد تا آنها بتوانند زندگی روزمرهشان را تداوم بخشند.
عادله راز سومین سفیر افغانستان است که از سمتش کنار میرود.
پیش از این سفرای افغانستان در چین و ترکمنستان استعفایشان را اعلام کرده بودند.
رویترز گزارش داده است که ارتش پاکستان در هفتههای اخیر عملیات نظامی در امتداد مرز دیورند را افزایش داده است. ارتش پاکستان میگوید در ماه گذشته جناحهای اسلامگرا و جداییطلب حداقل ۱۴ سرباز پاکستانی را کشتهاند. شماری از سربازان توسط جنگجویان وارد شده از افغانستان کشته شدهاند.
رویترز نوشته است این عملیاتها هر گونه امید برای پایان جنگ و آمدن صلح و ثبات در افغانستان را از بین برده است.
طالبان اعلام کردهاند که اجازه نمیدهند از خاک افغانستان علیه امنیت کشورهای همسایه استفاده شود.
اما با این وجود، احتمال دارد که اختلافات طالبان و پاکستان در مورد مرز دیورند روابط آنها را به تیرهگی بکشاند.
سیاسیون ناسیونالیست افغان و پاکستان پیشینه طولانی از اختلافات بر سر به رسمیت شناختن مرز دیورند دارند.
ارتش پاکستان اعلام کرد که شش شورشی در آخرین درگیریها روز چهارشنبه در بلوچستان، در جنوب غربی این کشور کشته شدهاند.
ارتش در بیانیهای اعلام کرد: "عملیات برای از بین بردن عاملان اقدامات تروریستی مشابه در پاکستان ادامه خواهد داشت."
یک مقام ارشد امنیتی پاکستان که اطلاعات مستقیمی از عملیات مرزی دارد به رویترز گفت: "ما عملیات مبتنی بر اطلاعات را تشدید کردهایم تا اطمینان حاصل کنیم که از ورود شبهنظامیان خودداری شده است."
مقام دیگر پاکستانی که از افشای نامش خودداری کرد، گفت: "ما هر کسی را که علیه امنیت پاکستان تهدید ایجاد کند هدف قرار میدهیم، خواه جداییطلب باشد یا یک شبهنظامی اسلامگرا."
پاکستان در هفتههای گذشته طالبان را تحت فشار قرار داده است تا منابع و فضایی را در اختیار ستیزهجویان پاکستانی قرار ندهد. معید یوسف، مشاور امنیت ملی پاکستان در ماه گذشته هنگام بازدید از کابل این خواست را تکرار کرد.
گروه طالبان افغانستان میگوید از خاک افغانستان برای حمله به پاکستان استفاده نمیشود و اگر مشکلی وجود داشته باشد، امیدوار است که آنرا از راه گفتگو حل سازد.
عنایت الله خوارزمی، سخنگوی وزارت دفاع طالبان به رویترز گفت: "ما در تلاش هستیم تا چنین مشکلات را از راههای دیپلماتیک حل کنیم."
طالبان در اواخر ۲۰۲۱ تلاش کرد تا مذاکرات بین پاکستان و تحریک طالبان پاکستان را تسهیل کند، اما مذاکرات پس از چند هفته به ناکامی انجامید.
از سوی دیگر عزم پاکستان برای حصارکشی در مرز دیورند باعث ایجاد اصطکاک در روابط بین دو طرف شده است.
پیش از این جنگجویان طالبان در مواقعی با نیروهای پاکستانی بر سر کشیدن حصار در مرز وارد جدال شدهاند.
ملا یعقوب، وزیر دفاع طالبان در گفتگو با تلویزیون ملی افغانستان که تحت مدیریت طالبان نشراتش را ادامه میدهد گفت که طالبان به کسی اجازه حصارکشی مرزها را نخواهد داد.
والدین ملاله یوسفزی، برنده جایزه صلح نوبل به کارزار حمایت از زنان افغانستان پیوستند. ملاله عکسی از مادر و پدرش را در صفحه رسمی توییتر خود منتشر کرده است که بر کف دستشان نوشتهاند: #StandWithWomenInAfghanistan (در کنار زنان افغانستان بایستید).
در روزهای گذشته کاربران توییتر، فیسبوک و اینستاگرم از سراسر جهان بر روی دست خود هشتگ انگلیسی مینویسند: "در کنار زنان افغانستان بایستید" و عکس خود را منتشر میکنند.
شماری از روزنامهنگاران و فعالان حقوق بشر از کشورهای غربی نیز به این کارزار پیوستهاند.
هدا خموش، از فعالان حقوق زن که پس از روی کار آمدن طالبان در خیابانهای کابل تظاهرات میکرد و اخیراً در اسلو و بروکسل سخنرانی کرد، همانند کاربران دیگر عکسی از خود با این هشگ منتشر کرده است.
صحرا مانی، فلمساز افغان هم با این هشتگ خواهان حمایت از زنان افغانستان شده است.
کاربران شبکههای اجتماعی امیدوارند با حرکتهایی مانند این کارزار، توجه جهان، به ویژه کشورهای غربی را به وضعیت زنان افغانستان جلب کنند.
رهبران گروه طالبان در دیدار با مقامهای خارجی و مصاحبه با رسانهها، وعدههایی برای برطرف شدن محدودیتهای زنان میدهند و میگویند مشکلی با کار و آموزش زنان ندارند.
اما در شش ماهی که از به قدرت رسیدن این گروه میگذرد، محدودیتهای اعمال شده علیه زنان روز به روز بیشتر شده است.
زنان در افغانستان تحت حاکمیت گروه بنیادگرای طالبان، از حقوق ابتدایی خود مانند کار و آموزش محروم شدهاند.
این گروه حتی به رسانهها دستور داده است که از نشر صدای زنان، حتی به شکل تماس تلفنی خودداری کنند.
این محدودیتها در حالی ادامه مییابد که روز سهشنبه اعضای هیات بلندپایه طالبان در دیدار با نماینده اتحادیه اروپا وعده دادند که نقش زنان در آینده افغانستان برجسته خواهد بود.
خبرنگاران در افغانستان میگویند ترس بر فضای رسانهای این کشور حاکم شده است. به گزارش آسوشیتدپرس، خبرنگاران هزاره و پنجشیری به دلیل قومیتشان بیشتر هدف طالبان هستند. بر اساس این گزارش، در چند ماه گذشته شماری از خبرنگاران توسط طالبان بازداشت و لتوکوب شدند که تاجیک و هزاره بودند.
بنفشه بینش، خبرنگار طلوعنیوز به آسوشیتدپرس گفته است با شنیدن هر گزارشی از بازداشت و لتوکوب خبرنگاران توسط افراد طالبان،- هراس و نگرانی بیشتر میشود.
بنفشه میگوید ««کار پر از اضطراب است.»
بلال کریمی، معاون سخنگوی طالبان اذعان کرده است که برخی نیروهای تندرو طالبان، خبرنگاران را آزار داده بودند.
طالبان با تسلط بر افغانستان، قوانین و محدودیتهای سختگیرانهای بر رسانهها وضع کردند.
مقامات طالبان تاکید دارند که رسانهها باید از نشر گزارش بر ضد آنان، پخش موسیقی، فلم و سریالهای خلاف قوانین اسلام، شایعهپراکنی و دامن زدن به تعصبات قومی، مذهبی و زبانی خودداری کنند.
طالبان هشدار داده افرادی که از قوانین سرپیپچی کنند، مجازات میشوند.
در حال حاضر وزارت اطلاعات و فرهنگ و وزارت امر به معروف و نهی از منکر طالبان بر چگونگی فعالیت رسانههای افغانستان تمرکز جدی دارند.
طبق برآوردها، پس از تسلط طالبان بر افغانستان، فعالیت ۳۱۸ رسانه متوقف شده و بیش از سه هزار خبرنگار از کار دست کشیدند. درصد بیشتر آنان، خبرنگاران زن هستند.
به گفته ناظران، اگر وضعیت به همین روش ادامه یابد، رسانههای بیشتری فعالیت خود را متوقف خواهند کرد.
گاردین در گزارش جدیدش عوامل سقوط مزارشریف را بررسی کرده است. نویسنده گزارش گفته است «فساد گسترده» به طالبان در سقوط شهر کمک کرد. عطامحمدنور، والی پیشین از قراردادهای دولتی برای پروژههای زیربنایی پول جمع میکرد. یکی از بازرگانان گفت: "هیچ تجارتی وجود نداشت که به او باج ندهد."
عطامحمد نور و همراهانش درصدی از سود کسبوکارهای پر رونق را "اخاذی" میکردند و مالیات غیررسمی بر تجارت بینالمللی وضع میکردند.
عطامحمد نور در سال ۲۰۰۴ در زمان ریاست جمهوری حامد کرزی به عنوان والی بلخ، در شمال افغانستان گماشته شد. او ۱۶ سال والی مزار شریف ماند و پس از برکناریاش هم با ریاست جمهوری، بر سر تعیین مقامات دولتی جدید در مزار شریف گلاویز شد. او سرانجام قادر شد پس از برکناری از مقام ولایت نیز نقش موثری در تعیین مقامات جدید در این ولایت داشته باشد.
فرهاد عظیمی، والی مزار شریف پیش از ورود طالبان به این شهر از افراد مورد اعتماد عطامحمد نور بود.
گاردین نوشته است هیچ چیز به اندازه فساد، به طالبان برای جذب نیرو کمک نکرده است.
مزار، در دهه ۱۹۹۰، از سکولارترین و لیبرالترین شهرهای افغانستان بود. در دو دهه اول قرن بیست و یکم، جنگسالارانی بر شهر تسلط یافتند که شبهنظامیانشان طالبان را شکست داده بودند. در این مدت پول فراوانی به شهر سرازیر شد.
با این حال، در ماه اگست سال ۲۰۲۱، مزار حتی قبل از شهرهای جنوبی افغانستان مثل قندهار که خاستگاه طالبان است، به دست این گروه سقوط کرد. دلیل این سقوط سریع، تا حد زیادی، به خشم محلی از نحوه اداره شهرشان در ۲۰ سال گذشته مرتبط بود.
مزار شریف یکی از مهمترین مسیرهای تجارتی در منطقه به شمار میرود. بخش شمالی این ولایت با کشورهای ترکمنستان، ازبکستان و تاجیکستان هممرز است. هر کسی که بر مزار حکومت میکند، به صورت رسمی یا غیررسمی تجارتی که از آن میگذرد را همراه با شبکه راهها و درآمدهای گمرکی آن کنترول میکند.
مزار شریف همچنین توسط زمینهای کشاورزی حاصلخیز احاطه شده است که توسط رودخانهها و شبکه قدیمی کانالهای آبی تغذیه میشود. در زمینهای مزار شریف پنبه، روغن بذر کتان، خربزه، پشم قرهکل و براساس روایتهای محلی بهترین حشیش افغانستان تولید میشود.
غیث عبدالاحد، نویسنده گزارش گاردین نوشته است یکی از افسران سابق پلیس افغانستان مرا به پاسگاه اصلی برد که در ورودی مزار شریف قرار دارد. جایی که دو جنگجوی طالبان ایستاده بودند و جریان ترافیک را هدایت میکردند. او گفت که در زمان دولت سابق، افسر مسئول آن ایست بازرسی باید روزانه ۱۰۰۰ دالر «اجاره» به فرماندهانش میپرداخت. سپس افسر از هر لاری که از دروازه ورودی مزار شریف عبور میکرد، مبلغ مشخصی دریافت میکرد و سود خودش را برمیداشت. فساد تقریباً تمام جنبههای زندگی روزمره شهر را تحت تأثیر قرار داده است.
بابک (نام مستعار)، از فرماندهان محلی در شهر مزار شریف برای اولین بار مبارزهاش در برابر طالبان را در سال ۱۹۹۸ آغاز کرد. او فرماندهی گروه کوچکی را بر عهده داشت که از اقوام و فرزندان روستایش تشکیل شده بود. بسیاری از آنها قبلاً علیه شوروی جنگیده بودند. بابک و افرادش با سیاستهای مذهبی تندرو طالبان مخالف بودند و علیه این گروه جنگیدند.
در سال ۲۰۰۱، بابک بخشی از نیروهای تحت حمایت ایالات متحده بود که طالبان را در مزار شکست داد. از اواخر دهه ۲۰۱۰ به بعد، او به عنوان یک مقام دولتی محلی و یک فرمانده، شاهد نفوذ طالبان به جوامع روستایی بود.
او صادقانه و صمیمانه گپ میزد. صدایی آرام و ملایم داشت. در حالی که به بشقاب کشمش روی زمین در مقابلش خیره شده بود، مثل کسی که میخواهد با مرگ خانواده کنار بیاید صحبت میکرد. او گفت که مردم منطقه به طالبان اجازه میدادند تا به روستاهایشان بیایند و برای آنها سرپناه، اسکان و مهمات فراهم میکردند تا از دولت ضعیف و دوردست مرکزی به نحوی انتقام گرفته باشند و از خودشان در مقابل قدرتهای فاسد محلی محافظت کنند. به گفته بابک: "اگر شما یک روستایی فقیر میبودید و با دولت ارتباط نداشتید، بخاطر یک جرم کوچک، مجازات بزرگی دریافت میکردید. زمین شما میتوانست به راحتی توسط شخصی که ارتباطات گسترده داشت تصرف شود. اما طالبان خیلی سریع مشکلات را حل می کردند. به این ترتیب بود که در دو سال گذشته افراد زیادی را در اطراف خود جمع کردند و حتی بر بستگان خودم نیز تأثیر گذاشتند.»
در سال ۲۰۲۰، پس از اینکه دولت ترامپ قصد خود را برای عقبنشینی اعلام کرد، کمپین طالبان تشدید شد و ساختارهای امنیتی دولت افغانستان شروع به فروپاشی کرد. سربازان ماهها بدون پرداخت حقوق به سر میبردند و آنهایی که در پایگاههای منزوی مستقر بودند، گاهی اوقات با حمایت نظامی اندکی رها میشدند. بابک میگوید: "زمانی که سربازان در طول جنگ درخواست کمک میکردند یا روزها بدون غذا و مهمات در محاصره بودند، به آنها دروغ میگفتیم. به آنها میگفتیم که کمکها در راه است و باید منتظر بمانند."
من ۱۰۰ سرباز در گروهم داشتم، اما آنها دستمزدشان را نمیگرفتند. حتی من گاهی مجبور بودم پول قرض کنم. سربازان مجبور به فروش مهمات خود شدند. طالبان آن را میخریدند. حتی گاهی اوقات از افسران ارتش و پولیس ایست بازرسی یا پست نظامی میخریدند. آنها فردی را در داخل پایگاه استخدام میکردند تا اطلاعات جمعآوری کند و سربازان را متقاعد کند که جنگ نکنند.» در روزهای آخر، سربازان از جنگ دست کشیدند.
او مدتی مکث کرد و افزود: "ما بودیم که دولت را به خاطر فساد خراب کردیم. طالبان آن را تصرف نکردند، ما آن را به سقوط رساندیم. ما نتوانستیم بجنگیم، آن را فروختیم."
پای ابو ادریس در جوانی در دهه ۹۰ به آموزههای طالبان کشیده شده بود. ابو ادریس قبل از حمله امریکا به افغانستان به مدت سه سال در ارتش طالبان در مزار شریف کار کرد، اما هرگز هیچ رتبهای دریافت نکرد. زیرا او متعلق به قوم ترکمن بود و رهبری طالبان پشتونهایی متشکل از طوایف قندهار و مناطق کوهستانی هممرز با پاکستان بودند.
پس از سقوط طالبان در نوامبر ۲۰۰۱، ابو ادریس از کشور گریخت و در نهایت در شهر کویته پاکستان مستقر شد. جایی که رهبری طالبان بعداً در آنجا نقل مکان کردند. شکست خورده و تضعیف شده. ابو ادریس به یکی از مدارس طالبان در آنجا پیوست و دهه بعد را به عنوان پناهنده به عنوان شاگرد نزد استاد طالبان به مطالعه قرآن و حدیث پیامبر پرداخت.
در اوایل سال ۲۰۱۳، ابو ادریس - که تا آن زمان بدل به مولوی شده بود - توسط فرماندهان ارشد طالبان در کویته احضار شد. آنها از او خواستند که به افغانستان برگردد تا مقاومت طالبان را در شمال کشور و در اطراف شهر مزار شریف سازماندهی کند. از او خواسته شده بود حمایت از طالبان را به ویژه در میان جمعیت ترکمن، ازبک و تاجیک گسترش دهد.
در سال ۲۰۱۳، طالبان دفتر سیاسیشان را در دوحه افتتاح کردند و تلاش کردند تا گروه خود را یک جنبش آزادیبخش ملی تماماً افغانی نشان دهند. در حقیقت، رهبری عمدتاً پشتون باقی ماند، اما سازمان نیاز داشت تا شورش را گسترش دهد و سایر جوامع قومی را که زمانی ستون فقرات مقاومت در برابر طالبان را تشکیل میدادند، به دامان خود بکشاند.
سیزده سال پس از فرار او از افغانستان، ابو ادریس از مرز عبور کرد و پایگاهی برای خود در منطقه کوهستانی خارج از مزار ساخت. او دریافت که قبلاً چند گروه طالبان در منطقه فعال بودند، اما آنها پراکنده بودند و منطقه تحت کنترل آنها محدود بود. آنها با ارتش افغانستان، پولیس و شبهنظامیان محلی قابل مقایسه نبودند. بنابراین، به جای شروع مأموریت خود با عملیات نظامی، او با انتشار اخبار در منطقه، حرکت از شهری به شهر دیگر در مناطقی مثل چاربولک، بلخ، شولگره ادامه دادند و با برقراری ارتباط با هواداران سابق طالبان و استخدام افراد جدید، شروع کرد.
ابو ادریس به خبرنگار گاردین گفته است: خانه به خانه میرفتیم و با ملاهای مساجد و مدارس صحبت میکردیم. چیزی که به او کمک کرد مورد لطف مردم محلی قرار گیرد، ظلم، فساد و تعصب جنگ سالاران محلی و شبه نظامیان آنها بود. او گفت: «به همین دلیل است که مجاهدین در اینجا موفق شدند.»
آنتونیو گوترش روز گذشته در نشست شورای امنیت گفت سازمان ملل و سازمان پیمان امنیت جمعی باید همکاری خود را تقویت کنند. دبیر کل سازمان ملل میگوید همکاری با سازمان پیمان امنیت جمعی برای مبارزه با تروریسم و جلوگیری از قاچاق مواد مخدر و تسلیحات از افغانستان مهم است.
روسیه، ارمنستان، بلاروس، تاجیکستان، قزاقستان و قرقیزستان اعضای سازمان پیمان امنیت جمعی هستند.
این کشورها پس از تسلط طالبان بر افغانستان چندین رزمایش نظامی در تاجیکستان نزدیک به افغانستان برگزار کردند.
با افزایش نگرانی از ورود تروریستها و قاچاق مواد مخدر از افغانستان به آسیای میانه، شش کشور فوق توافق کردهاند همکاری اطلاعاتی نیز داشته باشند.
دبیر کل سازمان ملل هشدار داده است که اگر اقدامی قاطع نشود، افزایش بیکاری و بحران بشری در افغانستان به افراطگرایی دامن میزند.
او هشدار داده که تهدید قاچاق مواد مخدر، تسلیحات و همچنین فعالیتهای تروریستی در حال افزایش است.
دبیر کل سازمان ملل تاکید کرد همکاری با سازمانهای منطقهای چون سازمان پیمان امنیت جمعی، نقش مهمی در از بین بردن تهدیدات، تضمین ثبات و نجات جان انسانها خواهد داشت.
قرار است سازمان پیمان امنیت جمعی در سال جاری میلادی، عملیات گستردهای برای مبارزه با تروریسم و مبارزه با قاچاق مواد مخدر از افغانستان برگزار کند.
استانیسلاو زاس، دبیر کل این سازمان پیمان امنیت جمعی گفته است با توجه به رویدادهای اخیر افغانستان، این عملیاتها برای امنیت منطقه اهمیت ویژهای دارد.
