کریم خرم، وزیر سابق اطلاعات و فرهنگ میگوید مردم که همه روزه برای درمان، کار و آموزش دختران به خارج از کشور میروند در گذرگاه تورخم و مرز سپین بولدک توهین میشوند. در روزهای اخیر، شماری از شهروندان افغانستان به دلیل بدرفتاری نظامیان پاکستانی در مرز سپین بولدک دست به اعتراض زدند
آقای خرم تصریح کرده است که مسئولین وعده حل مشکل را میدهند، اما به گفته او عامل اصلی مشکلات این است که مردم برای درمان، کار و آموزش دختران به خارج از کشور یورش میروند.
با تسلط طالبان بر افغانستان، صدها هزار نفر از شهروندان افغانستان به دلیل ترس از این گروه و مشکلات اقتصادی کشور را ترک کردهاند.
از سوی دیگر، طالبان در ده ماه گذشته آموزش دختران دورههای متوسط و لیسه را منع کرده و زنان اجازه کار و سفر بدون محرم را ندارند.
روزنامه اطلاعاتروز اعلام کرد که سخیداد هاتف، نویسنده و طنزپرداز به عنوان مدیر مسئول این روزنامه تعیین شده است. سخیداد هاتف، نویسنده و طنزنویس شناخته شده افغانستان است. اطلاعاتروز از روزنامههای پرخواننده افغانستان است که در ۲۰۲۰، جایزه سازمان شفافیت بینالملل را دریافت کرد.
پیش از این، ذکی دریابی، مدیر مسئول این روزنامه بود. آقای دریابی صاحب امتیاز روزنامه اطلاعاتروز است که پس از این به عنوان رئیس اجرایی این روزنامه ایفای وظیفه میکند.
سخیداد هاتف دانشآموخته دانشکده ژورنالیزم در دانشگاه بلخ است. آقای هاتف پیش از این نیز یکی از نویسندگان روزنامه اطلاعاتروز بود و در سالهای اخیر با سایر روزنامهها و مجلات فارسی زبان، از جمله روزنامه جامعهباز و مجله حلزون همکاری قلمی داشته است.
روزنامه اطلاعاتروز در خبرنامهای گفته است که این تغییرات به دلیل پاسخگویی به نیازمندیهای جدیدی که پس از فروپاشی نظام جمهوری در عرصه رسانهها بهوجود آمده است، انجام شده است.
در خبرنامهای روزنامه اطلاعاتروز آمده است که این روزنامه اهداف اساسی خود را بازتاب صدای شهروندان افغانستان، ارایه اطلاعات دقیق، مستند، متوازن و بیطرفانه تعریف کرده است. به گفته این روزنامه، اطلاعاتروز پس قبل از سقوط دولت افغانستان به صورت چاپی و آنلاین نشرات داشت اما با تسلط طالبان در ۱۵اگست ۲۰۲۱، نشرات چاپی این روزنامه متوقف شده است.
روزنامه اطلاعاتروز در حال حاضر به صورت آنلاین فعالیت دارد.
اطلاعاتروز روزنامه مستقل است که با مدیر مسئولی ذکی دریابی در سال ۱۳۹۰خورشیدی جواز فعالیت خود را از وزارت اطلاعات و فرهنگ افغانستان دریافت کرد. در یک دههی گذشته این روزنامه در بخشهای سیاست، امنیت، حکومتداری، اقتصاد، جامعه، فرهنگ، بهداشت، ورزش و فنآوری فعالیت کرده است.
نشست علمای طالبان هیچ تصمیمی درباره برگشت دختران به مکتب نگرفت. شبکه اسکای نیوز پس از این نشست به سراغ دختران دانشآموز در کابل رفته و از آنان درباره ادامه ممنوعیت آموزش پرسیده است. این دختران از این که در باره آموزششان تصمیم گرفته نشده، «احساس می کنند به آنان خیانت شده است».
الهه ۱۶ ساله که یک سال قبل مکتب میرفت، اکنون در خانه با خواهرش الهامه درسهای مکتب را مشق میکند. او میگوید: «به مردم خواهم گفت که من بیسوادم، زیرا طالبان به من اجازه رفتن به مکتب نداد.»
طالبان در دومین روز سال جاری خورشیدی از اعلامیه خود مبنی بر بازگشایی مکاتب دوره ثانوی دختران عقبنشینی کرد و گفت تا زمانی که طرحی مطابق با قوانین اسلامی تنظیم نشود، مکاتب همچنان تعطیل خواهند ماند. از آن زمان تا کنون ۲۸۹ روز میگذرد و دختران افغانستان همچنان از رفتن به مکتب محروماند.
الهه میگوید: «آن لحظه را به یاد دارم که طالبان مانع رفتن ما به مکتب شدند. لحظه بسیار بد و غمانگیزی بود.»
در اعلامیه پایانی نشست علمای طالبان نیز هیچ حرفی از برگشت دختران به مکاتب نیامده است. تنها یک اشتراککننده از ولایت بامیان در روز اول این نشست خواستار برگشت دختران به مکاتب شد.
الهه ۱۶ ساله در واکنش به نشست علمای طالبان میگوید: «من به آنها اعتماد ندارم و هرگز هم نمیتوانم اعتماد کنم، زیرا هر وعدهای که به مردم میدهند، زیر پا میگذارند.»
الهه میافزاید: «آنها گفتند که زنان در هر وزارتخانهای می توانند کار کنند، اما این راست نیست. آنها همچنین گفتند که هر دختری میتواند به مکتب برود، اما این هم درست نیست. من واقعاً طالبان را درک نمیکنم.»
فاطمه عمید، معلم یکی از مکاتب ناحیه سوم شهر کابل میگوید که به او گفته شده تا به شاگردان دوره ابتدائیه بگوید که نمیتوانند برای ادامه آموزش به دوره ثانوی بروند.
او میافزاید: «ما زنان ۲۰ سال پیش نیستیم. طالبان میخواهند با گفتن این که امروز مکاتب را باز میکنیم یا فردا و یک ماه بعد باز میکنیم، زنان را آرام کنند، اما در پایان روز هیچ اتفاقی نمیافتد. طالبان میخواهند تمام زنان افغانستان را فریب دهند.»
برخی زنان دیگر نیز به اسکای نیوز گفته اند از این که در نشست سه روزه طالبان چیزی در مورد تحصیل دختران نشنیده اند، ناامید، غمگین و عصبانی شده اند.
یکی از دختران دانشجو میگوید: «خیلی دردناک است که طالبان فقط با حقوق ما موافق نیستند.»
یک زن دیگر میافزاید: «من ۲۰ سال پیش طالبان را دیده بودم، این بار هم که میبینم، هیچ تفاوتی با ۲۰ سال پیش ندارند. در واقع حتی بدتر شده اند.»
اما بلال کریمی، معاون سخنگوی وزارت امور خارجه طالبان به اسکای نیوز چیز دیگری میگوید. او از بازبودن مکاتب دخترانه حرف میزند و میگوید: «در حال حاضر میلیونها دختر و پسر به مکتب و دانشگاه میروند و درهای مکاتب بسته نیست. تصمیمات این جلسه توسط علمای اسلام گرفته شده است نه حکومت طالبان. ما همچنان در حال بررسی سیاست آموزشی خود هستیم.»
وزارت خارجه ایالات متحده میگوید که در نظر دارد بورسیه تحصیلی فولبرایت برای افغانستان را در سال تحصیلی آینده از سر بگیرد. یک سخنگوی این وزارت در مصاحبه با بخش انگلیسی صدای امریکا گفت که آنان در حال برنامهریزی برای سال تحصیلی ۲۰۲۴-۲۰۲۳ بورسیه فولبرایت برای افغانستان اند.
او گفت: «ما به کار در جهت از سرگیری مصون برنامه فولبرایت برای دانشجویان افغان ادامه میدهیم.»
در همین حال، این سخنگوی وزارت خارجه امریکا که نام او در گزارش صدای امریکا ذکر نشده است، تاکید کرد که در حال حاضر این برنامه برای «متقاضیان مرحله نیمهنهایی سال ۲۰۲۳-۲۰۲۲» در نظر گرفته شده است.
متقاضیانی که به مرحله نیمهنهایی رسیده اند، اکثر مراحل امتحان را سپری کردهاند. اما به دنبال تسلط طالبان بر افغانستان این برنامه متوقف شد و به متقاضیان اطلاع داده شد که «روند انتخاب برای سال تحصیلی ۲۰۲۳-۲۰۲۲ ادامه نخواهد یافت».
سفارت ایالات متحده در کابل که قبلاً برنامه فولبرایت را مدیریت میکرد، بسته است و افغانهایی که قصد سفر به ایالات متحده را دارند باید درخواستهای ویزای شان را در کشور ثالث ارائه دهند.
برخلاف دانشجویانی که از موسسات دانشگاهی ایالات متحده بورسیه دریافت میکنند و باید هزینه ویزا را بپردازند، متقاضیان فولبرایت هزینه ویزا یا تکت هواپیما را پرداخت نمیکنند.
سالانه حدود ۴۰۰۰ دانشجوی خارجی از دهها کشور بورسیه تحصیلی فولبرایت دریافت میکنند. از زمان شروع آن در سال ۱۹۴۶، بیش از چهارصدهزار دانشجو از ۱۶۰ کشور جهان در این برنامه شرکت کردهاند.
وزارت امور خارجه همچنین گفت که درخواستهای جدید افغانها برای دوره ۲۰۲۴-۲۰۲۳ را نمیپذیرد. همچنین مشخص نیست که آیا افغانها میتوانند برای سال تحصیلی ۲۰۲۵-۲۰۲۴ درخواست دهند یا خیر.
از سال ۲۰۰۳ تا ۲۰۲۱، بیش از ۹۵۰ افغان بورسیه تحصیلی فولبرایت، عمدتاً برای برنامههای دو ساله ماستری دریافت کردند.
رحمتالله نبیل، رئیس پیشین امنیت ملی زنده بودن رهبر طالبان را زیر سوال برده و گفته است «اگر طالبان راست میگویند؛ بیایند و یک سند واقعی، ولو در حد یک ویدیو کلیپ ده ثانیهای که ثابت کند آخندی به نام هِبَّتُالله زنده است و طالبان را رهبری میکند با مردم افغانستان شریک کند»
آقای نبیل در توییتر خود نوشته است که استخبارات بیرونی در نقش "اشباح" طالبان را رهبری میکند و سعی دارند تا با تبلیغات و درامههای سینمایی با شعور مردم بازی کند.
آقای نبیل پیش از این با بازنشر یک ویدیوی طالبان گفته بود که این گروه میخواهند مردی به نام ملاحمدالله را به جای ملاهبتالله آخندزاده جا بزنند.
او امروز از این اظهارات خود عقبنشینی کرده و از اینکه فردی دیگر را هبتالله معرفی کرده، از مردم عذرخواهی کرده است.
رئیس پیشین امنیت ملی افغانستان گفته است «از اینکه در انتخاب و انتشار یک کلیپ دچار خطا شدم و از احتیاط لازم کار نگرفتم؛ نیک میدانم تا از هموطنان عزیزم عذرخواهی کنم.»
آقای نبیل توضیح داده فردی که او گفته بود ملاحمدالله نام دارد و طالبان او را میخواهند هبتالله معرفی کنند، عبدالرحمن نیازی نام دارد و در ولایت خوست هم مدرسه دارد.
با این حال آقای نبیل تاکید کرده هدف او این بوده که طالبان فقط از نام ملاهبتالله آخندزاده استفاده میکنند و شخص دیگری «مانند شبح/تمثال در میان مردم ظاهر میشود و با چهره پوشیده نقش خود را ادا میکند.»
به گفته وی با ادامه این وضعیت، شک مردم هم در مورد زنده نبودن رهبر طالبان به یقین تبدیل شده است.
طالبان تاکنون هیچ تصویری از ملاهبتالله آخندزاده رهبر خود را منتشر نکردهاند و سخنگویان و رسانههای وابسته به این گروه هم فرمانها و سخنرانیهای منسوب به او را با یک عکس که از سالها قبل است منتشر میکنند.
نشست علمای طالبان در کابل با صدور بیانیهای به پایان رسید. در بیانیه تاکید شده "ایستادگی در برابر امارت اسلامی بغاوت است و دفع آن بر مردم و نظام واجب.» طبق این بیانیه شرکتکنندگان با رهبر طالبان تجدید بیعت کردهاند و از جامعه جهانی خواستهاند دولت طالبان را به رسمیت بشناسد.
این در حالیست که در سخنان منسوب به ملاهبتالله آخندزاده، رهبر طالبان تاکید شده که او تعامل با جهان را نمیخواهد و خواست جامعه جهانی را هم نمیپذیرد، چون اولویت برای او شریعت است.
جامعه جهانی در طی ماههای گذشته بارها از طالبان خواسته است که باید در افغانستان حکومتی فراگیر تشکیل شود، حقوق بشر و زنان رعایت و مکاتب دخترانه هم باز شود.
اما رهبر طالبان تاکید کرده که اگر این گروه مورد حمله اتمی هم قرار بگیرد، دستورات کشورهای خارجی را قبول نمیکند.
با این حال در بیانیه پایانی نشست از سازمان ملل و تمام نهادهای بینالمللی خواسته شده تا با طالبان تعامل مثبت داشته باشند و به رسمیت هم شناخته شوند.
این نشست روز پنجشنبه، ۹ سرطان در تالار لویه جرگه برگزار شد. طالبان میگویند که ۳۵۰۰ نفر در آن شرکت داشتند.
دو روز اول این نشست هدف حمله مسلحانه قرار گرفت. داعش با انتشار یک بیانیه و ویدئو، مسئولیت این حملات را بر عهده گرفته است.
در بیانیهای که از سوی داعش منتشر شده گفته شده است که جنگجویان این گروه، روزهای پنجشنبه و جمعه به نشست طالبان حمله کردهاند.
در بیانیه نشست علمای طالبان درباره داعش هم گفته شده که این گروه "فتنهگر و خوارج است و تعامل و تعلق با آنها شرعا ناروا است."
بیانیه پایانی نشست علمای طالبان در یازده ماده است و توسط مولوی مجیبالرحمان انصاری به خوانش گرفته شد.
بر خلاف آنچه طالبان قبلا گفته بودند که در نشست علما درباره بازگشایی مکاتب دخترانه و حقوق زنان هم تبادل نظر میشود، صحبت عمدهای در این مورد صورت نگرفت و در بیانیه پایانی هم هیچ اشارهای به آن نشد.
بیشتر سخنرانان در این نشست به مخالفان طالبان هشدار دادند. مولوی انصاری در اولین روز نشست گفت مخالفان باید سر بریده شوند.
