حکومت پیشین افغانستان در سال ۱۳۹۸، ۲۹ میزان را به عنوان روز ملی زبان اوزبیکی نامگذاری کرد و در تقویم رسمی کشور هم درج شد. با فرا رسیدن این روز، شماری از مقامهای پیشین، این روز را به مردم افغانستان تبریک گفتهاند، اما مقامهای طالبان تاکنون هیچ پیامی نداشتهاند.
عطامحمد نور، والی پیشین بلخ و عضو کنونی شورای مقاومت ملی برای نجات افغانستان، ضمن تبریک این روز نوشته است: «زبان اوزبیکی در کنار سایر زبانهای رسمی و رایج در کشور در کنار آنکه از زبانهای پربار تاریخ، فرهنگ و ادب است، گویندگان فراوانی دارد که به تنوع و زیبایی فرهنگ و سرزمین ما افزوده است.»
در افغانستان، متشکل از اقوام مختلف، میلیونها نفر به زبان اوزبیکی صحبت میکنند و رهبران آن به ویژه عبدالرشید دوستم در تحولات سیاسی کشور نقش چشمگیر و مهمی داشتهاند.
فرهاد دریا، خواننده معروف افغانستان نیز در صفحه فیسبوک خود نوشته است: «به افغانستان و اوزبیکان سراسر جهان مبارک و تهنیت باد! من وطنم را بهخاطر فرهنگها و زبانهایش، بیشتر دوست میدارم.»
در ۲۰ سال گذشته، رسانههای زیادی در افغانستان به زبان اوزبیکی راه اندازی شدند و در برخی مکاتب، دانشگاهها و مراکز آموزشی هم این زبان آموزش داده میشد.
با تسلط طالبان بر افغانستان، بسیاری از این رسانهها تعطیل شدند و از مراکز آموزشی زبان اوزبیکی هم خبری نیست.
عبدالرب رسول سیاف روز جمعه در صفحه فیسبوک خود نوشته است ایکاش اوزبیکی را یاد میداشتم تا پیام خود را هم به همین زبان مینوشتم: «موجودیت اقوام متعدد و زبانهای مختلف که در آغوش یک وطن و در زیر چتر یک دین باهم جمع شدهاند به زیبایی میهن نامدار و پر افتخار ما میافزاید.»
طالبان در بیست سال گذشته خاطره و میانه خوبی با اوزبیکها نداشتهاند. نه با عبدالرشید دوستم که با این گروه سالها جنگیده و اعضای ارشد آن هم زمانی در گروگان او بودهاند، نه با همگروهان خود که در طی یکسال گذشته بارها در شمال افغانستان درگیر شدهاند.
کاربران شبکههای اجتماعی بر این باورند که روز زبان ملی اوزبیکی، برای طالبان تداعی درگیریهای این گروه با مخالفان اوزبیک خود است.
مجیبالرحمان رحیمی، سخنگوی سابق عبدالله عبدالله میگوید: «سیاستهای انحصارگرا و حذفی رژیم نامشروع طالبان نه تنها تنوع قومی - زبانی و فرهنگی در کشور را به رسمیت نمیشناسد، بلکه در تلاش حذف زبانها و نمادهای تنوع فرهنگی در کشور میباشد.»
