منابع به افغانستان اینترنشنال میگویند نیروهای مسلح در خرطوم، پایتخت سودان وارد اتاق دانشجویان افغان شده و آنها را به شدت لتوکوب کردند. تصاویری که در اختیار افغانستان اینترنشنال قرار گرفته نشان میدهد که این دانشجویان مورد لتوکوب قرار گرفتهاند و صورت و بدنشان خونآلود است.
پیشتر، امیرخان متقی، وزیر خارجه طالبان گفت که ۱۲۰ افغان در جنگ سودان گیر ماندهاند.
به گفته منابع، افراد مسلح پس از لت و کوب این دانشجویان وسایل آنها را با خود بردهاند.
هنوز روشن نیست که این دانشجویان از سوی نظامیان سودان مورد لت و کوب قرار گرفته یا از سوی شورشیان مخالف.
وزیر خارجه طالبان گفته است این گروه تلاش میکند تا از افغانهای گیر مانده در سودان محافظت شود.
با تشدید درگیری میان دو جناح رقیب نیروهای مسلح سودان در خرطوم، بسیاری از کشورها تصمیم گرفتند که کارمندان دیپلوماتیک و شهروندان خود را از این کشور بیرون کنند.
ارتش سودان به رهبری عبدالفتاح برهان، که رهبری کشور را هم به دست دارد، با نیروهای شبهنظامی موسوم به «نیروهای حمایت سریع» به فرماندهی محمد حمدان دقلو معاون آقای برهان، از یک هفته پیش با همدیگر درگیر شدند.
رهبر جبهه مقاومت ملی افغانستان پس از نشست دوم ویانا در یک نشست خبری گفت که تفاوتی بین طالبان و داعش وجود ندارد. احمد مسعود توضیح داد که طرز تفکر، رفتار و روش طالبان و داعش یکی است و از لحاظ هویتی نیز این دو گروه مانند دو روی یک سکه هستند.
به گفته احمد مسعود، طالبان با وجود تندروی تلاش دارد که چهرهای متفاوت از خود به جامعه جهانی نشان دهد.
رهبر جبهه مقاومت ملی میگوید که قبل از تسلط طالبان بر افغانستان، از سقوط به جامعه جهانی هشدار داده شده بود، اما نه شرق و نه غرب کمک نکردند.
او در عین حال از پیروزی جبهه مقاومت ملی افغانستان در برابر طالبان ابراز اطمینان کرد و گفت که جنگ با طالبان برای دفاع از ارزشها است.
جبهه مقاومت ملی اعلام کرده که یکی از اهداف نشست دوم ویانا، گسترش مقاومت برای آزادی افغانستان بوده است.
احمد مسعود در نشست دوم ویانا ابراز امیدواری کرد که به زودی یک «ائتلاف بزرگ» بر ضد طالبان شکل گیرد.
نشست دوم ویانا روز دوشنبه چهارم ثور آغاز به کار کرد و امروز چهارشنبه شش ثور به پایان رسید. اولین نشست ویانا ۲۴ سنبله سال گذشته برگزار شد.
در اعلامیه پایانی نشست دوم ویانا گفته شده که برای انسجام مخالفان طالبان، یک گروه کاری برای ایجاد همکاری و هماهنگی تشکیل شده است.
درحالیکه قرار است به زودی نشستی در دوحه به میزبانی سازمان ملل و با حضور نمایندگان کشورهای مختلف درباره افغانستان برگزار شود، شرکتکنندگان نشست دوم ویانا هم انتظارات خود را از آن اعلام کرده است.
شرکتکنندگان نشست دوم ویانا در اعلامیه پایانی خود از شرکتکنندگان نشست دوحه خواستهاند تا از هر بحثی که منجر به تداوم سلطه طالبان شود، خودداری کنند.
احمد مسعود هم خطاب به جامعه جهانی تاکید کرده که در حاکمیت طالبان «ظلم و توحش» است.
نشست دوم ویانا با حضور چهرههای مطرح مخالف طالبان، روز چهارشنبه با صدور یک اعلامیه پایان یافت. شرکتکنندگان این نشست ضمن تاکید بر مذاکره و راه حل مسالمت آمیز سیاسی به عنوان بهترین گزینه، از جامعه جهانی خواستند تا تمامی اشکال مقاومت مردم افغانستان را به رسمیت بشناسد.
اعضای نشست ویانا همچنین از برگزارکنندگان نشست دوحه خواستند تا از هر بحثی که منجر به تداوم سلطه طالبان میشود، خودداری کنند.
قرار است نشست دوحه در ۱۱ و ۱۲ ثور به میزبانی دبیرکل سازمان ملل برگزار شود.
احمد مسعود، رهبر جبهه مقاومت ملی، فوزیه کوفی، نماینده سابق مجلس افغانستان، رنگین دادفر سپنتا، وزیر خارجه سابق افغانستان و شمار زیادی دیگر از مخالفان طالبان در نشست دوم ویانا حضور داشتند.
شرکتکنندگان نشست دوم ویانا گفتهاند که امینه محمد باید درباره اظهارات غیرمسئولانه اخیر خود توضیح دهد.
نشست اول مخالفان طالبان در ویانا ۲۴ سنبله سال گذشته به مدت سه روز برگزار شده بود.
در اعلامیه تاکید شده که طالبان به خواستهای مشروع و برحق مردم افغانستان که در اعلامیه دور اول نشست ویانا تسجیل یافته بود، تمکین نکردهاند و بر «جنایت» خود افزودهاند.
شرکتکنندگان نشست دوم ویانا با ستایش از مقاومت مشروع جریانهای سیاسی و زنان و دختران افغانستان، تاکید کردهاند که انسجام روشمند تمامی جریانهای مخالف طالبان مهم است.
بر اساس این اعلامیه، برای انسجام مخالفان طالبان، یک گروه کاری برای ایجاد همکاری و هماهنگی تشکیل شده است.
شرکتکنندگان نشست دوم ویانا میگوید «ما ضمن اینکه مذاکره و راه حل مسالمت آمیز سیاسی را به عنوان بهترین گزینه میشماریم، از تمامی اشکال مقاومت و مبارزه در برابر طالبان به شمول مقاومت مسلحانه، حمایت و بر گسترش و تقویت آن تلاش میکنیم.»
شرکتکنندگان همچنین با برشمردن محدودیتهای طالبان بر زنان و حذف سیستماتیک آنان از جامعه، گفتهاند که واکنش جامعه جهانی به ویژه خاموشی سازمان ملل را در این مورد غیر مسولانه میداند.
آنان با تاکید بر اینکه بسیاری از گروههای تروریستی منطقهای و بینالمللی هم به افغانستان کوچیده و توانایی عملیاتی آنان افزایش یافته، هشدار دادهاند که خطر گسترش تروریسم در منطقه به یک تهدید جدی تبدیل شده و آنچه زیر نام مبارزه علیه این گروهها از سوی طالبان عنوان میشود، توهمی بیش نیست.
آنان با استقبال از اجماع منطقه و جهان نسبت به رسمیت نشناختن طالبان تا ایجاد یک دولت مبتنی بر اراده آزاد مردم، از دادگاه بینالمللی لاهه خواستهاند تا رهبران طالبان را که مرتکب «جنایت علیه بشریت، جنایت جنگی و نقض سیستماتیک حقوق بشر» شدهاند، شناسایی و مورد پیگرد قرار دهد.
رسانه کانادایی تورنتو استار گزارش داد که شماری از زنان به شمول دو بازیکن زن تیم ملی فوتبال افغانستان از دولت کانادا به خاطر غفلت در خروجشان از افغانستان، به دادگاه شکایت کردند. این زنان از کانادا خواستهاند به وعده خود مبنی بر پناهندگی آنها عمل کند.
این زنان به دادگاه گفتهاند که مجبور شدهاند به صورت مخفیانه زندگی کنند.
یکی از این زنان روز سهشنبه در دادگاه گفته کانادا در شرایط هراس و وحشت تسلط طالبان بر افغانستان، امیدهای او را برای فرار از کابل نادید گرفته است.
او به دادگاه گفته که در حال حاضر با خانوادهاش در ناامیدی زندگی میکنند.
براساس آمار اعلام شده از سوی دولت کانادا این کشور از زمان سقوط کابل به دست طالبان، بیش از ۳۰ هزار افغان را اسکان داده است. کانادا متعهد شده است که ۴۰ هزار افغان را بپذیرد.
تقریباً ده هزار و ۶۰ نفر از آنها از طریق برنامه اقدامات ویژه مهاجرت به کانادا رفتهاند.
براساس گزارشها، بسیاری از گروههای در معرض خطر مانند ورزشکاران و خبرنگاران که با خطر انتقامجویی از سوی طالبان مواجه هستند نیز هنوز در افغانستان و کشورهای همسایه مانند ایران و پاکستان در بیسرنوشتی به سر میبرند.
چندی پیش یک گروه ۲۵ نفره از کارمندان پیشین سفارت کانادا در کابل نیز به دلیل تاخیر در رسیدگی پرونده خروج از افغانستان از اتاوا شکایت کردند.
استاد دانشگاه دفاع ملی در واشنگتن در کتاب جدید خود نوشت که وزیر خارجه طالبان قبل از دعوت دیپلوماتهای هندی به کابل، با قمر جاوید باجوا، رئیس پیشین ستاد ارتش پاکستان دیدار کرده است. حسن عباس گفت که بازگشت هند به کابل پس از تسلط طالبان، بدون مشورت پاکستان نمیتوانست اتفاق بیفتد.
حسن عباس، نویسنده امریکایی پاکستانیالاصل کتاب «بازگشت طالبان» را اواخر هفته جاری در امریکا منتشر خواهد کرد.
روزنامه پاکستانی دان در گزارشی به یافتههای این کتاب پرداخته است. طبق این گزارش، نویسنده معتقد است که پاکستان با ایجاد رابطه طالبان با هند موافقت کرد، زیرا میخواست چشمانداز کمکها به این گروه را باز کند. به استدلال نویسنده، پاکستان در حال حاضر توان حمایت مالی از طالبان را ندارد.
به گفته حسن عباس، هند منافع استراتژیک در افغانستان دارد، با این حال برخلاف چین و روسیه روابط دیپلوماتیک خود را پس از تسلط طالبان با این کشور قطع کرده است.
در این کتاب اشاره شده که هند اکنون به صورت جدی در حال بررسی جایگاه خود در تحولات جدید است و همچنین در زمینه تعامل با طالبان و کمک به ثبات در افغانستان تلاش میکند.
نویسنده باور دارد که طالبان به دلیل کسب مشروعیت و رسمیتشناسی بینالمللی و همچنین جذب سرمایههایگذاری خارجی در افغانستان، مشتاق ایجاد رابطه با هند است. حسن عباس مینویسد: «طالبان برای بازسازی و احیای افغانستان به منابع نیاز دارند و هند این منابع لازم را در اختیار دارد.»
نفوذ پاکستان در میان طالبان
این کتاب با اشاره به نفوذ جنرال قمر باجوا در میان طالبان، از هدایتالله بدری، رئيس بانک مرکزی تحت کنترول این گروه نام برده است. در کتاب آمده است که هدایتالله بدری، پس حادثه ۱۱ سپتامبر مورد آزار و اذیت نیروهای امنیتی پاکستان قرار گرفته است.
حسن عباس مینویسد که امیرخان متقی، وزیر خارجه طالبان بعداً «شخصاً هدایتالله بدری را نزد باجوا برد تا دست دوستی بدهند.»
نویسنده مدعی است که تنها کارت سبز آقای باجوا به هدایتالله بدری این فرصت را داد تا وزیر مالیه رژیم طالبان شود.
در بخشی از این کتاب همچنین به سفر فیض حمید، رئیس پیشین آیاسآی، بلافاصله پس از تسلط طالبان به کابل اشاره شده است. در کتاب آمده که وزارت خارجه پاکستان در آن زمان از فیض حمید خواسته بود که در سفارت پاکستان در کابل بماند، اما او این درخواست را نپذیرفت.
طبق یافتههای کتاب، فیض حمید بعدا در دیدار با سیاستمداران ارشد پاکستانی به شمول بلاول بوتو، وزیر خارجه این کشور از اقدام خود دفاع کرد. او همچنین گفت که روسای استخبارات امریکا و چین نیز در بلافاصله پس از تسلط طالبان، از کابل دیدن کردند، اما تنها عکسی از رئیس استخبارات پاکستان در حال نوشیدن چای در هتل کابل سرینا به رسانهها درز کرد.
این کتاب با اشاره به انتشار عکس رئیس آیاسآی در کابل، گفته است که این «سند دیداری نفوذ عظیم پاکستان بر طلبان» آسیبهایی به هر دو طرف رسانده است.
قدرتگیری داعش در افغانستان تحت کنترول طالبان
در بخشی از کتاب «بازگشت طالبان» به گسترش نفوذ داعش پس تسلط طالبان در اگست ۲۰۲۱ اشاره شده است.
در این کتاب آمده است که در جریان یک سال حاکمیت طالبان در افغانستان (از اگست ۲۰۲۱ تا اگست ۲۰۲۲) داعش مسئولیت ۲۶۲ حمله را در این کشور گرفته است.
طبق این کتاب، گسترش نفوذ داعش در افغانستان از موضوعات مهم در دستور کار گفتوگوی ندیم انجم، رئیس آیاسآی و ویلیام برنز، رئیس سیا در می ۲۰۲۲ بوده است. جنرال فیض حمید نیز شامل هیئت گفتوکوکننده پاکستان بود.
در کتاب به نقل از رئیس سازمان اطلاعات مرکزی امریکا آمده است که داعش با سرعت کنونی خود، تا میانه ۲۰۲۳ میتواند کنترول ۲۰ درصد خاک افغانستان را به دست بیاورد.
رئيس آیاسآی در پاسخ به نگرانی امریکا، خواستار هدف قرار دادن رهبر ارشد گروه داعش و به اشتراکگذاری اطلاعات شده است.
حسن عباس مینویسد که مقامهای امریکایی و پاکستانی، در این دیدار به یک نتیجه مشترک رسیدند: «طالبان دیگر تهدید اولیه به امنیت ملی امریکا و کشورهای همسایه افغانستان نیست، بلکه داعش است.»
در بخشی از کتاب «بازگشت طالبان» نویسنده اعا کرده که در روزهای نخستین تسلط طالبان بر افغانستان، «جنرال فیض حمید از رهبری طالبان خواست که دو سمت بلندپایه در حکومت را به عبدالله عبدالله و حامد کرزی دهند، اما طالبان با این درخواست موافقت نکرد.»
روزنامه دان نوشته است که کتاب «بازگشت طالبان» همچنین به تمایل چین برای تعامل با رژیم طالبان اشاره کرده گفته است که چین نه تنها سفارت خود در کابل را باز نگه داشت، بلکه از جایگاه جدید طالبان نیز استقبال میکند.
زلمی خلیلزاد از دبیرکل سازمان ملل خواست که در نشست دوحه باید یک نقشه راه برای تعامل بینالمللی با افغانستان را تهیه کند. آقای خلیلزاد در رشته توییتی نوشت که باید در نشست هفته آینده در قطر با طالبان نیز دیدار شود تا تعهد این گروه به اجرای کامل توافقنامه دوحه مشخص شود.
زلمی خلیلزاد تاکید کرده که بهترین گزینه عملی کردن توافقنامه دوحه است.
نماینده پیشین امریکا در امور افغانستان از انتصاب نماینده ویژه دبیرکل سازمان ملل برای ارزیابی وضعیت افغانستان استقبال کرده و گفته است که حضور فریدون سینیرلیاوغلو در نشست دوحه مهم است.
زلمی خلیلزاد گفته است فریدون سینیرلیاوغلو دو ویژگی عالی دارد: «تجربه وسیع و قضاوت خوب. او یک انتخاب عالی است»
دبیرکل سازمان ملل دیروز سه شنبه، فریدون سینیرلیاوغلو را به عنوان نماینده خود برای ارزیابی وضعیت افغانستان تعیین کرد.
امرالله صالح، معاون پیشین ریاست جمهوری افغانستان به سخنان زلمی خلیلزاد واکنش نشان داد.
امرالله صالح میگوید که ستایش زلمی خلیلزاد از طالبان میتواند دو دلیل داشته باشد. امرالله صالح گفته زلمی خلیلزاد «یا به خاطر امضای قرارداد ضد افغانستان در دوحه دچار عذاب وجدان شده است که این حالت کمتر محتمل است و یا اینکه هنوز به عنوان یک مهره پروپاگند و فریب برای توجیه قرارداد دوحه و پنهانسازی دسیسههای آن مورد استفاده قرار میگیرد.»
قرار است در اوایل ماه می نشستی درباره افغانستان با حضور دبیرکل سازمان ملل در پایتخت قطر برگزار شود.
