در تابستان ۲۰۱۴ شماری از مقامات ارشد روسیه در یک ساختمان با شکوه دوران استالین جمع شدند تا مردی میانسال با سر تراشیده و لحنی درشت را ملاقات کنند. مقامات روسی تا آن زمان، یوگنی پریگوژین را به عنوان پیمانکار مواد خوراکی ارتش روسیه میشناختند.
اینبار اما پریگوژین با تقاضای بلندپروزانهای از را رسیده بود: درخواست زمینی متعلق به وزارت دفاع روسیه که باید برای آموزش نظامی داوطلبان روسی استفاده میشد که ربطی به ارتش نداشتند، اما میتوانستند در کنار آنها بجنگند.
به نظر میرسد مقامات حاضر در آن دیدار، میل چندانی به برآورده کردن این تقاضا نشان ندادند، ولی یوگنی پریگوژین حرف آخر را زد: «دستور از طرف پاپا صادر شده است.»
او در اینجا، به جای اسم ولادیمیر پوتین، رئيسجمهور روسیه از او به اسم مستعار «پاپا» یاد کرد تا سطح نزدیکی خود با پوتین را نشان دهد.
یک مقام سابق ارتش روسیه به روزنامه گاردین گفت: «در آن زمین به چنین پروژهای زیاد فکر نمیکردیم.»
این اقدام، منجر به تشکل ارتش خصوصی واگنر شد که با آغاز تهاجم روسیه به اوکراین، نقش چشمگیری بازی کرد. طبق تخمینهای اطلاعاتی غرب، حدود پنجاه هزار سرباز در صفوف واگنر میجنگند. برخی رسانهها هم شمار سربازان پریگوژین را بالاتر از ۲۵ هزار نفر گزارش دادهاند.
پریگوژین به عنوان «ظالمترین فرمانده» در میان رهبران نظامی روسیه در جنگ اوکراین شهرت پیدا کرده است.
روزنامه گاردین با شماری از افرادی که این فرمانده روسی را از نزدیک میشناسند، گفتوگو کرده است. یک بازرگان روسیه که پریگوژین را در دهه ۱۹۹۰ میشناخت، درباره او میگوید: «او باهوش و با استعداد است و برای رسیدن به خواستهاش از هیچ چیزی فرو نمیگذارد.»
به باور این افراد، ثروت و قدرت، تنها محرکان اصلی یوگنی پریگوژین نبودهاند، او بیشتر از تمایل به اینها، شیفته هیجانات «تعقیب و گریز»، مبارزه با نخبگان سیاسی و درهم کوفتن رقبایش است.
او تا ماههای پیش در میان نخبگان سیاسی روسیه، شرکای بازرگانی سابق و جنرالهای ارتش دشمنان زیادی پیدا کرد، ولی حمایت یک نفر را با خود داشت و کافی بود: ولادیمیر پوتین.
ولی حالا، پیریگوژین با کسی که او «پاپا» میخواند نیز وارد تنش شده است.
یوگنی پریگوژین، در سال ۱۹۶۱سنپترزبورگ به دنیا آمد. وقتی کودک بود، پدرش درگذشت و مادرش در یک شفاخانه کار میکرد. او بعدا شامل یک اکادمی ورزشی شد؛ جایی که روزانه ساعتها اسکی صحرایی بازی میکردند.
زندان
یوگنی پریگوژین به عنوان یک ورزشکار موفق ظاهر نشد. روزنامه گاردین نوشته است که او پس از پایان مکتب، سر و کارش با خردهجنایتکاران افتاد.
روزنامه گاردین اسنادی از سال ۱۹۸۱ متعلق به یک دادگاه روسی را دیده است که نشان میدهد پریگوژین ۱۸ ساله با سه دوستش در یک قضیه راهزنی بازداشت و زندانی شدهاند.
طبق اسناد دادگاه روایت این قضیه اینگونه است: «در یک غروب مارچ ۱۹۸۰ در دوران حکومت لئونید برژنف بر اتحاد جماهیر شوری، پریگوژین و رفقایش از کافهای در سنپترزبورگ خارج شدند. آنها زنی را دیدند که در امتداد خیابان تاریک قدم میزد. یکی از دوستان پریگوژین با درخواست سگرت، حواس زن را پرت کرد تا کیفش را باز کند. پریگوژین از پشت گردن زن را گرفت و فشار داد تا اینکه او بیهوش شد. پریگوژین گوشوارههای طلایی زن را درآورد، به جیب زد و با سرعت فرار کردند.»
نتایج دادگاه حاکی از آن بود که این مورد یکی از چندین فقره سرقت یوگنی پریگوژین و دوستانش در چند ماه بود.
یوگنی پریگوژین در اتباط به این قضیه، ۱۳ سال در گوشه زندان آب خنک خورد.
ساندویچفروشی
یوگنی پریگوژین در سال ۱۹۹۰ از زندان رها شد، به آشپزخانه آپارتمان خانوادهگیاش رفت و شروع به فروش ساندویچ کرد.
با این حال، بازرگانی که پریگوژین را دهه نود میشناخت، میگوید که او میدانست چگونه ارتباطات لازم را با افراد برجسته فراهم کند و به دنبال چیزهای بیشتر از فستفود بود.
رابطه با پوتین
پرگوژین در سال ۱۹۹۵ به این نتیجه رسید که باید کارهای بزرگتری انجام دهد. یک مدیر هتل بریتانیایی را پیدا کرد و نخستین شرابفروشی و رستورانت خود در سنپترزبورگ را تحت مدیریت او افتتاح کرد. به زودی طعم غذاهای رستورانت او زبانزد شد و دیگر نیازی به حضور رقصندهها برای جلب مشتری نبود.
ولادیمیر پوتین در سالهای نخستین ریاستجمهوری خود، علاقه داشت که اغلبا مقامات خارجی را در شهر ملاقات کند و هرازگاهی به رستورانت پریگوژین سر میزد. «نیو آیلند» هم قایقی از پريژگوژین بود که به یک رستورانت شناور بدل شده بود.
در عکسهای نامزدی رسمی پوتین و برخی مجالس دیگر، پریگوژین هم در اینجا و آنجا به چشم میخورد. به نظر میرسد رابطه او با رئيسجمهور روسیه از اینجا آغاز شد.
او بعدا از طریق شرکت Concord که در دهه ۱۹۹۰ تاسیس کرده بود، به شماری از قراردادهای مرتبط با رویدادهای مهم دولت دست یافت. رسانههای روسی گزارش دادند که پریگوژين در سال ۲۰۱۲ یک قرارداد دوصد میلیون پولندی تامین غذا به مکاتب مسکو را به عهده گرفت.
در سال ۲۰۱۴ زمانی که روسیه جزیره کریمه را به خود ضمیمه کرد و به دنبال آن به شرق اوکراین مداخله نظامی کرد، فرصت جدیدی برای پریگوژين و واگنر رقم خورد.
گاردین نوشته است که در آن زمان پوتین نپذیرفت که نیروهای عادی ارتش روسیه در این دو مورد دخالت کنند و کرمین درباره گزینههای دیگری اندیشید. هرچند شرکتهای خصوصی نظامی در روسیه غیرقانونی بودند، ولی چند شرکت ظاهر شدند که به نظر میرسید فعالیتهای خود را با وزارت دفاع هماهنگ میکرند. واگنر برجستهترین آنها بود.
برخی گمانهزنیها بر این بود که واگنر در واقع پروژه اطلاعاتی ستاد کل نیروهای مسلح روسیه است، ولی یک مقام سابق وزارت دفاع روسیه این ادعا را تکذیب کرد. او گفت: «ممکن است برخی از افراد از ستاد کل نیروهای مسلح به واگنر مشوره میدادند، اما در نهایت این پروژه متعلق به پریگوژین بود.»
رویداد کلیدی دیگر برای واگنر در سال ۲۰۱۹ رقم خورد؛ زمانی که پوتین تصمیم گرفت برای حمایت از رژیم بشار اسد در سوریه مداخله نظامی کند. پریگوژین قراردادهایی را برای تامین غذا به دست آورد و همچنین نیروهای واگنر را به آنجا اعزام کرد.
در سوریه، واگنر ابتدا خود را به عنوان یک نیروی جنگی قدرتمند ثابت کرد و این گروه نقش برجستهای را در مداخله مسکو در این کشور بازی کرد. سربازان واگنر در سوریه متهم به جنایات جنگی متعدد شدند. روزنامه گادرین نوشته است که در یک مورد، مردانی وابسته به واگنر در حال بریدن سر و تکه تکه کردن یک مرد سوری به تصویر کشیده شدند.
یوگنی پریگوژین سالها ارتباط داشتن با واگنر را انکار میکرد، سرانجام پس از آنکه پوتین تصمیم گرفت در فبروری سال گذشته به اوکراین حمله کند، اعتراف کرد که این گروه را در سال ۲۰۱۴ ایجاد کرده است.
این اعتراف پس از آن صورت گرفت که یک ویدیوی منتشر شده پریگوژین را در داخل یک زندان در حال دعوت از زندانیان برای مبارزه در اوکراین نشان می داد.
او به زندانیان میگفت که ممکن است در جبهه جنگ کشته شوند، اما اگر شش ماه زنده بمانند، عفو و آزاد میشوند و پرداختهای بلندی نیز دریافت خواهند کرد.
میخائیلو پودولیاک، مشاور رئیسجمهور اوکراین، چندی پیش ادعا کرد که واگنر حدود ۳۸ هزار زندانی را در جنگ استخدام کرده است. به گفته او از این میان، ۳۰ هزار آنها کشته، زخمی، اسیر یا ناپدید شدهاند.
شورش مسلحانه
مسکو روز جمعه رئيس گروه واگنر را به شورش مسلحانه متهم کرد. خبرگزاری تاس گزارش داد که سرویس امنیتی روسیه با باز کردن پرونده جنایی علیه پریگوژین از جنگجویان واگنر خواسته از دستورات او سرپیچی و او را دستگیر کنند.
در مقابل بامداد روز شنبه (سوم سرطان) رئیس گروه واگنر مدعی شد که نیروهایش وارد روسیه شدهاند و به سمت مسکو حرکت خواهند کرد.
یوگنی پریگوژین اعلام کرده است که نیروهایش چند ساعت پس از فراخوان برای شورش علیه رهبران روسیه، کنترول شهر روستوف را در دست گرفتند. این شهر در نزدیکی مرز اوکراین، یکی از مراکز مهم لوژستیکی ارتش روسیه محسوب میشود.
رئیسجمهور روسیه روز شنبه در سخنرانی که از طریق تلویزیون دولتی به طور زنده پخش میشد به رئیس گروه واگنر هشدار داد و گفت کسانی که خیانت میکنند، حتما مجازات خواهند شد.
ولادیمیر پوتین شورش مسلحانه در کشورش را خیانت و «خنجر به پشت مردم» خواند.
او هشدار داد که سازماندگان شورش مسلحانه را که علیه همرزمان خود اسلحه بلند کردهاند، پاسخگو خواهد کرد.
