رئیسجمهور پیشین افغانستان درگذشت واصف باختری، شاعر و ادیب نامدار افغانستان را تسلیت گفت. اشرف غنی در توییتی نوشت: باور کامل دارم که آثار بجا مانده از استاد باختری در دهههای آینده کماکان خوانده و مشعل راه پژوهشگران ادبی باقی خواهد ماند.
واصف باختری از شاعران معاصر افغانستان در ۸۱ سالگی در امریکا درگذشت. شمار زیادی از نویسندگان، چهرههای فرهنگی و سیاسی افغانستان به درگذشت او واکنش نشان دادند و او را «شاعر شاعران» و مرگش را ضایعه بزرگ توصیف کردند.
اشرف غنی که پس از فرار از افغانستان در امارات متحده عربی بسر میبرد، گفته «جامعه فرهنگی افغانستان با جاودانه شدن استاد واصف باختری در دیار غربت، بار دیگر به سوگ نشسته است.»
واصف باختری از سال ۱۳۶۱ تا سال ۱۳۷۴ در اتحادیه نویسندگان افغانستان در سمتهای مختلف کار کرد. او همچنان در طول این سالها در آموزشگاه اتحادیه نویسندگان افغانستان تدریس میکرد. در حلقات ادبی که او حضور داشت، موجی از شاعران جوان به کار ادبی آغاز کردند که بعدا به عنوان مشهورترین ستارگان شعر افغانستان در دهه شصت، هفتاد و پس از آن شناخته شدند.
از واصف باختری بیش از بیست عنوان کتاب در زمینه سرایش و ترجمه شعر در اوزان کلاسیک، نیمایی و آزاد چاپ شده است.
اشرف غنی در وصف واصف باختری نوشته است: «استاد آشنایی بی نظیر با اندیشههای مولانا، بیدل و سایر بزرگان کلاسیک ما داشت و اینک هر سطر ایشان خود جایگاه بلندی در پهنای تاریخ ادبیات ما یافته است.»
او نوشته است: «واصف باختری با طرز نگارش تحلیلی خود بهترین شیوه نقد ادبی در کشور را رایج ساخت و بدون شک این یکی از برجستگی های ایجادیات ادبی – هنری ایشان به حساب میآید.»
آثار «و آفتاب نمیمیرد، میعاد تا هرگز، از این آیینه بشکسته تاریخ، تا شهر پنج ضلعی آزادی، دیباچهای در فرجام، در استوای فصل شکستن، مویههای اسفندیار گمشده، دروازههای بسته تقویم» از جمله مجموعههای شعری واصف باختری است.
کاظم کاظمی، شاعر و ویراستار درباره واصف باختری گفته است: «او شاعر شاعران ما بود، پیشکسوت و پیشگام شعر افغانستان در نیم قرن اخیر. بعد از استاد خلیلالله دیگر چون او نداشتیم.»
اشرف غنی هم نوشته است که «اهمیت کارهای واصف باختری برای نسل معاصر و نسلهای آینده ما در اینست که همچون پُلی بین ادبیات امروزی و کلاسیک ایفای نقش خواهد کرد.»
از مدینه محبوبی به عنوان یکی از لابیگران طالبان در مجامع بینالمللی یاد میشود.
او در نشست ماه جون در مقر سازمان ملل متحد در ژنو در دفاع از طالبان سخنرانی کرد و جامعه بینالمللی را به تعامل با این گروه فراخواند.
اکنون طبق مدارکی که بهدست افغانستان اینترنشنال رسیده، خانم محبوبی براساس روابط پنهانی با نوید احمد، یک کارمند سازمان ملل به نشست حقوق بشر این سازمان که ۱۹ جون در ژنو برگزار شد، راه یافته است.
منابع ما میگویند که خانم محبوبی سابقه کاری زیاد در بخش حقوق بشر ندارد و بر اساس رابطه دوستی با این کارمند سازمان ملل به این نشست دعوت شده است.
در تصاویری که از این نشست منتشر شده، دیده میشود که جایگاه خانم محبوبی در صدر قرار گرفته است؛ جایگاهی که ویژه مسئولان ارشد حقوق بشر است. در کنار او، شهرزاد اکبر، رئیس سابق کمیسیون حقوق بشر افغانستان نشسته است.
این در حالی است که صدها زن ممتاز دیگر که سابقه طولانیتر در حمایت از حقوق بشر و حقوق زنان در افغانستان دارند، به این نشست دعوت نشدند یا دستکم نتوانستند در صدر این مجلس راه یابند.
جدا از حضور او در این نشست و جایگاهی که اشغال کرد، متن سخنرانی او در نشست جالب است. او در حالی که چادر بر سر و یونیفرم رسمی بر تن دارد، از جهان خواست با طالبان تعامل کند. خانم محبوبی بعد از سخنانی که راجع به دشواریهای زنان بعد از روی کار آمدن میزند، میگوید:
«متشکرم که به من فرصت دادید تا صدای زنان و دختران افغانستان باشم. افغانستان بخشی از جامعه بینالمللی است و ثبات و پیشرفت این کشور بر منطقه و فراتر از آن تاثیر مثبت خواهد داشت. ما از جنگ و خشونت خسته شدهایم و خواستار یک راهحل صلحآمیز هستیم. تعامل و گفتوگو برای رسیدن به یک راهحل بسیار حیاتی است. جامعه بینالمللی باید همه راهها را برای تعامل با مقامهای حکومت موقت در کابل بررسی کند.»
در ویدیویی که از این نشست در اختیار افغانستان اینترنشنال قرار گرفته، دیده میشود که نوید احمد که در عقب خانم محبوبی نشسته است، به علامت تایید سخنان او سر تکان میدهد.
منابع در دفتر سازمان ملل میگویند که نوید احمد از ولایت قندهار است و افکار و گرایشهای طالبانی او در این سازمان از هیچ کس پنهان نیست. منابع ما از قول ریچارد بنت، گزارشگر ویژه حقوق بشر سازمان ملل برای افغانستان میگویند که مدینه محبوبی را نوید احمد به آقای بنت برای شرکت در این نشست معرفی کرده بود.
مدینه محبوبی در خانه نوید احمد
ویدیویی که دو هفته بعد از نشست شورای حقوق بشر سازمان ملل در ژنو ثبت شده و در اختیار افغانستان اینترنشنال قرار گرفته است، نشان میدهد که خانم محبوبی با نوید احمد یکجا از خانهای در حومه این شهر بیرون میشوند.
منابع به افغانستان اینترنشنال تایید کردند که این خانه متعلق به نوید احمد است و خانم محبوبی دو هفته بعد از برگزاری این نشست در این خانه اقامت داشته است. تصویری هم از موتری که راننده آن نوید احمد و خانم محبوبی داخل آن است، بهدست ما رسیده است.
افغانستان اینترنشنال برای دریافت توضیحات از سازمان ملل درباره شرایط دعوت از مهمانان در نشستهای این سازمان و اینکه مدینه محبوبی چطور و بر اساس کدام شایستگی به این نشست دعوت شده، با دفتر این سازمان در ژنو در تماس شد، اما با وجود ایملهای مکرر، این سازمان تا زمان نشر این گزارش به سوالات ما پاسخ نداده است.
یافتههای ما نشان میدهد که خانم محبوبی سابقه زیادی در زمینه حقوق بشر ندارد. او در سال ۲۰۱۹ در وزارت شهرسازی به حیث رئیس دفتر وزیر وقت این وزارت کار کرده است.
از زمانی که طالبان در آگست سال ۲۰۲۱ قدرت را در افغانستان بهدست گرفتند، شماری از زنان از جمله محبوبه سراج، از چهرههای مطرح زنان افغانستان به خاطر اظهارات شان در «دفاع از تعامل با طالبان» و آنچه توجیه محدودیتهای این گروه بر زنان گفته شده، مورد انتقاد شدید قرار گرفتهاند.
بسیاری میگویند در حالی که فعالان زن در افغانستان باوجود سرکوب شدید به مبارزات شان ادامه میدهند، شماری از زنان به اسم فعالان زن و حقوق بشر در مجامع و نشستهای بینالمللی درباره افغانستان، برای طالبان لابی میکنند و به توجیه رفتارهای ضد زن و ضد حقوق بشر این گروه میپردازند.
مدینه محبوبی یکی از چهرههای است که از او به عنوان یکی از زنان حامی طالبان نام برده میشود و حضور او در مجامع بینالمللی به اسم فعال حقوق زنان، خشم بسیاری را برانگیخته است.
شرکت در نشستهای حقوق بشر سازمان ملل متحد لزوما باید بر اساس دعوتنامه رسمی و شهرت یک نفر در بخش حقوق بشر انجام شود.
دعوت از مدینه محبوبی در نشست ۱۹ جون این سازمان سوالاتی را درباره نفوذ عوامل طرفدار طالبان در دفتر این سازمان مطرح کرده است.
منابع در دفتر سازمان ملل میگویند که خانم محبوبی طبق توصیه نوید احمد، از کارمندان این سازمان به ریچارد بنت، به نشست آمده بود. به گفته این منابع، هرچند مسئولان این سازمان ترجیح میدهند کسانی را از افغانستان دعوت کنند که طرفدار تعامل جهان با طالبان باشند.
این در حالی است که پس از روی کار آمدن رژیم طالبان، زنان در افغانستان خانه نشین شدهاند و طالبان محدودیتهای شدیدی بر کار و آموزش آنها وضع کرده است.
آخرین مورد از محدودیتهای طالبان، بستن آرایشگاههای زنانه است که طبق گزارشها، حدود شصت هزار زن در افغانستان بیکار شدهاند.
