حمزه الدحدوح، پسر وائل الدحدوح رئیس دفتر الجزیره در غزه و یک خبرنگار دیگر در حمله یک هوایی اسرائیل به موتر حامل خبرنگاران در جادهای میان خان یونس و رفح کشته شدند. چهار عضو خانواده الدحدوح در ماه اکتبر در حمله هوایی اسرائیل کشته شده بودند.
بیبیسی به نقل از هشام زقوت، خبرنگار الجزیره گزارش داد که گروهی از خبرنگاران در مسیر منطقه موراج در شمالشرق رفح بودند که هدف حمله هوایی قرار گرفتند.
طبق گزارش این رسانه، این منطقه قبلا توسط ارتش اسرائیل بهعنوان «منطقه بشردوستانه» تعیین شده بود، اما براساس گزارشها اخیرا هدف بمباران قرار گرفته بود.
خبرنگار الجزیره گفت که حمزه الدحدوح قصد داشت از وضعیت در حال وقوع و پیامدهای بمباران در منطقه گزارش تهیه کند.
بیبیسی نوشته که پدر او در مراسم تشییع جنازه گفت: «حمزه فقط بخشی از من نبود. او تمام وجود من بود. او روح من بود. این اشک غم و اندوه است. این اشکهای انسانیت است.»
او از جامعه جهانی خواست آنچه را در غزه میگذرد، از نزدیک نگاه کند.
وائل الدحدوح، رئیس دفتر الجزیره در غزه، هشت فرزند دارد. در ماه اکتبر سال ٢٠٢٣ در یک حمله هوایی اسرائیل، همسر، دختر، نوه و پسر ١٥ او کشته شدند.
طبق گزارش کمیته حمایت از خبرنگاران ار آغاز جنگ غزه تاکنون ٧٧ خبرنگار و کارمند رسانهای کشته شدهاند.
براساس آمار وزارت بهداشت حماس، بیش از ٢٢ هزار نفر در این درگیریها در غزه کشته شدهاند.
بحث بر سر جنگ چه در هند و چه در آلمان و امریکا، میتواند پیامدهایی انتخاباتی به دنبال داشته باشد. اما جنگ اسرائیل و حماس که بیش از سه ماه از آغازش میگذرد، چگونه بر افکار عمومی و در نتیجه سیاست جهانی در سال جاری میلادی اثر میگذارد؟
فارین افرز در گزارشی به بررسی آثار جنگ اسرائیل و حماس از این منظر پرداخته است.
بر اساس این گزارش، کمتر مسالهای مانند جنگ در اسرائیل و فلسطین هست که میتواند این گونه افکار عمومی جهانی را آزرده کند.
پس از حمله حماس در هفتم اکتبر به اسرائیل که بیش از هزار و ۲۰۰ کشته برجای گذاشت، مردم در سراسر جهان در واکنشهایی متفاوت به خیابانها آمدند؛ برخی برای ابراز همبستگی با اسرائیل و برخی دیگر به منظور محکوم کردن پاسخ نظامی و تنبیهی اسرائیل در نوار غزه که منجر به کشته شدن بیش از ۲۲ هزار فلسطینی شد.
این جنگ به طور قابل توجهی موجب افزایش تنشها در خاورمیانه شده و میدان نبرد را به لبنان، عراق، سوریه و دریای سرخ گستردانده است.
پیامدهای دامنهدار این درگیری، فراتر از خاورمیانه در سراسر جهان دیده میشود. پیامدهایی که منجر به مشاجره بر سر آزادی بیان، کشمکشهای دیپلوماتیک شدید در سازمان ملل و افزایش جنایات ناشی از نفرت علیه یهودیان، مسلمانان و اعراب شده است.
همه این اتفاقات در حالی رخ میدهند که در سال پیشرو حدود ۴۰ درصد از جمعیت جهان در بیش از ۴۰ کشور به پای صندوقهای رای خواهند رفت.
در بسیاری از این کشورها، جنگ اسرائیل و حماس در حال ایجاد یا تشدید شکافهایی سیاسی است که میتواند پیامدهای انتخاباتی به همراه داشته باشد.
ایالات متحده
پیامدهای سیاسی جنگ، فراتر از غزه و به احتمال زیاد در ایالات متحده به شدت احساس خواهد شد. چرا که درگیریهای اسرائیل و فلسطین از آن دسته موضوعات حوزه سیاست خارجی است که برای رایدهندگان امریکایی اهمیت خاصی دارد.
جو بایدن، رئیسجمهور کنونی امریکا، از زمان حمله هفتم اکتبر، قاطعانه کنار اسرائیل ایستاده و با افزایش کمکهای نظامی به این کشور، به تقویت دفاع موشکی گنبد آهنین اسرائیل کمک کرده است.
بایدن در این مدت کانگرس را تحت فشار قرار داده تا بستههای کمکی قابل توجهی برای اسرائیل تصویب کنند و از سوی دیگر، از حق وتوی ایالات متحده برای جلوگیری از تصویب قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل استفاده کرده است. قطعنامهای که خواستار آتشبس فوری بشردوستانه در غزه بود.
از آنجایی که انتقادهای بینالمللی و درونحزبی به رفتار اسرائیل در جنگ و تلفات بالای غیرنظامیان در غزه رو به افزایش است، بایدن در واکنش به آنچه او بهعنوان بمباران «نسنجیده» اسرائیل در غزه توصیف میکند، موضع سختتری در پیش گرفته است.
با این وجود بایدن، قاطعانه ضمیمه کردن هرگونه شرط به کمکهای نظامی ایالات متحده به اسرائیل را به عنوان ابزاری برای تغییر تاکتیکهای این کشور رد کرده است.
بایدن در دورانی بزرگ شد که با حقایق هولوکاست همراه بود و برای همین، حمایت از اسرائیل برای او مسالهای عمیقا شخصی و ریشهدار است. او پیشتر خود را فردی «قلبا صهیونیست» توصیف کرده است.
با این حال او ریاست کشور و حزبی را بر عهده دارد که بر سر چگونگی واکنش به این جنگ اختلاف دارند. حمایت تزلزلناپذیر حزب دموکرات از اسرائیل بهطور فزایندهای از سوی جناح مترقی این حزب زیر سوال رفته است.
در میان رایدهندگان نیز، شرایط به همان اندازه پیچیده است. نتایج یک نظرسنجی که با همکاری نیویورک تایمز و موسسه تحقیقاتی کالج سینا انجام گرفت و در ماه دسامبر منتشر شد، نشان داد که ۵۷ درصد از پاسخدهندگان با رویکرد مدیریت بایدن در مناقشه غزه مخالف بودند.
این رقم در میان رایدهندگان جوان به ۷۲ درصد میرسید.
به نظر میرسد حمایت قاطع بایدن از اسرائیل میتواند به قیمت آرای گرانبهای او در ایالتهایی مانند میشیگان تمام شود که دارای جمعیت زیادی عرب و مسلمان است.
حمایت ایالات متحده از اسرائیل همچنین تلاشهای واشینگتن را برای متقاعد کردن جنوب جهانی برای ایستادن در کنار اوکراین در بحبوحه جنگ جاری این کشور با روسیه، پیچیده کرده است.
بایدن به دنبال گره زدن این دو جنگ به یکدیگر بوده و اوکراین و اسرائیل را بهعنوان دو دموکراسی در حال جنگ با دشمنانی معرفی کرده است که به دنبال نابودی آنها هستند.
او در ماه اکتبر در یک سخنرانی در کاخ سفید گفت: «تاریخ به ما آموخته است که وقتی تروریستها بهایی برای اعمال و تجاوزهای خود نمیپردازند، باعث هرج و مرج و مرگ و ویرانی بیشتر میشوند.»
هندوستان
صدها میلیون هندی فصل بهار برای شرکت در انتخابات عمومی خود بهعنوان بزرگترین دموکراسی جهان، به پای صندوقهای رای میروند.
هرچند مانند ایالات متحده، بعید است که سیاست خارجی عامل اصلی در تعیین نتیجه رای این کشور باشد، اما این بدان معنا نیست که اصلا تاثیری در نتیجه آن نخواهد داشت.
هند پس از چندین دهه پرهیز از روابط دیپلوماتیک با اسرائیل، در نهایت در دهه ۱۹۹۰ به صورت رسمی روابط خود را با این کشور آغاز کرد.
روابط هند با اسرائیل در سالهای اخیر به ویژه از زمانی که نارندرا مودی در سال ۲۰۱۴ نخستوزیر شد و به دنبال شرکای بیشتری در خاورمیانه میگشت، عمق پیدا کرد، بهطوری که اسرائیل امروز دومین تامینکننده تسلیحات هند، پس از مسکو است.
حرکت اسرائیل به سمت ناسیونالیسم مذهبی نیز توسط برخی از پیروان مودی الهام گرفته شده است.
دانیل مارکی از موسسه صلح ایالات متحده به فارین افرز گفت: «شوونیستهای هندو، اسرائیل را بهعنوان یک کشور قومیتی که با تهدید وجودی تروریسم اسلامگرا مواجه است بسیار شبیه به هند میبینند.»
حزب بهاراتیا جاناتا (BJP) به رهبری مودی از مدتها پیش به «دامن زدن به اسلامهراسی در هند» متهم است. این حزب ساعاتی پس از حملات حماس به اسرائیل، ویدیویی را در شبکه اکس منتشر کرد که حاکی از مقایسه و بررسی شباهتهایش با مبارزه «تروریسم اسلامگرا» با هند بود.
استقبال حزب بهاراتیا جاناتا از اسرائیل همچنین بر یک تمایز کلیدی در سیاست خارجی با اپوزیسیون اصلی آن یعنی حزب کنگره ملی هند تاکید داشت؛ این حزب مدتهاست که با مبارزات فلسطینیها برای تشکیل یک کشور همدردی میکند.
حزب کنگره ملی حمله حماس به جنوب اسرائیل را محکوم کرد اما در عینحال به انتقاد از رای ممتنع هند در رایگیری ماه اکتبر سازمان ملل مبنی بر آتشبس فوری بشردوستانه در غزه پرداخت.
امت پاتس، مدیر عملیات دیدهبان منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا در موسسه مشاوره مدیریت ریسک «کرایسس ۲۴»، در ایمیلی به فارین پالیسی گفت: «واکنش هند به این درگیری ممکن است به اختلاف در میان رایدهندگان هند تبدیل شود.»
آلمان
زمانی که آنگلا مرکل، صدراعظم وقت آلمان در سال ۲۰۰۸ از اسرائیل بازدید کرد، امنیت اسرائیل را Staatsräson یا «اولویت دولت آلمان» اعلام کرد.
این عبارت به معنای بخشی از تعهد عمیق آلمان به اسرائیل به دلیل اتفاقاتی بود که در زمان رهبری هیتلر و نازیها علیه یهودیان رخ داد.
با اینحال در سالهای اخیر، آرام آرام بحثهایی در این مورد آغاز شده که آیا حمایت قاطع آلمان از اسرائیل منجر به زیر پا گذاشتن آزادی بیان شهروندان آلمانی در انتقاد مشروع از دولت اسرائیل شده است یا نه.
ایالت زاکسن-آنهالت که در شرق آلمان قرار دارد از متقاضیان جدید تابعیت آلمان میخواهد تا به صورت کتبی حق موجودیت اسرائیل را تایید و «هرگونه تلاشی را که علیه موجودیت کشور اسرائیل انجام میشود محکوم کنند».
یهودیستیزی و انکار حق موجودیت اسرائیل به صراحت توسط قانون اساسی آلمان ممنوع شده است و از همه شهروندان انتظار میرود از آن تبعیت کنند.
با این حال، روشنفکران آلمانی نامههای سرگشادهای درباره نحوه مدیریت این کشور در جنگ مبادله کردهاند. صحنه هنری مشهور این کشور نیز شاهد موجی از رویدادها و همکاریهای لغو شده بود. چراکه برخی هنرمندان به انتقاد از اسرائیل یا استفاده از کلمه «نسلکشی» برای توصیف اقدامات آن در غزه پرداخته بودند.
برخی میزان پوشش رسانهای بینالمللی این بحث را بیش از حد میدانند.
یورگ لائو، خبرنگار بینالمللی روزنامه آلمانی دیسایت، گفت: «من از ارتباطی که مردم در مورد کنار آمدن با گذشته آلمان و قضاوت نادرست دولت درباره موضع مناسب در ارتباط با اقدامهای اسرائیل در غزه ایجاد میکنند، خشمگینم.»
توجه به «فرهنگ یادآوری آلمان» که به یادآوری واقعه هولوکاست اشاره دارد، میتواند همراه با هزینه باشد. این ماجرا میتواند به روایت «اولویت، آلمان است» حزب راست افراطی «آلترناتیو برای آلمان» کمک کند. طبق پیش بینیها، این حزب میتواند در کنار جناح جدید چپ پوپولیست در انتخابات منطقهای اواخر سال جاری پیروز شود.
لاو گفت: «این احزاب به دلایل مختلف در این عقیده اشتراک نظر دارند که ما باید محدودیتهای گذشته آلمان را از بین ببریم.»
تونس
در اواخر اکتبر، قانونگذاران پارلمان تونس قانونی را ارائه کردند که طبق آن هرگونه تلاش برای عادیسازی روابط با اسرائیل جرمانگاری میشود.
تصویب این قانون قبل از حمله حماس، در تلاش برای جلوگیری از ایجاد روابط دیپلوماتیک نزدیک بین اسرائیل و کشورهای عربی که قبل از جنگ در جریان بود در مجلس تونس مورد بحث قرار گرفت، اما با توجه به شروع جنگ با سرعت بیشتری بررسی و تصویب شد.
همدردی با فلسطینیان در تونس که در دهه ۱۹۸۰ میزبان سازمان آزادیبخش فلسطین بود، امری عمیق و دیرینه است.
این لایحه برای محکومان مجازاتهای سختی از جمله تا ۱۰ سال حبس در نظر دارد. همچنین هرگونه تماس با شهروندان یا شرکتهای اسرائیلی در این قانون جرمانگاری شده که البته به اجرا گذاشتنش، امری دشوار و سخت خواهد بود.
با اینحال، در یک تغییر موضع شگفتانگیز، قیس سعید، رئیسجمهور این کشور که قبلا هرگونه تلاش برای عادیسازی روابط با اسرائیل را خائنانه توصیف کرده بود، با تصویب این لایحه مخالفت کرد.
سعید که سابقه بیان اظهارات علنی یهودیستیزانه را دارد، درباره دلیل مخالفت خود گفت لازم نیست در ارتباط با کشوری که تونس آن را به رسمیت نمیشناسد، جرمانگاری صورت گیرد.
با این حال، برخی از قانونگذاران تونس مدعی شدهاند که چرخش سعید به دلیل دخالت ایالات متحده برای توقف این لایحه بوده است.
یکی از نمایندگان پارلمان که در این روند شرکت داشت، با اشاره به آنچه که وی «مکاتبات رسمی سفارت امریکا در تونس به وزارت امور خارجه» خواند، به لوموند گفت که ایالات متحده تهدید کرده است در صورت تصویب این لایحه، تونس را تحریم کند.
سعید بارها متهم به از بین بردن نهادهای دموکراتیک تونس شده است، بنابراین بعید است که گوشمالی غافلگیرکننده پارلمان در تصویب این لایحه بتواند بر نتیجه انتخابات ریاستجمهوری اواخر سال جاری تاثیر بگذارد.
طبق یک نظرسنجی بیطرف که موسسه عرب برومتر پس از حمله هفتم اکتبر انجام داد، رتبهبندی کشورهایی که روابطی قوی با اسرائیل دارند، با شروع کارزار نظامی تلآویو به شدت کاهش یافته است.
تونس تنها یکی از این کشورهاست، اما برگزارکنندگان این مطالعه در مقالهای برای فارین افرز خاطرنشان کردند که این کشور از لحاظ تاریخی نماینده اصلی افکار عمومی در سراسر جهان عرب بوده است.
فاضل علیرضا، محقق غیر مقیم در موسسه خاورمیانه گفت: «این حوادث تاثیرات ماندگاری به دنبال خواهند داشت.»
او افزود: «افرادی را دیدهایم که جوایز دریافتی از اتحادیه اروپا و افتخاراتی که از غرب به آنها داده شده را رد میکنند. آنها معتقدند که غرب در این جنگ، شریک بوده است.»
وبسایت خبری واینت گزارش داد که آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه امریکا، برای مذاکره درباره مناقشه خاورمیانه به اردن سفر کرده است. بر اساس این گزارش، او قرار است با ملک عبدالله، پادشاه اردن دیدار و گفتوگو کند.
این چهارمین سفر آقای بلینکن به خاورمیانه از زمان آغاز درگیریها میان حماس و اسرائیل در روز ۱۵ میزان است.
وزیر امور خارجه امریکا پس از اردن راهی اسرائیل خواهد شد.
در همین حال الجزیره گزارش داده است که وزیر خارجه ایالات متحده روز یکشنبه (۱۷ جدی) وارد قطر خواهد شد.
قطر، در کنار مصر در جنگ اسرائیل و حماس میانجیگری کرده و نقش کلیدی در آزادی گروگانها از غزه داشته است.
الجزیره به نقل از یک منبع قطری و اسرائیلی گزارش داد که نخستوزیر قطر به اعضای خانواده شش گروگان امریکایی و اسرائیلی گفته است که با کشته شدن صالح العاروری، عضو حماس در هفته گذشته، تلاشها برای تضمین یک معامله جدید مبادله زندانیان دشوار شده است.
آقای بلینکن پیشتر به ترکیه رفته بود. متیو میلر، سخنگوی وزارت خارجه امریکا در حساب کاربری خود در اکس نوشت ترکیه نقش مهمی در رسیدگی به مسائل امنیتی منطقهای از جمله جلوگیری از گسترش درگیری در غزه ایفا خواهد کرد.
خبرگزاری آناتولی ترکیه پیشتر به نقل از یک منبع که نامش ذکر نشده گزارش داد که حماس به میانجیها اطلاع داده است هر گونه بحث درباره آتشبس یا تبادل اسرا را متوقف کنند.
دانیل هاگاری، سخنگوی ارتش اسرائیل گفت که نیروهای این کشور روند نابودی «چارچوب نظامی» حماس در شمال غزه را تکمیل کرده است. او ادعا کرد که ارتش اسرائيل حدود هشت هزار عضو حماس را در این منطقه کشته است.
سخنگوی ارتش اسرائيل افزود: «ارتش دهها هزار سلاح و میلیونها سند را در آن منطقه کشف و ضبط کرده است.»
او گفت که ارتش اسرائيل اکنون حملات خود را جنوب و مرکز غزه متمرکز کرده است.
او تصریح کرد که جنگ اسرائيل در غزه در سال ۲۰۲۴ ادامه پیدا خواهد کرد.
مقامهای وزارت بهداشت در غزه میگویند که از آغاز حملات اسرائيل به این باریکه، ۲۲ هزار و ۷۲۲ فلسطینی کشته شدهاند. این وزارت گفته که هفتاد درصد کشتهشدگان زنان و کودکاناند.
یک مقام امریکایی درباره پایان حملات اسرائیل به حماس گفت که ممکن است جنگ غزه تا پایان ۲۰۲۴ ادامه یابد. پولیتیکو از قول برت مکگورک، هماهنگکننده سیاست خاورمیانه شورای امنیت ملی کاخ سفید نوشت واشنگتن نشانه مشخصی از تغییر تاکتیک اسرائیل ندیده است.
جنگ غزه تاکنون منجر به کشته شدن بیش از ۲۲ هزار و ۵۰۰ فلسطینی و آواره شدن ۸۵ درصد از جمعیت ۲.۳ میلیونی غزه شده است.
برت مک گورک میگوید درباره بازگشت فلسطینیها به خانههای خود در شمال غزه که در حملات اسرائیل ویران شده، بررسیهایی صورت گرفته است.
او همچنین گفت ایالات متحده در مورد فلسطینیهای آواره با سازمان ملل صحبت میکند، اما میداند که بسیاری از خانهها ویران شده یا غیرقابل سکونتاند.
همزمان مارتین گریفیث، کمیسر عالی سازمان ملل در امور بشردوستانه گفته غزه سه ماه پس از آغاز جنگ، «غیرقابل سکونت» شده است و «یک فاجعه بهداشت عمومی» در این منطقه در حال رخ دادن است.
روزنامه تایمز اسرائیل روز شنبه (۱۶ جدی) به نقل از ارتش اسرائیل گزارش داد که ۴۰ راکت از لبنان به سمت شمال اسرائیل شلیک شده است. آژیر خطر نفوذ احتمالی پهپاد در حدود ۹۰ محله اسرائیل در امتداد مرز با لبنان به صدا درآمده است.
به گزارش روزنامه تایمز اسرائیل، با وجود آژیرهای گسترده، هیچ هواپیمای بدون سرنشین یا موشکی به مناطق دیگر شمال شلیک نشد.
ارتش اسرائیل میگوید به یک سلول تروریستی در جنوب لبنان که مسئول پرتاب برخی از موشکها بود، حمله کرده است.
تاکنون از تلفات احتمالی گزارشی منتشر نشده است.
همزمان رسانههای فلسطینی همچنین از حمله توپخانهای اسرائیل به اردوگاه پناهندگان مغازی در مرکز نوار غزه و درگیری سنگین با شبهنظامیان فلسطینی خبر دادند.
یوآو گالانت، وزیر دفاع اسرائیل هشدار داد که زمان برای تلاشهای دیپلوماتیک به منظور پایان دادن به تنشهای این کشور با گروه شبهنظامی حزبالله لبنان رو به پایان است.
گالانت روز جمعه در جریان بازدید از یک پایگاه ارتش اسرائیل در شمال این کشور این اظهارات را بیان کرد.
او گفت: «ما یک توافق دیپلوماتیک را ترجیح میدهیم، اما به نقطهای نزدیک میشویم که ساعت شنی واژگون شود».
تایمز اسرائیل نوشت این اظهارات نشان میدهد که اسرائیل ممکن است بهزودی حمله نظامی گستردهای را علیه این گروه تحت حمایت جمهوری اسلامی در لبنان آغاز کند.
نگرانیها از گسترش جنگ به لبنان پس از کشته شدن یک مقام ارشد حماس در بیروت افزایش یافته است.
