رادیو و تلویزیون ملی تحت کنترول طالبان به نقل از محمود عمر آسوزاده، رئیس شرکت دولتی برق تاجیکستان گزارش داده که صادرات برق این کشور به افغانستان نسبت به سال گذشته ۱۷ درصد افزایش یافته است.
به گزارش تلویزیون ملی، صادرات برق تاجیکستان به افغانستان افزایش یافته است.
آقای آسوزاده گفته که در سال ۲۰۲۴، تامین برق افغانستان ۱.۹ میلیارد کیلووات تخمین زده شده است.
پیش از این در ماه جدی سال جاری رئیس اجرایی شرکت برق برشنا تحت کنترول طالبان و رئیس شرکت سهامی برق تاجیکستان قرارداد خرید برق را امضا کردند.
بر اساس این قرارداد، طالبان در سال ۲۰۲۴ از تاجیکستان برق خریداری میکند.
افغانستان از لحاظ تامین برق خودکفا نیست و بیش از ۷۰ درصد برق مورد نیاز خود را از اوزبیکستان، ترکمنستان، تاجیکستان و ایران تامین میکند.
زلمی خلیلزاد، نماینده پیشین امریکا، روز پنجشنبه از توافقنامه دوحه در برابر انتقادهای تند اعضای جمهوریخواه دفاع کرد. او گفت امریکا دلیلی برای ماندن در افغانستان نداشت، چون امید به پیروزی در برابر طالبان و اعتمادش را به «دولت ضعیف و فاسد افغانستان» از دست داده بود.
خلیلزاد گفت حکومت امریکا بر رقابت با قدرتهای بزرگ مانند چین و روسیه متمرکز شد، از این رو دیگر تمایلی به ماندن در افغانستان نداشت و همچنین«افغانستان دیگر مرکز مبارزه با تروریسم نبود.»
خروج آشفته نیروهای امریکایی از افغانستان و بازگشت طالبان و گروههای تروریستی مرتبط با آن به افغانستان، خشم و انتقادهای تند جمهوریخواهان در مجلس نمایندگان امریکا را برانگیخته است، خروجی که امضای توافقنامه دوحه در ۱۰حوت ۱۳۹۸ آن را رقم زد.
خلیلزاد در بیانیه خود در کمیته روابط خارجی مجلس نمایندگان امریکا اطلاعات جدیدی به آنچه او و دیگر مقامهای امریکایی قبلا درباره توافقنامه دوحه، دلیل خروج امریکا و سقوط دولت غنی گفته بودند، نیفزود. او، آن طور که شماری از سیاستمداران افغان میگویند، هیچ اشارهای هم به ' به توافقها و پیوستهای محرمانه' موافقتنامه دوحه نکرد.
خلیلزاد گفت که سقوط دولت افغانستان با پیشرویهای سریع طالبان شتاب گرفت و اشرف غنی با فرار از افغانستان، مانع از گفتوگوها با حکومت برای یک گذار سیاسی شد. او افزود که اگر اشرف غنی فرار نمی کرد، طالبان بنا به توافق قبلی با امریکا، وارد کابل نمیشدند.
همان طور که قبلا مقام های امریکایی گفته بودند، خلیلزاد نیز اذعان کرد حکومت بایدن انتظار نداشت حکومت غنی پس از خروج نیروهای خارجی «بیشتر از چند وقت دوام بیاورد.» اما، «این تصور با این که در آغاز معقول مینمود، اما اشتباه از آب درآمد.»
او گفت که بایدن مشروط کردن خروج نیروهای امریکایی از افغانستان به توافقهای سیاسی میان طالبان و حکومت غنی یا باقی گذاشتن نیروهای محدود در افغانستان را به دلیل ترس از طولانی شدن جنگ رد کرد.
خلیلزاد گفت: «خروج از افغانستان منوط به موافقتنامه سیاسی میان دو طرف افغان نشد. چون تصور بر این بود که مشروط کردن خروج خطر قرار گرفتن در جنگ بدون پایان را به همراه داشت.»
نماینده پیشین امریکا در امور صلح افغانستان گفت که مقامهای امریکایی خطرات خروج نیروهای ایالات متحده از این کشور را بازگشت گروههای تروریستی و از دست رفتن دستاوردهای دو دهه حضور غرب در افغانستان میدانستند.
خلیلزاد گفت که ایالات متحده موفق به تضعیف القاعده شده است و توانایی هوایی برای زیرنظر گرفتن گروههای تروریستی و ضربه زدن به آنان را دارد. اما، به گفته او، حفظ دولت دموکراتیک و دستاوردهای دو دهه دولت پیشین افغانستان برای امریکا در افغانستان ممکن نبود.
خلیلزاد گفت: «تبدیل افغانستان به یک دولت مدرن و دموکراتیک غیرواقعبینانه بود. به رغم تلاشهای گسترده امریکا، این کشور مشکلات بزرگ حکومتداری و فساد اداری افسار گسیخته داشت.»
بر بنیاد گزارشهای شورای امنیت سازمان ملل، گروههای تروریستی مانند القاعده و داعش در افغانستان رشد کردهاند. کارشناسان شورای امنیت به خصوص گسترش نفوذ داعش در افغانستان را محتمل میدانند.
با این حال، خلیلزاد گفت با این که خروج نیروهای امریکایی توام با هرج و مرج بود و تعدادی از سربازان امریکایی در حمله داعش در میدان هوایی کابل کشته شدند، اما «این روزهای پایانی نباید معیاری برای نادیده گرفتن دستاوردها باشد. القاعده از بین رفته و این یک پیروزی بزرگ برای امنیت ایالات متحده است.»
اما، چه اتفاقی برای افغانستان خواهد افتاد؟ پاسخ نماینده پیشین امریکا و امضاکننده توافقنامه دوحه با طالبان این بود: «فصل پایانی افغانستان هنوز نوشته نشده است. تخم ارزشهایی را که کاشته ایم، به مرور زمان ثمر خواهد نشست.»
عیسی محمدی، از منتقدین طالبان به افغانستان اینترنشنال گفت که سراجالدین حقانی، وزیر داخله طالبان قصد داشت با دسیسه او را برباید. پیش از این گزارشهایی درباره ممنوعالخروج شدن آقای محمدی از ایران منتشر شد و سه روز بعد او موفق شد این کشور را ترک کند.
قاری عیسی محمدی، از منتقدان صریح الهجه طالبان روز پنجشنبه، ۲۶ دلو در گفتوگو با افغانستان اینترنشنال گفت که هنوز در فرانسه است و به خانهاش در آلمان نرسیده است.
این منتقد طالبان میگوید که سراجالدین حقانی، وزیر داخله طالبان با ارائه اطلاعات نادرست به سفارت ایران در کابل میخواسته او را ربوده و به افغانستان منتقل کند. قاری عیسی محمدی میگوید که آقای حقانی به سفارت ایران در کابل گفته بود: «اسناد و پاسپورت قاری عیسی جعلی است و اصلیت ندارد و در سیستم ما ثبت نیست که باید گرفتار شود.»
او میگوید که حکومت ایران براساس این اطلاعات وزیر داخله طالبان او را ممنوعالخروج کرده بود و ماموران فرودگاه مشهد دو بار مانع خروج او از ایران شدند.
به گفتهی او، بار اول ماموران فرودگاه ایران بعد از نزدیک به ۲۰ ساعت او را رها کرد. او میگوید که پاسپورتش را بررسی کردند.
آقای محمدی میگوید که بار دوم وقتی او به فرودگاه مراجعه کرد بازهم از سوی ماموران فرودگاه دستگیر و در اتاقی توقیف شد. او میگوید که بعد از گذشت یک شب مولوی فیضالرحمان عطایی و مولوی نبیل انور به اتاق توقیف او رفتند و به او گفتند که آنها دیپلوماتهای سفارت هستند و از تهران آمدهاند.
او میگوید که این دیپلماتهای طالبان موترهای قنسولگری را با خود آورده بودند تا به بهانه انتقال «مهمان ویژه» به مرز نیمروز، او را انتقال دهد. او افزود «طالبان دو موتر لندکروزر قنسولگری را آماده کرده بودند که مرا به یک طریقه در موتر بالا کند و بیهوش کرده و به نیمروز منتقل کند.»
این منتقد طالبان میگوید که در نهایت «جوانان ما و هموطنان ما آنجا رسیدند و شجاعانه و دلیرانه و با شهامت مرا از چنگ این آدمربایان نجات دادند. اگر این جوانان آنجا نمیبودند طالبان شاید موفق میشدند که مرا در موتر خود اختطاف میکردند و میبردند.»
آقای محمدی یک روز چهارشنبه، ۲۵ دلو با ارسال پیامی به افغانستان اینترنشنال گفت که از ایران خارج شده است.
وزارت داخله طالبان هنوز به این ادعای آقای محمدی واکنش نشان نداده است.
طالبان در بیانیهای به مناسبت سیوپنجمین سالروز خروج شوروی از افغانستان، ۲۶ دلو را روز «پرافتخار و شکرانگی» خداوند خوانده است. عبدالله عبدالله، رئیس شورای عالی مصالحه سابق نیز گفته مردم با «جهاد» افغانستان را از «اشغال» شوروی سابق آزاد کرد.
طالبان در بیانیه خود گفته آزادی و هویت کشورها به «همت، مجاهدت و شاهکاری اتباع آنها مرتبط است. در بیانیه طالبان آمده است «در صد سال گذشته افغانها سه مرتبه به نصرتالله جل جلاله این پیروزی را نصیب شدند و آزادی و استقلالشان را بهدست آوردند.»
این گروه بدون اشاره به خروج امریکا از افغانستان در ۱۴۰۰، گفته افغانستان برای سومینبار از «اشغال جدید» آزاد شد. طالبان گفته است که آزادی افغانستان از «اشغال سوم» نمایانگر «حس استقلالطلبی» افغانها است.
در بیانیه طالبان آمده است «کشورهای متجاوز پس از بیشتر از صد سال تجاوز متواتر و کامیابیهای که در مقابل شان صورت گرفت، درس عبرت خواهند گرفت و قبل از تجاوز دیگر بر کشور ما، صد بار فکر خواهند کرد.»
گروه طالبان تاکید کرده که افغانها مردم صلحپسند هستند. در بیانیه آمده است که با این وجود امنیت و صلح مردم افغانستان بر اثر «تجاوز و وحشت خارجیها» منجر به جنگ شده و افغانها سالیان زیادی رنج و مشقت دیدند. طالبان از مردم خواسته است که مانند گذشته در برابر توطئهها بیدار و راه اسلاف خود را تعقیب و از آزادی و استقلال کشور پاسداری کنند.
عبدالله عبدالله، رئيس شورای عالی مصالحه حکومت پیشین افغانستان به مناسبت ۲۶ دلو بیانیه پخش کرد. آقای عبدالله گفته است که ۲۶ دلو یکی از «روزهای درخشان و فراموش ناشدنی تاریخ معاصر افغانستان» است. به گفته او مردم «روز ۲۶ دلو نمایانگر شجاعت، قربانی و قهرمانی مردم ما است که به نسلهای آینده درس دفاع و حفاظت از خاک و ارزشهای مان را میدهد.»
عبدالله عبدالله گفته در این بیانیه نوشت که مردم افغانستان با «جهاد، مبارزه و قربانیهای بیشمار، کشور شان را از اشغال اتحاد شوروی آزاد کردند.»
آقای عبدالله گفته در نتیجه تهاجم شوروی سابق، افغانستان زیانهای مالی و جانی فراوانی را متحمل شد که به گفته او براثر آن «میلیونها» نفر کشته، زخمی و آواره شدند.
شورای جهانی پنجشیریان با انتشار یک گزارش جامع اعلام کرد که طالبان ۲۸۵ خانه مسکونی، ۱۳ مسجد و ۱۲ مکتب را در پنجشیر غصب کرده است. این شورا گفته طالبان منابع عایداتی مردم را به زور از آنها گرفته و باشندگان این ولایت را به کوچ اجباری مجبور میکنند.
شورای جهانی پنجشیریان، که یک نهاد تازهتاسیس متشکل از فعالان ولایت پنجشیر است، روز چهارشنبه (۲۶ دلو) با انتشار یک گزارش تحقیقی گفت که این اماکن شخصی و عمومی، توسط مقامهای بلندپایه طالبان غصب شده است.
در گزارش آمده اکثر خانههای مسکونی دارای امکانات رهایشی و وسایل نقلیه بوده که مقامهای بلندپایه طالبان آنرا غصب کرده و با خانوادههای خود در آن زندگی میکنند. همچنین گزارش شده است که مقامات طالبان در بعضی از این خانهها، پایگاههای نظامی ساخته شدهاند.
شورای جهانی پنجشیریان در گزارش خود نوشته بیشتر از ۲۱ هزار عضو طالبان در پنجشیر حضور دارند که «باعث آزار و اذیت» مردم این ولایت میشوند.
این نهاد متعلق به مردم پنجشیر نوشته است طالبان بر علاوه مکانهای رهایشی، مساجد، مکاتب و چشمههای آب آشامدینی را انحصاری ساخته و در نقاط مختلف این ولایت پایگاههای امنیتی اعمار کرده و حتی از زمینهای حاصلخیز مردم، راه عمومی ساخته است.
این گزارش گفته رفتار طالبان در برابر مردم پنجشیر طبق ماده ۳۳۵ و ۷۱۵ کد جزا جرم و از لحاظ حقوق بینالمللی «استثمار» است. این نهاد گفته تصرف خانههای مردم طبق ماده ۷ و ۸ اساسنامه کیفری دادگاه بینالمللی «جنایت جنگی» و «جنایت بشری» است و عاملان آن مجرم شناخته میشوند.
بوریس گروموف، یکی از جنرالهای ارتش اتحاد جماهیر شوروی سابق، در مصاحبه با خبرگزاری تاس روسیه، خاطرات خود را از زمان حضور در افغانستان روایت کرده است. او میگوید افغانهایی که عضویت گروههای مجاهدین را نداشتند، مردمی صادق با رفتار دوستانه بودند.
روز پنجشنبه، ۲۶ دلو (۱۵ فبروری) مصادف است با سیوپنجمین سالگرد خروج نیروهای شوروی از افغانستان. در سال ۱۹۸۹ در این روز، آخرین نیروهای شوروی از افغانستان خارج شدند.
جنرال بورس گروموف پنجونیم سال در ارتش شوروی در افغانستان خدمت کرده است. او گفت مردمی که عضو مجاهدین نبودند، با ما رفتاری بسیار خوبی داشتند و ما نیز با آنها رفتار مشابه داشتیم.
این جنرال به یاد میآورد که افغانهای عادی در آن زمان با فقر به سر میبردند، اما مردم خردمند بودند و در برابر همدیگر و شوروی نگرش دوستانهای داشتند.
جنرال بورس گروموف میگوید تصمیم برای خروج شوروی از افغانستان از سال ۱۹۸۵ جدی شد و مورد بررسی قرار گرفت.
او که فرماندهی نیروی چهلم ارتش شوروی را بر عهده داشته میگوید: امریکا یک طرف جنگ افغانستان بود؛ «یک طرف ما بودیم و طرف دیگر کسانی که به دستور امریکا عمل میکردند.»
این جنرال توضیح داد امریکاییها مخفیانه عمل میکردند. رئیس سابق سیا در این مورد در خاطرات خود نوشته است. امریکا همه کارها را به دست پاکستانیها و افغانهایی که در کنار پاکستان بودند، انجام داد.
جنرال بوریس خطاب به کسانی که میگوید ارتش شوروی در افغانستان شکستخورده گفت: باید این افراد را «قصهگو» خطاب کرد.
ارتباط با احمدشاه مسعود، فرمانده سابق مجاهدین
این فرمانده ارتش شوروی در بخشی از صحبتهای خود از روابط خود با احمدشاه مسعود، فرمانده سابق نیروهای مجاهدین در پنجشیر یاد کرده است.
او در مصاحبه خود با تاس اذعان کرده که «احمد شاه مسعود با وجود اینکه یکی از حریفان اصلی ما بود، اما فردی شایسته بود. »
این جنرال روس افزود مسعود «فردی بسیار متعهد بود. اگر قولی میداد، صد در صد مطمئن بودیم که به آن عمل میکند.»
او گفته قبل از خروج نیروها یک بار با احمدشاه مسعود ملاقات کرده و پیش از این ملاقات با او از طریق نامه در ارتباط بوده است.
این جنرال گفت در ارتباط با احمدشاه مسعود رمز عبور داشتیم تا شخص دیگری نتواند به جای او صحبت کند.
