شبکه خبری طلوعنیوز از زیرمجموعههای گروه موبی که در کابل تحت تسلط طالبان فعالیت میکند، عکس ماریا زاخارووا، سخنگوی وزارت خارجه روسیه را سانسور کرد. طالبان پس از ورود به کابل در اسد ۱۴۰۰ محدودیتهای گستردهای بر رسانههای داخلی اعمال کرده است.
پیش از این حدود شش صد خبرنگار افغان در نامه سرگشادهای به دبیرکل سازمان ملل نوشتند با بازگشت طالبان به قدرت در افغانستان، آزادی بیان به شدت محدود شده ولی از آن زمان هیچ اقدام عملی از سوی سازمان ملل و سایر سازمانهای بینالمللی برای تحت فشار قرار دادن حکومت طالبان، صورت نگرفته است.
این خبرنگاران در نامه خود نوشتند نقض آزادی بیان، عدم استقلال رسانهها و عدم حق دسترسی به اطلاعات در افغانستان باید در سطح بینالمللی به عنوان یک «تراژدی انسانی» به رسمیت شناخته شود.
سازمان حمایت از خبرنگاران افغانستان میگوید پس از ورود طالبان به کابل بیش از نیمی از رسانههای افغانستان از فعالیت باز مانده و رسانههایی که به کار ادامه میدهند با فشار روزافزون از سوی طالبان مواجهاند.
وزارت امور خارجه پاکستان روز جمعه، ۲۷ دلو اعلام کرد که آصف درانی، نماینده ویژه این کشور در امور افغانستان در نشست دوحه شرکت خواهد کرد. قرار است دومین نشست دوحه درباره افغانستان به میزبانی دبیرکل ملل متحد در روزهای ۲۹ و ۳۰ دلو برگزار شود.
پیش از این وزارت امور خارجه امریکا نیز اعلام کرده بود که تام وست و رینا امیری به نمایندگی از امریکا در این نشست حضور خواهند داشت.
نمایندگان ویژه کشورهای مختلف و نمایندگان سازمانهای بینالمللی از دیگر شرکتکنندگان نشست دوحه خواهد بود.
سازمان ملل پیش از این از طالبان برای حضور در نشست دوحه دعوت کرده بود اما این گروه گفته پس از آگاهی در مورد ترکیب و اجندای نشست در مورد حضور در این جلسه تصمیم خواهد گرفت.
ملل متحد گفته به نمایندگی از زنان و جامعه مدنی افغانستان نیز افرادی در این نشست دعوت شده اما هنوز مشخص نیست که چه کسانی دعوتنامه دریافت کردهاند.
در آستانه نشست دوحه فراخوان اعتراضات در برخی از شهرهای جهان از طرف شهروندان افغانستان در رسانههای اجتماعی منتشر شده است.
معترضان میگویند جایگاه طالبان که به نقض گسترده حقوق بشر و جنایت جنگی متهماند پشت دادگاه لاهه است، نه میز گفتوگوی سیاسی.
حنیف اتمر، وزیر خارجه دولت پیشین افغانستان تغییر نظام سیاسی در این کشور از طریق «خشونت و قوه قهریه» را غیرمشروع خواند. آقای اتمر خواهان بازگردانیدن حاکمیت ملی به مردم افغانستان شد اما گفت این تغییر باید صلحآمیز و از طریق مذاکره صورت گیرد.
آقای اتمر در نشست مجازی با شماری از فعالان سیاسی و مدنی افغانستان بر آغاز مذاکرات بینالافغانی تاکید کرد و گفت این مذاکرات تعهدی بود که دولت امریکا و طالبان در توافقنامه صلح دوحه تاکید کردند اما به آن «مطلقا» وقع نگذاشته و در «نیمه راه» رها کردند.
وزیر خارجه پیشین توضیح داد که مذاکرات بینالافغانی به معنای گفتوگو «بین طرفهای افغانی» است و طبق توافقنامه دوحه، این مذاکرات تنها بین دولت و طالبان نبود بلکه روندی بود شامل تمام جریانهای افغانی.
آقای اتمر گفت که این جهتهای سیاسی هنوز وجود دارند و طالبان باید طبق «تعهدات سیاسی و همچنین وجیبه دینی» خود این مذاکرات را برگزار کند.
وزیر خارجه پیشین در ادامه در پاسخ به سوال خبرنگار افغانستان اینترنشنال گفت: «تا زمانی که مذاکرات به نتیجه میرسد و افغانها مالک حاکمیت ملی خود میشوند، باید با تمام قدرت از حقوق بشری مردم افغانستان، به خصوص حقوق زنان و دختران محافظت کامل صورت بگیرد.»
او افزود نقض حقوق بشر که اکنون به یک بحران تبدیل شده باید متوقف شود و جامعه بینالمللی به خصوص کشورهای منطقه مسئولیت دارند در برابر آن ایستاد شوند.
آقای اتمر این اظهارات را در نشستی که از سوی جریانی به نام «ائتلاف حرکت ملی افغانستان» برگزار شده بود، مطرح کرد.
نامه ائتلاف نهادهای سیاسی
این ائتلاف از کارمندان دولتی پیشین افغانستان، دیپلوماتها، استادان، دانشمندان، متخصصان رشتههای مختلف، فعالان حقوق بشر، فعالان حقوق زنان و همچنین نمایندگان جوانان در داخل و خارج از افغانستان تشکیل شده است.
این ائتلاف که حنیف اتمر نیز یکی از اعضای آن است، روز جمعه نشستی ویدیویی برگزار کرد و دیدگاه خود را درباره نشست دوحه که قرار است با میزبانی دبیرکل سازمان ملل برگزار شوند بیان کرد.
نامه سرگشاده این ائتلاف نیز در این نشست ویدیویی خوانده شد.
این ائتلاف در نامه خود گفته: «ما معتقدیم که این نشست برای توسعه و تحکیم اجماع منطقهای و بینالمللی، برای صلح امنیت، حقوق بشر و حکومتداری مشروع در افغانستان دارای اهمیت حیاتی است.»
در این نامه در عین حال تاکید شده که «بدون شک، موضع یکپارچه جامعه جهانی در مورد مشروعیت و به رسمیت شناختن دولت افغانستان و ادغام مجدد آن در جامعه جهانی متضمن پیشرفت در این امر حیاتی است. مشروعیت حکومت باید از اراده و آرای آزاد مردم افغانستان اعم از زن و مرد و پایبندی کامل آن به تعهدات بینالمللی افغانستان ناشی شود.»
ائتلاف فعالان سیاسی افغانستان با اشاره به قطعنامه ۲۷۲۱ شورای امنیت سازمان ملل متحد گفته است: هرگونه انحراف و «اقدام یکجانبه در زمینه به رسمیت شناختن حکومت طالبان بدون تضمین حقوق و آزادیهای اساسی مردم افغانستان، تضمین مشروعیت حکومت و مبارزه با تروریسم در همه اشکال و مظاهر آن، بدون شک صلح و ثبات را در افغانستان منطقه و جهان به مخاطره میاندازد.»
این ائتلاف در عین حال از انتصاف فرستاده ویژه سازمان ملل متحد برای افغانستان که قرار است از سوی آنتونیو گوترش برای تقویت اجماع منطقهای و بینالمللی در حمایت از اجرای توصیههای ارزیابی مستقل تعیین شود، استقبال کرده است.
در این نامه که توسط چندین حزب و جریان سیاسی افغانستان امضا شده است، از شرکتکنندگان نشست دوحه خواسته شده برای پایان دادن به «پالیسیهای ظالمانه طالبان، بهبود شرایط حقوق بشر، به ویژه برای زنان و ادامه کمکهای سخاوتمندانه برای رسیدگی به بحران بشری کشور، ظرفتها و نفوذ خود را به طور موثر به کار گیرند.»
«انجمن کلتوری و نشراتی وطن»، حرکت گفتمان ملی افغانستان، حرکت ملی صلح و عدالت افغانستان، حرکت همبستگی ملی افغانستان، حزب متحد ملی افغانستان، حزب محور ملی، روند همدلی افغانستان و شورای انسجام مردم افغانستان این نامه را امضا کردهاند.
ششمین نشست امنیت افغانستان روز جمعه، ۲۷ دلو در بیشکک، پایتخت قرغیزستان برگزار شد. در این نشست مقامهای امنیتی ایران، روسیه، چین، هند، پاکستان، تاجیکستان، قرغیزستان، قزاقستان، اوزبیکستان و ترکمنستان حضور داشتند.
رسانههای قرغیزستان و روسیه گزارش دادند که در ابتدای این نشست روسای هیاتهای شرکتکننده با رئیسجمهور قرغیزستان دیدار کردند.
پیش از برگزاری نشست نیز دیدارهایی میان دبیران و مشاوران شوراهای امنیت کشورهای منطقه اتفاق افتاده است.
نشست امنیت افغانستان با پیشنهاد تهران آغاز شد و تاکنون شش دور آن در شهرهای مختلف در منطقه برگزار شده است.
عالیترین مقامهای امنیت ملی کشورهای منطقه مهمترین موضوعات امنیتی و سیاسی در مورد افغانستان و نتایج و پیامدهای آن را برای منطقه و مردم آن، مورد بحث و بررسی و رایزنی قرار میدهند.
تاکنون معلومات زیادی در مورد محتوای این نشست در رسانهها منتشر نشده است.
خبرگزارش جمهوری اسلامی (ایرنا) گزارش داده که علیاکبر احمدیان، نماینده علی خامنهای و دبیر شورای عالی امنیت ملی در این نشست «دیدگاههای ایران در خصوص موضوعات سیاسی و امنیتی منطقه را بیان کرد.» با این حال جزئیات این دیدگاه در گزارش ایرنا نیامده است.
پیشتر ریانووسی، خبرگزاری روسی گزارش داده بود که نیکلای پاتروشف، دبیر شورای امنیت روسیه در این نشست گفته در حال حاضر ۲۰ سازمان تروریستی با ۲۳ هزار جنگجو در افغانستان تحت کنترول طالبان حضور دارند.
آقای پاتروشف همچنین گفته قاچاق مواد مخدر از افغانستان به آسیای میانه کاهش نیافته و هشدار داده که مواد مخدر تولید شده در افغانستان در کوتاهمدت از ذخایر قدیمی به کشورهای آسیای میانه قاچاق میشود.
رئیس دفتر مبارزه با تروریسم سازمان ملل در گزارشی گفته که طالبان قابلیت داعش برای راهاندازی حمله در داخل افغانستان را مختل کرده است. با این حال، ولادیمیر ورونکوف گفته که داعش همچنان تهدیدی برای صلح و امنیت بینالمللی بهخصوص در مناطق درگیر جنگ است.
آقای ورونکوف در گزارشی به شورای امنیت سازمان ملل درباره فعالیت داعش در افغانستان گفت: «طبق گزارشها، تلاش طالبان بر قابلیت شاخه خراسان داعش برای راهاندازی حملات در داخل افغانستان تاثیر گذاشته است.»
با این حال، کارشناسان سازمان ملل گفتند که طالبان همچنان روابط خود با القاعده را حفظ کرده است.
این در حالی است که حملات داعش در افغانستان همچنان ادامه دارد و در ماههای گذشته شمار زیاد از افغانها به خصوص هزارهها در کابل، پایتخت و هرات کشته شدهاند.
آقای ورونکوف گفت که تهدید داعش در غرب افریقا و منطقه ساحل رو به افزایش است و این گروه در پایگاههای سابق خود در عراق و سوریه حملات خود را شدت بخشیده است.
ناتالیا ژرمن، مدیر اجرایی کمیته مبارزه با تروریسم سازمان ملل هم گفت که چالشهای دوامدار در خاورمیانه، غرب و مرکز آسیا داعش را ترغیب به عرض اندام دوباره در این مناطق کرده است.
متخصصان سازمان ملل ماه گذشته گفته بودند که داعش به رغم شکست در سال ۲۰۱۷ در عراق و دو سال بعد در سوریه، هنوز بین سه تا پنج هزار جنگجو در این دو کشور دارد. حملات این گروه در عراق با شدت کمتری انجام میشود اما از ماه نوامبر حملات داعش در سوریه بیشتر شده است.
با این حال، رئیس دفتر مبارزه با تروریسم سازمان ملل گفته که حضور داعش در اندونزیا، مالزیا، مصر و موزامبیک کاهش یافته است.
او درباره مبارزه کشورها با جریان مالی داعش هم گفت که این تلاشها باعث شده که ذخایر مالی این گروه در حال حاضر بین ۱۰ تا ۲۵ میلیون دالر باشد. این در حالی است که چند سال پیش دارایی این گروه به صدها میلیون دالر میرسید.
گروه دولت اسلامی یا داعش که بیش از یک دهه قبل از شبکه القاعده جدا شد، در سراسر جهان حامیان زیادی پیدا کرد و برای مدتی بر بخشهای وسیعی از عراق و سوریه زیر نام دولت اسلامی حکومت کرد.
نادر نادری، عضو هیات مذاکرهکننده صلح دولت سابق افغانستان میگوید نیاز است در مورد اهداف گفتوگوهای میان افغانها با طالبان شفافیت بیاید. آقای نادری گفته رهبران سیاسی در تبعید خواهان تقسیم قدرتاند اما موضع جامعه جهانی در این مورد مبهم است.
آقای نادری که تجربه گفتوگو با طالبان در دوحه را در کارنامه دارد، میگوید براساس دههها تجربه، انتظار از طالبان برای شرکت در گفتوگوی معنادار در مورد الگوهای حکومتداری بدیل، انتظار نابجایی است.
این سیاستمدار افغان گفته نشست دوحه باید پارامترها و اهداف گفتوگو را تعیین کند.
به گفته او نشست دوحه که در اواخر ماه دلو به میزبانی دبیرکل سازمان ملل برگزار میشود باید رویکردی مرحلهای با نقاط عطف روشن اتخاذ کند و در پایان به شکلی از حکومت فراگیر و نماینده منجر شود که حقوق و آزادیها را برای همه افغانها و بهویژه زنان و گروههای آسیبپذیر تضمین میکند.
نادر نادری که از شرکتکنندگان نشست بن در سال ۲۰۰۱ بود، با انتشار مقالهای پیشنهادات خود را در مورد نشست دوحه به آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل ارائه کرده است.
قرار است دومین نشست دوحه درباره افغانستان به میزبانی آقای گوترش روزهای یکشنبه و دوشنبه، ۲۹ و ۳۰ دلو برگزار شود. نمایندگان ویژه کشورهای مختلف در امور افغانستان در این نشست شرکت خواهند کرد.
نشست اول سازمان ملل درباره افغانستان در دوحه با میزبانی آنتونیو گوترش در روزهای یازدهم و دوازدهم ثور برگزار شده بود.
نادر نادری در آستانه نشست دوم دوحه، اداره طالبان را یک رژیم «دیکتاتوری» دانسته است.
در مقاله آقای نادری آمده طالبان حکومت خود را به عنوان یک «دیکتاتوری سرکوبگر» تحکیم کردهاند که در آن فقر به حد خیرهکننده نزدیک به ۹۰ درصد رسیده است.
آقای نادری که قبل از ورود طالبان به کابل، مسئولیت کمیسیون مستقل اصلاحات اداری را به عهده داشت، پیشنهاد کرده که دبیرکل سازمان ملل باید بدون توجه به مخالفتهای طالبان، فورا یک نماینده ویژه تعیین کند.
به گفته وی، با توجه به بحران حقوق بشر، بسیار مهم است که فرستاده دارای سابقه اثباتشده در حمایت از حقوق بشر باشد. آقای نادری افزوده: «اگر طالبان از تعامل با این نماینده امتناع کند، این نماینده میتواند با فعالان حقوق زنان در داخل و خارج از افغانستان همکاری کند.»
ایجاد یک گروه تماس بینالمللی، تاکید بر گفتوگو بین طالبان و سایر گروههای افغان با شفافیت و رویکرد هماهنگ جامعه جهانی در قبال طالبان از دیگر مواردی است که آقای نادری به آن تاکید کرده است.
