منابع متعدد به رویترز گفتند که مقتدا صدر، روحانی پرنفوذ عراقی، خود را برای بازگشت به سیاست آماده میکند. ناظران بازگشت این روحانی را تهدیدی برای نفوذ فزاینده احزاب شیعی و گروههای مسلح نزدیک به ایران و تضعیف کننده ثبات نسبی کنونی عراق میدانند.
به گفته ناظران، بازگشت مقتدا صدر احتمالا برای انتخابات پارلمانی ۲۰۲۵ برنامه ریزی شده است.
با این حال، بسیاری از جمعیت اکثراً شیعه، به ویژه تودههای فقیر عراق که صدر را قهرمان سرکوبشدگان میدانند، از بازگشت مجدد او به سیاست استقبال خواهند کرد.
یک قانونگذار طرفدار صدر به رویترز گفت: «این بار، جنبش صدری برنامههای قویتری نسبت به دور قبل برای کسب کرسیهای بیشتر برای تشکیل حکومت اکثریت دارد.»
صدر در انتخابات پارلمانی ۲۰۲۱ پیروز شد، اما به نمایندگان خود در پارلمان دستور داد استعفا دهند.
این روحانی شیعی یک سال بعد، پس از آن که احزاب شیعه رقیب تلاش او را برای تشکیل حکومت اکثریت با احزاب کرد و مسلمان سنی ناکام کردند، کنارهگیری خود از سیاست را اعلام کرد.
ایران مشارکت صدر در قدرت را برای ادامه سلطه شیعیان بر نظام سیاسی عراق مهم میداند، هرچند تهران نمیخواهد او تنها نیروی مسلط بر این کشور باشد.
امریکا که پس از اعلام جهاد صدر در سال ۲۰۰۴ با نیروهای او جنگید، این روحانی پرقدرت را تهدیدی برای ثبات شکننده عراق میداند. اما، در همان حال، واشنگتن او را برای مقابله با نفوذ ایران یک نیاز میداند.
این در حالی است که بسیاری از عراقیها میگویند فرق نمیکند چه کسی در قدرت باشد، چرا که آنها بازنده اصلی هستند و ثروت نفتی این کشور را یک گروه کوچک به یغما میبرند.
بر اساس این گزارش که در شماره روز شنبه ۲۲ ثور این روزنامه منتشر شد، این ۲۳ زن به دست همسر، پدر، برادر، پسر و خواستگار سابق خود کشته شدهاند.
در همین مدت، دستکم دو مرد مورد خشونت قرار گرفتهاند که یکی از آنها به دست همسرش به قتل رسیده و دیگری بینایی چشم چپ خود را از دست داده است.
این آمار نشان میدهد زنان در ایران نسبت به مردان بیشتر در معرض خشونتهای خانگی قرار میگیرند.
روزنامه اعتماد سال گذشته در گزارشی با استناد به آمار رسیمی نوشت از ابتدای سال تا اواسط جوزا ۱۴۰۲ (طی دو ماه و نیم) دستکم ۱۰ زن و دختر کشته شدهاند که اکثرشان قربانی کودکهمسری بودند.
مقایسه آمار سال گذشته با سال جاری از افزایش چشمگیر شمار قتل زنان به دست اعضای خانواده در ایران خبر میدهد.
چرایی بیشتر بودن شمار قتل زنان در برخی استانها
از میان زنان کشتهشده در ۴۵ روز نخست امسال، چهار تن در تهران، سه تن در مشهد، دو تن در تبریز و دو تن دیگر در ارومیه کشته شدهاند.
در شهرهای بوشهر، تالش، جویبار، سمنان، آبادان، الشتر، اهواز، بردسکن، خمین، فلاورجان، سنندج و سبزوار نیز یک زن طی این مدت به دست اعضای خانواده خود به قتل رسیدهاند.
انگیزه ناموسی، اختلافات خانوادگی، عدم رضایت از نحوه آشپزی، شکلگیری مشاجره، شنیدن پاسخ منفی برای ازدواج، اختلاف بر سر ازدواج مجدد مرد، دادن درخواست طلاق از سوی زن و تمکین نکردن زن برای برقراری رابطه جنسی، دلایلی هستند که این مردان پس از بازداشت برای کشتن نزدیکان خود عنوان کردهاند.
پدیدههایی چون کودکهمسری، زنکشی، قتل ناموسی و خودکشی به دلیل ازدواج اجباری همچنان در شماری از استانهای ایران با فراوانی بالا رخ میدهند.
طالقانی در گفتوگو با روزنامه اعتماد در پاسخ به این سوال که چرا قتلهای خانوادگی یا ناموسی در برخی استانها از جمله خوزستان، لرستان، کردستان و آذربایجان شرقی و غربی بیشتر رخ میدهد، گفت: «در برخی مناطق کشورمان فرهنگ با شرایط روز پیش نرفته و فاصله گرفتن از مدرنیته و هم قدم نشدن با جوامع پیشرفته باعث ادامهدار بودن قتلهای خانوادگی یا ناموسی میشود.»
این فعال حوزه زنان اضافه کرد که در سالهای گذشته، فرهنگ جامعه در برخی نقاط کشور به خاطر مسائل سنتی نه تنها رشد نکرده بلکه عقب مانده و با شرایط روز همگام نشده است.
او با اشاره به اینکه در حال حاضر بحرانهایی برای زنان و دختران در جامعه وجود دارد که باعث عدم امنیت در خیابان و خانه شده، تاکید کرد: «خشونت در خانه موجب میشود زن احساس بیپناهی کند زیرا نه قانون از او حمایت میکند و نه مرد خانواده متوجه حق و حقوق او میشود.»
کشتن و مجروح کردن دیگر اعضای خانواده و اعلام رضایت پس از وقوع قتل
از میان زنان کشته شده در ۴۵ روز نخست امسال، روز ۱۰ حمل یک دختر ۲۱ ساله در یکی از روستاهای مرزی شهرستان آبادان به دست پدر خود با انگیزه ناموسی به قتل رسید که خانواده این دختر، اعلام رضایت کردهاند.
در یکی دیگر از این قتلها در تهران، پدر خانواده علاوه بر همسر، پسر خود را نیز به قتل رساند و در قتل دیگری در تبریز، یکی از دختران خانواده از ترس اینکه پدرش، علاوه بر مادرش او را نیز خواهد کشت، دو بار اقدام به خودکشی کرد.
در محله عین۲ اهواز، در روز ۱۹ حمل یک زن ۲۷ ساله با ضربات متعدد چاقو به دست برادرانش با انگیزه ناموسی به قتل رسید.
طبق گزارش اعتماد، برادران این زن جوان مقابل چشمان همسرش او را به قتل رسانده و همسر خواهرشان را که قصد مداخله داشته، مجروح کردهاند.
در سنندج و در روز ۱۲ ثور، زن جوانی به نام شهین گویلی، بر اثر جراحات شدید در بیمارستان کوثر فوت کرد.
همسر این زن همزمان با آتش زدن او اقدام به خودسوزی کرده و جانش را از دست داده است.
۱۴ ثور ماه، یک زن تبعه افغانستان در منطقه مهدیآباد مشهد که شش ماهه باردار بود، به دست همسرش به قتل رسید.
قاتل پس از دستگیری، انگیزه قتل را «عدم تمکین زن» اعلام کرد.
مردی در مشهد روز ۱۵ ثور با انگیزه ناموسی همسر خود را به قتل رساند و خواهر ۱۶ ساله و برادر همسرش را نیز با ضربات چاقو مجروح کرد.
خواهر مقتول همچنان در کما به سر میبرد.
قوانین ناکارآمد یا نبود قوانین حمایت از زنان
طالقانی به اعتماد گفت قتل زنان به دست مردان خانواده به علت قوانین ناکارآمد یا عدم وجود قوانین حمایتی از زنان رخ میدهد.
این اسلامپژوه گفت: «جامعهای که دچار بحرانها، مشکلات و مسائل مختلف است، ناخودآگاه به سمت تنش و خشونت میرود. این تنش و خشونت به داخل خانوادهها کشیده میشود.»
او از بحرانهای اجتماعی و وضعیت نابسامان اقتصادی، اجتماعی و امنیتی زنان به عنوان برخی دیگر از دلایل وقوع این قتلها نام برد.
طالقانی علت دیگر وقوع این قتلها را «ناکارآمدی قوانین و عدم توانایی مدیریت برخی مسوولان» دانست و گفت: «قوانین کشور برای زنان، جامع و حمایتی نیست و برای همین زنان مورد ستم قرار میگیرند.»
این فعال حوزه زنان آخرین علت قتلهای خانوادگی یا ناموسی را «پدیده کودکهمسری» دانست.
سایت هرانا پیش از این و در گزارش سالانه خود درباره وضعیت حقوق بشر ایران در سال ۱۴۰۲، از ثبت دستکم ۳۷ مورد تجاوز و آزار جنسی، ۹۸ مورد قتل زنان، ۴۰ مورد قتل ناموسی به شمول قتل هفت مرد، دو مورد خودسوزی، ۳۶ مورد خودکشی و هشت مورد اسیدپاشی خبر داد.
این ارگان خبری مجموعه فعالان حقوق بشر در ایران، در سال ۱۴۰۱ نیز از ثبت دستکم ۳۹ مورد قتل زنان مرتبط با خشونت خانگی و ۵۴ مورد گزارش خشونت خانگی شدید خبر داده بود.
