سخنگوی وزارت خارجه ایران درباره عدم حضور طالبان در نشست تهران که روز شنبه برگزار شد، توضیح داد. ناصر کنعانی گفت که طالبان به نشست تهران عوت شده بود اما مقامهای این گروه تصمیم گرفتند که نمایندگانشان در این نشست حضور نیابد.
آقای کنعانی نشست تهران را تداوم نشستهای خواند که در سطح منطقه و بینالمللی درباره افغانستان برگزار شدند.
او روز دوشنبه در یک نشست خبری گفت: «در نشست تهران هیأتهای شرکت کننده در همان نگاه مشترک در چارچوب کمک به امنیت افغانستان از طریق تقویت همکاریها و سازوکارهای منطقهای طیف مختلفی از موضوعات مختلف افغانستان از جمله مبارزه با تروریسم، کمک به وضعیت معیشت مردم و اقتصاد افغانستان و روند سیاسی تحولات افغانستان را مورد گفتوگو قرار دادند.»
کنعانی تاکید کرد که تحولات این افغانستان و «هرگونه خلل و نقصان در وضعیت امنیتی و اقتصادی» این کشور، در مرزهای افغانستان باقی نخواهد ماند و «وضعیت عمومی منطقه را تحت تاثیر قرار خواهد داد.»
دومین نشست گروه تماس منطقهای برای افغانستان در تهران روز شنبه (۱۹ جوزا) برگزار شد. نمایندگان ایران، روسیه، چین و پاکستان در این نشست درباره افغانستان رایزنی کردند.
طالبان ساعتی قبل از آغاز این نشست، خبر داد که به نشست تهران دعوت شده اما شرکت نمیکند.
ذاکر جلالی، از مقامهای وزارت خارجه طالبان صبح شنبه در حساب کاربری خود در اکس نوشت که این گروه در نشستی که در تهران درباره افغانستان برگزار میشود دعوت شده، اما شرکت نمیکند.
او افزود که طالبان انتظار دارد نشستها درباره افغانستان «از طریق مکانیسمهای معمول و جاافتاده» برگزار شوند.
ذاکر جلالی با یادآوری اظهارات نمایندگان کشورهای روسیه، ایران و چین در مورد این نشست گفته هر یک نام مختلفی برای آن گذاشتهاند.
حوثیهای یمن که تحت حمایت جمهوری اسلامیاند، روز دوشنبه ۲۱ جوزا، گفتند که یک «گروه جاسوسی امریکایی-اسرائیلی» را دستگیر کردهاند. این خبر چند روز پس از آن اعلام شد که خبرگزاریها روز جمعه ۱۸ جوزا، از بازداشت ۱۸ امدادگر از سوی حوثیها خبر دادند.
بر اساس این خبر، شبهنظامیان حوثی مورد حمایت جمهوری اسلامی در چند حمله در هفته گذشته، دستکم ۱۸ امدادگر از جمله ۱۱ نفر از کارکنان سازمان ملل، سه نفر از کارکنان موسسه ملی دموکراتیک که با بودجه امریکا اداره میشود و سه نفر از کارکنان یک گروه محلی حقوق بشر را بازداشت کردند.
جمهوری اسلامی که اصلیترین حامی حوثیها محسوب میشود، از آغاز به قدرت رسیدن از بازداشت دیپلوماتها، کارمندان سفارتخانهها و سازمانهای بینالمللی و نیز شهروندان غربی و دو تابعیتی، به مثابه ابزاری سیاسی استفاده کرده و به گروگانگیری برای کسب امتیاز متهم شده است.
حوثیها در سه سال گذشته، حدود ۲۰ کارمند یمنی سفارت امریکا در صنعا را بازداشت کردهاند. سفارت امریکا در یمن در سال ۲۰۱۴ فعالیت خود را به حالت تعلیق درآورد.
عبدالحکیم الخیوانی، رئیس اطلاعات حوثیها، به تلویزیون المسیره متعلق به این گروه شبهنظامی گفت که کارکنان سابق سفارت امریکا در یمن از جمله اعضای این «گروه جاسوسی» هستند.
او گفت: «گروهک جاسوسی امریکا و اسرائیل چندین دهه در نهادهای رسمی و غیر رسمی به نفع دشمن فعالیتهای جاسوسی و خرابکاری انجام میداد.»
او افزود: «اعضای گروه جاسوسی و افسران امریکایی از مواضع خود در سفارت امریکا و سازمانهای وابسته به سازمان ملل متحد برای انجام فعالیتهای خرابکارانه خود سوء استفاده میکردند.»
خبرگزاری رویترز که این خبر را پیگیری کرده، گزارش داده که مقامهای دولت امریکا و اسرائیل و نیز سازمان ملل متحد به پرسشها در این زمینه پاسخ ندادند.
با این حال استفان دوجاریک، سخنگوی سازمان ملل متحد، گفت که آژانس در تلاش است تا ۱۱ کارمند بازداشت شده خود را که برای پنج آژانس مختلف سازمان ملل و فرستاده سازمان ملل در یمن کار میکنند، آزاد کند.
تلویزیون المسیره همچنین در کانال تلگرامی خود مجموعهای از ویدئوها را منتشر کرد که ادعا میشود اعترافات برخی از دستگیرشدگان را نشان میدهد.
به گفته مقامهای جمهوری اسلامی، این حکومت حوثیها را از جمله به پهپاد و موشکهای بالستیک مسلح کرده است و حوثیها با استفاده از همین تسلیحات به کشتیرانی در دریای سرخ و خلیج عدن حمله کردهاند و امنیت دریایی این منطقه را به خطر انداخته و در نتیجه تاثیری منفی بر حمل و نقل جهانی کالا گذاشتهاند.
در ماههای اخیر امریکا و بریتانیا بارها به مواضع حوثیها حمله کردهاند و همزمان کوشیدهاند امنیت کشتیرانی در دریای سرخ و خلیج عدن را تامین کنند.
نشریه لانگوار ژورنال نوشت شاخه خراسان داعش در همکاری با شبکههای خود در آسیای مرکزی و جنوبی، «ظرفیت راهاندازی عملیات» در آسیا و اروپا را بهدست آورده است. به گفته نویسنده این مقاله، داعش نه تنها برای افغانستان، بلکه برای همه کشورهای آسیایی و اروپایی یک تهدید جدی شده است.
جاناتان سایه، نویسنده نشریه لانگ وار جورنال، در مقالهای که روز دوشنبه ۲۱ جوزا منتشر شد، نوشت مقامات طالبان نیز اعتراف کردهاند که نفوذ داعش در افغانستان افزایش یافته است.
پس از خروج امریکا، صدها زندانی داعش از زندانها آزاد شدند و به جلب و جذب نیرو پرداختند. پایگاههای شاخه خراسان داعش در ولایت ننگرهار و کنر است، اما در سایر مناطق افغانستان نیز فعالیتهای داعش گسترش یافته است.
نویسنده به نقل از یک مقام طالبان نوشت که داعش به سادگی میتواند حملات را در افغانستان سازماندهی کند. توانایی جذب و جابجایی سلاح و منابع، نشاندهنده خلای امنیتی در کشور است.
تهدید فرامنطقهای داعش
با نزدیکشدن فصل برگزاری المپیک پاریس و جام ملتهای فوتبال اروپا در آلمان، اتحادیه اروپا به دلیل تهدید داعش شاخه خراسان در حال آمادهباش قرار دارد.
شاخه خراسان داعش حملاتی را در روسیه، ایران و پاکستان انجام داده و اعضای آن در اروپا و حتی ایالات متحده دستگیر شدهاند. در اوایل ماه می، در امریکا یک مرد به اتهام عضویت در گروه داعش بازداشت شد. او که سال ۲۰۲۲ بهطور غیرقانونی وارد این کشور شده بود.
در اوایل اپریل ۲۰۲۴، ایتالیا و ترکیه اعضای داعش را که شهروندان تاجیکستان بودند، دستگیر کردند. همچنین، آلمان هفت شهروند تاجیکستان، اوزبیکستان و قرقیزستان را به اتهام برنامهریزی حملات تروریستی و عضویت در گروه داعش بازداشت کرد.
در آستانه مسابقات جام ملتهای اروپا، نگرانی از حمله داعش افزایش یافته است. اخیراً داعش نیروهایش را تشویق کرده که به مسابقات جام ملتهای اروپا حمله کنند.
بر اساس یک گزارش تازه از شرکت امنیت سایبری رکوردد فیوچر، مسابقات المپیک پاریس با تهدید جدی تروریستی از جمله حمله داعش شاخه خراسان روبرو است.
روزنامه نشنال در پنجم جون گزارش داد که داعش برنامه حمله با هواپیماهای بدون سرنشین به بازیهای المپیک را منتشر کرده است.
مت مونی، مقام سابق وزارت امنیت داخلی امریکا گفت که احتمال زیاد حمله با هواپیماهای بدون سرنشین وجود دارد. او گفت که شاخه خراسان داعش در پی به نمایش گذاشتن قابلیتهایش است.
داعش یک فایل صوتی ۵۶ دقیقهای منتشر کرد و از طالبان به خاطر آنچه وابستگی به ایران میخواند، به شدت انتقاد کرد. در این فایل ضبط شده ادعا شده بود که طالبان از ایران و شیعیان در برابر حملات دولت اسلامی محافظت میکند.
بر اساس گزارش، ایران با طالبان در مبارزه با داعش همکاری کرده است.
اداره امور طالبان روز دوشنبه اعلام کرد که در بیستوسومین نشست کابینه این گروه بر تطبیق ماستر پلان شهر کابل تاکید شد. طالبان به تمام ادارهها برای انجام مسئولیتهای شان در این زمینه دستور داده است.
صفحه اکس اداره امور طالبان روز دوشنبه اعلام کرد که در بیستوسومین نشست به رهبری ملا حسن آخوند، رئیس الورزای طالبان، درباره روند تطبیق ماستر پلان کابل تاکید شد.
بر اساس خبرنامه اداره امور طالبان، به وزارت داخله این گروه دستور داده شد تا فیصلههایی که در مورد تعیین و یا تغییر مراکز ولسوالیهای مختلف افغانستان صورت میگیرد، میبایست از سوی ادارات موجود در ولسوالیها به هیئت طالبان گزارش داده شود و پس از آن تصمیم واحد اخذ شود.
در این نشست، طالبان به وزارتهای معارف، صحت عامه، فواید عامه، احیا و انکشاف دهات و مخابرات و تکنولوژی معلوماتی وظیفه سپرد تا در هماهنگی با وزارتهای داخله و سرحدات، اقوام و قبایل به مسایل مردم ولسوالیهای سرحدی کشور توجه جدی صورت گیرد.
پروژه شهر جدید کابل، در شمال شرق کابل و در ولسوالی ده سبز موقعیت دارد که در زمان ریاست جمهوری حامد کرزی طراحی شد، اما کار این پروژه بزرگ به دلیل مشکلات آغاز نشد. خرید و استملاک زمین یکی از مشکلات این پروژه بود.
پروژه کابل جدید نسبت به شهر کنونی کابل یک و نیم برابر بزرگتر است که در مساحت ۳۷۰ هزار جریب در چهار فاز طراحی شده است.
طرح پروژه کابل جدید در سال ۱۳۸۸ از سوی کابینه دولت سابق افغانستان تصویب شد.
شورای تحقیقات بینالمللی امور مذهبی در پژوهشی نوشت که طالبان قندهاری در مورد آموزش و تحصیل دختران رویکرد سختگیرانه و محافظهکارانهتری نسبت به شبکه حقانی و طالبان پکتیکایی دارند. به گفته این سازمان پاکستانی، طالبان از ترس پیشرفت افغانستان، مانع آموزش دختران میشوند.
این پژوهش زیر نام «پروفایل طالبان: دیدگاهها و استراتژیها» است سیاستها و دیدگاههای طالبان را در یکسال گذشته بررسی کرده است.
نویسندگان این پژوهش به افغانستان سفر کرده و با دهها مقام طالبان از جمله ملا شیرین، والی این گروه در قندهار و مشاور ارشد ملاهبتالله آخوندزاده، پژوهشگران و اعضای جامعه مدنی افغانستان مصاحبه کردهاند.
یک نسخه گزارش این محققان در اختیار افغانستان اینترنشنال قرار گرفته است.
نویسندگان پژوهش شورای تحقیقات بینالمللی امور مذهبی باور دارند که طالبان قندهاری با آموزش دختران مخالفت میکنند زیرا میترسند که اجازه حضور زنان در مکانهای عمومی، «افغانستان را به سمت مدرنسازی و پیشرفت بکشاند.»
در این پژوهش آمده است که طالبان قندهاری معتقدند که «امتیازدهی به زنان، مرزهای بین دموکراسی و شریعت اسلامی را از بین میبرد.»
این پژوهش میگوید:«در منطقه لوی قندهار، جایی که سنت یا ایدیولوژی مذهبی حاکم است به دلیل ترس از دست دادن دستاوردها کوچکترین صداهای مخالف به سرعت فرونشانده میشود.»
طالبان یکپارچه نیست
شورای تحقیقات بینالمللی امور مذهبی نوشت که طالبان یک جنبش چند پارچه است و تقسیمات منطقهای در این گروه مشهود است. همچنین، برخورد آنها با ایدیولوژی گروه طالبان متفاوت است.
در گزارش آمده که طالبان به سه دسته افراطی/معتدل، قبایلی و منطقهای مانند تضاد طالبان قندهاری و پکتیایی و نهایتا نیروهای جنگی و طبقه سیاسی تقسیم میشوند.
با این که در درون طالبان زمزمههای مخالفت شینده میشود اما این نهاد تحقیقی پاکستانی باور دارد که کنترول رهبر طالبان بر این گروه، «باثبات است و به چالش کشیده نمیشود.»
طالبان روستایی و شهری
نویسندگان این نهاد پاکستانی باور دارند که رهبران طالبان قندهاری در روستاها و رهبران شبکه حقانی در شهرهای پاکستان زندگی کردهاند و این بر نحوه نگاه شان به امور، از جمله آموزش زنان و روابط با جهان بیرون تاثیر گذاشته است.
این نهاد میگوید طالبان قندهاری در زمان جنگ در مناطق دور افتاده پاکستان مانند چمن، قلعه عبدالله، قلعه سیفالله، کوچلک و حومه کویته و شماری از آنها در کوهستان ساکن بودند که با پدیدههای مدرن و شهری مانند آموزش زنان چند آشنا نبودند.
در این پژوهش آمده است که طالبان پکتیکایی که عمدتا در کابل، خوست، پکتیا و وپکتیکا و بخشهای از لوگر زندگی میکنند، به دلیل تجربه زندگی در شهرهای پاکستان مانند اسلامآباد، بنو، پشاور و دره اسماعیلخان دیدگاه نسبتا بازتری نسبت به موضوعاتی مانند آموزش زنان دارند.
در این پژوهش همچنین آمده است طالبان پکتیکایی به دلیل ارتباط نزدیک با ستیزهجویان خارجی القاعده، تحریک طالبان پاکستان و زندگی در شهرها، جناح نسبتا معتدل، عملگرا و موافق ارتباط با جهان تلقی میشوند.
شورای تحقیقات بینالمللی امور مذهبی در این پژوهش نوشت که طالبان قندهاری متشکل از روحانیون مذهبی و فرماندهان جهادی هستند که در ولایات قندهار، هلمند، فراه و ارزگان و بخشهایی از نیمروز زندگی میکنند.
براساس متن این پژوهش، قندهار مرکز قدرت این گروه است و طالبان قندهاری نفوذ قابل توجهی در حاکمیت طالبان دارند.
حلقه نزدیک هبتالله
شورای تحقیقات بینالمللی امور مذهبی اطلاعاتی درباره اعضای حلقه نزدیک به هبتالله آخندزاده، رهبر گروه طالبان منتشر کرده است.
بربنیاد این پژوهش، خالد حنفی، وزیر امر به معروف و نهی از منکر، فریدالدین محمود، رئیس اکادمی علوم، یوسف وفا، والی بلخ، ملا شیرین، والی قندهار، عبدالحکیم حقانی، وزیر عدلیه، نور محمد ثاقب، وزیر حج و اوقاف و حبیبالله آغا، وزیر معارف، از مشاوران نزدیک ملاهبتالله آخندزاده رهبر طالبان هستند.
شورای تحقیقات بینالمللی امور مذهبی میگوید این افراد در مورد موضوعات مهم بهویژه موارد مربوط به مسایل شرعی و امور خارجی به رهبر طالبان مشوره میدهند.
واحد پنچ هزار نفری انتحاری
در بخشی از این پژوهش آمده که هبتالله آخندزاده، رهبر طالبان یک واحد مستقل ۵ هزار نفری را برای نیروهای انتحاری خود تشکیل داده است.
این شورا مینویسد: «رهبر طالبان برای افرادی که داوطلبانه به قطعه انتحاری میپیوندند، احترام زیادی قایل است.»
با وجود ختم جنگ در برابر امریکا و دولت پیشن افغانستان، قطعات انتحاری طالبان همچنان فعال اند.
در گزارش آمده که رهبر طالبان از نزدیک حمایت از خانوادههای جنگجویان کشته را زیرنظر دارد و آنها تحت پوشش وزارت شهدا و معلولین اند. هدف از این اقدام، نه تنها توجه به وضعیت این خانوادهها بلکه تقویت ریشههای وفاداری در گروه طالبان نیز است.
نهادهای امنیتی در انحصار طالبان
در این پژوهش آمده که طالبان تنها اعضا و بستگان خود را به نهادهای امنیتی راه میدهند. به جنگجویان طالبان گفته شده که به مرور زمان جذب ارتش و پولیس خواهند شد.
در پژوهش گفته شده که چانس افرادی که عضو طالبان نیستند، برای پیوستن به ارتش و پولیس بسیار پایین است.
بیاعتبارشدن دفتر دوحه
در این پژوهش آمده است که شماری از طالبان به اعضای دفتر سیاسی در دوحه با شک مینگرند و این بیاعتمادی باعث ایجاد شکاف بین فرماندهان طالبان و اعضای دفتر دوحه شده است که در چند سال گذشته با مقام های خارجی تعامل و مذاکرات سیاسی انجام دادهاند.
این نهاد به نقل از یکی از تحلیلگران نزدیک به یک مقامبلندپایه طالبان، در مورد این بی اعتماد نوشت که فرماندهان و جنگجویان طالبان احساس میکنند که اعضای دفتر دوحه زندگی شیک و آرام دارند. همچنین، به آنها در ارتباط به خروج نیروهای امریکایی از افغانستان اعتبار زیاد داده شده است.
این در حالیست که فرماندهان طالبان احساس میکنند که آنها نقش اصلی را در وادار کردن امریکا برای خروج از افغانستان بازی کردند.
در این گزارش گفته شده رهبر طالبان حرف آخر را در مورد مسایل مربوط به سیاست خارجی این گروه میزند.
ظاهراً، به نظر میرسد که کشورهای منطقه به سوی به رسمیت شناختن طالبان گام بر میدارند، اما به گفته شورای تحقیقات بینالمللی امور مذهبی، واقعیت این است که این کشورها نیز در رابطه به طالبان محتاط اند. به گفته این پژوهش، انتخاب جامعه جهانی تعامل بدون رسمیت با طالبان است.
این تعامل عمدتا معطوف به ارائه کمکهای بشردوستانه به افغانستان است.
قلع و قمع سلفیها
در این پژوهش آمده که طالبان با بیرحمی با سلفیها برخورد کردهاند. این گروه به هیچ وجه سلفیها را تحمل نمیکند و آنها را به حمایت از داعش متهم کرده است. این سرکوب تا جایی است که جلو فعالیت سلفیها در مساجد، مدارس و اجتماعات شان گرفته شده است.
نویسندگان پژوهش باور دارند که سرکوب سلفیها زمینه پیوستن بیشتر آنان به داعش را مساعد میسازد.
در این پژوهش به سرکوب شبه نظامیان اوزبیک اشاره شده است. یک فرمانده طالبان گفته است که طالبان ۳۰۰ عضو جنبش اسلامی اوزبیکستان، از جمله زنان را در ننگرهار و کنر از بین برده است.
جنبش اسلامی اوزبیکستان تهدیدی برای اوزبیکستان به حساب میآید، کشوری که قصد دارد با گسترش روابط تجاری و سیاسی، طالبان افغان را به سرکوب و مهار شبه نظامیان اوزبیک متقاعد کند.
در این گزارش آمده که داعش به رغم سرکوبها، تهدیدی جدی برای حاکمیت طالبان است.
حضور غیرپشتونها نمادین است
بربنیاد این پژوهش اندیشکده پاکستانی، با وجود اینکه طالبان برخی چهرهها از قوم تاجیک، هزاره و ازبیک را در سمتهای دولتی گماشته است، اما حضور آنان سمبولیک و نمادین است. ساختارهای قدرت در ولایات غیرپشتون مانند بامیان نیز در اختیار طالبان پشتون است.
اتحادیه اروپا روز دوشنبه اعلام کرد که برای مبارزه با بحران بشری در افغانستان و حمایت از مهاجران افغان در ایران و پاکستان، ۱۴۶ میلیون یورو کمک میکند. این اتحادیه در اعلامیهای گفت این کمکها برای جلوگیری از خطر قحطی در افغانستان انجام میشود.
بخش کمکهای بشری کمیسیون اروپا گفت که نزدیک به ۱۲۶ میلیون یورو در اختیار نهادهای کمکرسان در افغانستان قرار خواهد داد.
این پول صرف کمکهای غذایی، سرپناه، مراقبتهای پزشکی و دسترسی به آب آشامیدنی میشود.
این بسته کمکی اتحادیه اروپا پس از نشست امروز نمایندگان ارشد جامعه جهانی در مورد بحران افغانستان در بروکسل اعلام شد.
اتحادیه اروپا گفت که از این بسته، ۱۵ میلیون یورو برای آموزش حدود ۸ میلیون کودک بازمانده از تحصیل از جمله۱.۴ میلیون دختر، اختصاص یافته است.
همچنین، بیش از هفت میلیون یورو برای حمایت از پناهجویان افغان در پاکستان و ۱۱ میلیون یوروی دیگر برای پناهجویان افغان در ایران مصرف میشود.
