رسانههای پاکستان: طالبان در درگیری مرزی با نیروهای پاکستانی متحمل 'تلفات سنگین' شد
شبکه خبری جیونیوز و رادیوی دولتی پاکستان به نقل از منابع خود مدعی شدند که هشت جنگجوی طالبان در تبادل آتش با نیروهای مرزی پاکستانی کشته شدند و ۱۶ نفر دیگر زخم برداشتند.
ظاهراً، این منابع گفتند که دو فرمانده طالبان افغان نیز در جمع کشتهشدگان اند.
وزارت دفاع طالبان تا هنوز درباره این درگیری و تلفات آن اظهارنظر نکردهاست.
منابع محلی شام شنبه به افغانستان اینترنشنال گفتند که درگیری مرزی میان نیروهای دو طرف برای بار دوم در هفته گذشته، در ولسوالی زازیمیدان خوست به وقوع پیوست. در این درگیری از سلاح سنگین استفاده شده بود.
جیونیوز و رادیو پاکستان به نقل از منابع امنیتی خود گفتند که طالبان به پاسگاههای امنیتی ارتش پاکستان حمله کردند.
منابع محلی افغانستان اینترنشنال در خوست گفتند که در نتیجه شلیک یک گلوله هاوان طالبان به یک پاسگاه امنیتی در کورم ایجنسی، ۵ نفر از جمله یک افسر ارتش این کشور زخمی شدند.
ارتش پاکستان هنوز کشته شدن پرسنل نظامی در این درگیری را تایید نکردهاست.
رادیوی دولتی پاکستان طالبان افغان را متهم کرد که به «حملات تروریستی به پاکستان کمک کرده» و «علناً به مرزهای شناختهشده بینالمللی تجاوز میکند.»
افغانستان مرز بینالمللی دو کشور را که آن را خط فرضی دیورند مینامد، به رسمیت نمیشناسد. به نظر میرسد که نبود مرز تعریف شده میان دو دولت، باعث درگیری نیروهای مرزی طالبان و پاکستان شدهاست.
نیروهای طالبان و پاکستان در سه سال گذشته چندین بار درگیر شدند که غالباً علت آن ساختوساز پاسگاههای امنیتی در امتداد سرحد بودهاست.
یک دیپلومات ایرانی درباره تعطیلی سفارت افغانستان در لندن گفت بسته شدن سفارتهای افغانستان در اروپا در راستای نزدیکی حکومتهای اروپایی به طالبان است.
رسول موسوی پیشبینی کرد این کشورها با خدمات قنسولی سفارتها در هماهنگی با طالبان موافقت میکنند.
سفیر افغانستان در بریتانیا روز یکشنبه اعلام کرد که به دستور حکومت میزبان، سفارت افغانستان در لندن به تاریخ ۲۷ سپتامبر مسدود خواهد شد.
وزارت خارجه آلمان به تازگی اذعان کرد که مکاتبه رسمی با وزارت خارجه طالبان را آغاز کردهاست. این کشور از سفارت و قنسولگری افغانستان در برلین و بن نیز خواسته است که با طالبان روابط برقرار کنند.
رسول موسوی، دیپلومات ایرانی باور دارد که بسته شدن سفارت افغانستان در لندن میتواند سرآغاز تعطیلی دیگر سفارتهای افغانستان باشد که در اختیار نمایندگان حکومت پیشین اند.
برخی از این سفارتها در مخالفت با طالبان اعلامیه صادر کرده و با حکومت میزبان علیه این گروه لابیگری میکنند.
موسوی در اکس نوشت: «بسته شدن سفارتخانههای افغانستان در اروپا گامی است برای نزدیکی پایتختهای اروپایی به کابل. این کار متناقض به نظر برسد، اما مسیری است که اروپا آغاز کردهاست.»
او افزود: «امروز سفارتخانهها از اختیار مخالفان طالبان خارج میشوند و بعد از مدتی با عنوان خدمات قنسولی در هماهنگی با کابل باز خواهند شد.»
اکثر سفرا و دیپلوماتهای حکومت پیشین افغانستان در برابر خواست طالبان برای تعامل با وزارت خارجه این گروه مخالفت کردند. برخی سفارتخانهها در اروپا، از جمله سفارتهای هالند، اسپانیا و قنسولگری مونیخ، از طالبان دستور میگیرند.
برخی از مقامهای آلمانی گفتهاند که برای اخراج مهاجران افغان پذیرفته نشده، نیاز است که آلمان با طالبان تماس قنسولی برقرار کند.
کمیسار امور مهاجران حکومت فدرال در آلمان گفت که تماس مستقیم با طالبان یک گزینه است. ازیرا، تمایل به اخراج افغانهای رد شده در آلمان زیاد است.
رئیس کمیته روابط خارجی مجلس نمایندگان امریکا روز یکشنبه گفت که توافق دوحه میان زلمی خلیلزاد و طالبان، سیلیای به صورت حکومت افغانستان بود.
مایکل مکال این توافق را اشتباه زلمی خلیلزاد خواند که تاثیر منفی بر روحیه حکومت پیشین افغانستان گذاشت.
به گفته او، خلیلزاد «با طالبان مذاکره کرد و حکومت افغانستان را کنار گذاشت.»
مکال به شبکه خبری سیبیاس امریکا گفت: «این یک سیلی به صورت آنها بود و بر روحیه شان تاثیر منفی گذاشت.»
رئیس کمیته روابط خارجی مجلس نمایندگان افزود که خروج از افغانستان پیامدهای منفی و جهانی برای امریکا داشت.
او گفت: «دو ماه پس از سقوط افغانستان، پوتین به اوکراین حمله کرد. شی و پوتین در بیجینگ اتحادی شوم تشکیل دادند که اکنون اقیانوس آرام را تهدید میکند.»
پوتین، رئیسجمهور روسیه در ماه ثور به چین سفر کرد و پس از دیدار با شی جینپینگ گفت که این سفر به همکاری استراتژیک دو کشور استحکام بیشتر بخشیده است.
مکال در این مصاحبه که روز یکشنبه نشر شد، گفت که طالبان از زندانهای بگرام هزاران عضو داعش خراسان را آزاد کرد.
ایالات متحده و اروپا داعش به ویژه شاخه خراسان را تهدیدی برای امنیت این کشورها و جهان میدانند.
مکال سیاسی بودن تحقیقاتش درباره نحوه خروج امریکا از افغانستان را رد کرد و گفت که این موضوع را پس از انتخابات ریاست جمهوری امریکا نیز پیگیری خواهد کرد.
مکال افزود که بایدن و ترامپ هر دو برنامهای برای خروج از افغانستان داشتند، اما خروج ترامپ مشروط بود ولی بایدن بدون درنظرداشت شرایط افغانستان، نیروهای امریکایی را خارج کرد.
قرار است کمیته روابط خارجی مجلس نمایندگان فردا، دوشنبه گزارش خود را درباره خروج امریکا از افغانستان منتشر کند.
زلمی خلیزاد، نماینده سابق امریکا برای افغانستان روز یکشنبه این ادعای کمیته روابط خارجی کانگرس در گزارش جدیدش درباره خروج از افغانستان را رد کرد که ارتش امریکا به طور روشن در جریان خروج و مذاکرات صلح با طالبان نبود.
خلیلزاد گفت که جنرال اسکات میلر، فرمانده وقت نیروهای امریکایی در افغانستان، بهطور کامل در جریان مذاکرات دوحه بود و نمایندگان او کاملا در مذاکرات شرکت داشتند.
خلیلزاد در اکس نوشت: «نماینده جنرال مارک میلی، رئیس ستاد مشترک، در مذاکرات شرکت داشت و شخص جنرال میلی دو بار در دوحه با طالبان دیدار کرد. هیچ توافقی در مورد هیچ موضوع نظامی بدون اطلاع کامل مقامهای ارشد نظامی ما و مشارکت آنها در تصمیمات رهبران ما صورت نگرفت.»
زلمی خلیلزاد، فرستاده سابق امریکا، در ۲۹فبروری ۲۰۲۰ با طالبان در دوحه توافق صلح امضا کرد. بر اساس این توافق، جدول زمانی خروج نیروهای امریکایی از افغانستان مشخص شد و نیروهای امریکایی و طالبان آتشبس کردند. اما طالبان به جنگ با نیروهای افغان ادامه دادند.
مذاکرات میان افغانها بخشی از توافق صلح دوحه بود، اما این مذاکرات به نتیجهای نرسید و طالبان پس از سقوط کابل براثر فرار اشرف غنی، رئیس جمهور وقت، وارد کابل شد.
یواخیم استمپ، کمیسار امور مهاجرت دولت آلمان گفتوگوی مستقیم با طالبان برای اخراج بیشتر مهاجران افغان را یکی از گزینههای حکومت آلمان دانست.
او تاکید کرد که آلمان «علاقه جدی به بازگرداندن» مهاجران پذیرفتهنشده افغان دارد.
یواخیم استمپ که متعلق به حزب دموکرات آزاد در حکومت ایتلافی شولتس است، در مصاحبهای با روزنامه ولتا ام زونتاگ گفت: «گفتوگوهای اولیه غیرالزامآور میتواند یکی از گزینهها باشد.»
آلمان هیچگونه روابط رسمی با اداره طالبان ندارد. با این حال، این کشور در ماه اگست برای نخستین بار از زمان به قدرت رسیدن طالبان، ۲۸ مجرم افغان را به افغانستان اخراج کرد.
شبکه الجزیره گزارش داد که اخراج این مهاجران به افغانستان با پادرمیانی قطر انجام شد.
سهیل شاهین، رئیس دفتر طالبان در قطر تایید کرد که آلمان مستقیماً با طالبان مذاکره نکردهاست و از حکومت آلمان خواست که بهطور غیرمستقیم با طالبان همکاری کند. زیرا، در حال حاضر هیچ قانون مشخصی برای این نوع اخراجها وجود ندارد.
به گزارش اشپیگل، فریدریش مرز، رهبر حزب دموکرات مسیحی آلمان، بزرگترین اپوزیسیون حکومت، نیز از گفتوگوهای مستقیم با طالبان و همچنین حکومت سوریه برای بازگرداندن شهروندان شان حمایت کرد.
کریستف هوفمان، یک نماینده پارلمان آلمان نیز به اهمیت برقراری کانالهای دیپلوماتیک با طالبان اشاره کرد و از تماس مشابه با حکومت بشار اسد در سوریه نیز حمایت کرد.
نایلز اشمید، سخنگوی سیاست خارجی کمیته پارلمانی حزب سوسیال دموکرات که شولتس نیز متعلق به این حزب است، در دفاع از تماس حکومت آلمان با طالبان گفت: «ما ناچار خواهیم بود که در موضوعاتی مانند اخراجها با طالبان و رژیم دمشق مذاکرات فنی انجام دهیم.»
این اظهارات پس از آن مطرح میشود که دویچه وله فاش کرد که وزارت خارجه آلمان با وزارت خارجه طالبان مکاتبه کردهاست. ظاهراً، حکومت آلمان از عدم همکاری نمایندگیهای سیاسی و قنسولی افغانستان در برلین و بن با طالبان راضی نیست.
منابع به افغانستان اینترنشنال گفتند حکومت آلمان فشارها را برای بر این نمایندگیهای افغانستان برای تعامل با طالبان افزایش دادهاست.هدف از این فشارها، فراهم کردن زمینه اخراج مهاجرانی است که درخواست پناهندگی آنها در آلمان رد شده است.
به دنبال حملات مرگبار دو اسلامگرای افغان و سوری به شهروندان آلمانی، فشارهای عمومی و احزاب محافظهکار و دستراستی بر حکومت آلمان برای کاهش پذیرش مهاجران افغان و سوری و اخراج مهاجران رد شده افزایش یافتهاست.
برنامه جهانی غذا روز یکشنبه اعلام کرد که بحرانهای پیاپی در افغانستان، بیشترین فشار را بر زنان و دختران وارد کردهاست.
این نهاد وابسته به سازمان ملل گفت که افغانستان یکی از دشوارترین کشورهای جهان برای زنان است.
این سازمان در حساب خود در شبکه اکس گفت که زنان در افغانستان کمترین مقدار غذا را دریافت میکنند. دسترسی زنان به غذا با کاهش کمک های امدادی بدتر هم شدهاست.
سازمان ملل هشدار دادهاست که بسیاری از زنان در افغانستان مجبور شدهاند فرزندان خود را برای گدایی بفرستند و آنچه که کودکان شان به خانه میآورند، تنها غذای آنها است.
همچنین، این سازمان به بحران اقلیمی در افغانستان اشاره کرده و گفت که در ماههای اخیر، هزاران نفر بر اثر سیل و ریزش برف در مناطق مختلف جان باختهاند.
برنامه جهانی غذا افزوده است که زنان، به دلیل اینکه بیشتر در خانه میمانند، به طور نامتناسبی تحت تاثیر این حوادث قرار گرفتهاند.
بر بنیاد دادههای انستیتوت جورج تاون و موسسه تحقیقات صلح اسلو، که در اواخر سال ۲۰۲۳ منتشر شد افغانستان در میان ۱۷۷ کشور جهان به لحاظ پیشرفت زنان در رتبه آخر قرار دارد.
از شروع جنگ در افغانستان بیش از چهل سال میگذرد. در این مدت، چندین بار دشمنان داخلی با هم دوست و دوستان دیرینه با هم دشمن شدهاند.
از نمونههای برجسته این دوستی و دشمنی میان فرماندهان پیشین جهادی، رابطه پرفراز و نشیب جلالالدین حقانی، پدر سراج الدین حقانی، و احمدشاه مسعود است. رابطهای که پس از مرگ هر دو فرمانده جهادی، روابط فرزندان و خانوادههای آنها را نیز متاثر کرده است. آینده این مناسبات قابل پیشبینی نیست.
در این مقاله تحلیلی رابطه دوستانه میان جلالالدین حقانی و احمدشاه مسعود بررسی شده است. در ادامه همچنین به میراث این رابطه برای فرزندان دو طرف پرداخته شده است.
احمدشاه مسعود
احمدشاه مسعود، فرزند دگروال دوستمحمد، یکی از افسران دوره ظاهرشاه در بازارک پنجشیر به دنیا آمد. پدر مسعود در ولایتهای مختلف افغانستان وظیفه اجرا کرده بود.
پدر احمدشاه مسعود، پدربزرگ و جد بزرگش در دولت شاهی به حیث ماموران نظامی کار کردهاند.
احمدشاه مسعود همزمان با آغاز تحصیلاتش در دانشگاه پولیتخنیک کابل در سال ۱۳۵۲، عضو نهضت اسلامی افغانستان شد و در سال ۱۳۵۴علیه حکومت داوود خان به مبارزه مسلحانه پرداخت و به پاکستان پناهنده شد.
مسعود با پناهنده شدن در پاکستان از گروه گلبدین حکمتیار جدا شد و به گونه مستقلانه حمایت پاکستان را بهدست آورد.
مسعود در زمان کم توانست در پنجشیر، بدخشان و برخی ولایتهای همجوار نیروهای مسلح تشکیل دهد و تا سقوط حکومت نجیبالله علیه نیروهای دولتی جنگید. احمدشاه مسعود در میان سایر فرماندهان جهادی جایگاه ویژهای به دست آورد.
این فرمانده جهادی در دوران حکومت مجاهدین که زیر نام «دولت اسلامی افغانستان» کار میکرد، وزیر دفاع تعیین شد و در جنگهای داخلی یکی از طرفهای اصلی درگیریها بود.
او پس از تسلط طالبان بر کابل در دهه نود میلادی، راه جنگ علیه این گروه را انتخاب کرد و در ۱۸ سنبله سال ۱۳۸۰ در یک حمله انتحاری در خواجه بهاءالدین ولایت تخار افغانستان کشته شد.
این حمله را دو مهاجم عرب که خود را خبرنگار معرفی کردند و به قصد انجام مصاحبه نزد مسعود رفتند، با جاسازی مواد انفجاری در دروبینهایشان انجام دادند.
استیف کول، مورخ و یکی از کارمندان سابق و ارشد استخباراتی سیایای این حمله را به شبکه القاعده مرتبط دانست. شبکه القاعده در افغانستان با جلالالدین حقانی رابطه تنگاتنگ داشت.
جلالالدین حقانی جلالالدین حقانی فرزند خواجه محمد در سال ۱۹۴۴ در ولایت پکتیا متولد شد. اجداد او از منطقه میرعلی وزیرستان به ولایت پکتیا کوچیدند و در زمان سلطنت امانالله خان، در ولایت پکتیا ساکن شدند.
شجره خانوادگی او به شاخه سلطانخیل قبیله زدران برمیگردد. هنوز هم قبیله سلطانخیل در وزیرستان زندگی میکند.
حقانی پس از آموزش در مدارس گوناگون در افغانستان، به دارالعلوم حقانیه در اکوره ختک در نزدیکی پیشاور رفت و از همانجا زندگی سیاسی و نظامیاش آغاز شد.
او برای نخستین بار در دوره حاکمیت داوودخان، نخستین رئیسجمهور افغانستان، از ولایت پکتیا به مخالفت علیه دولت برخاست و با ساختن مدرسهای در وزیرستان به فعالیتهای خود ادامه داد.
پس از کودتای هفت ثور و بعد از ایجاد تنظیمهای جهادی در پشاور، جلالالدین حقانی به عنوان معاون حزب اسلامی به رهبری مولوی محمد یونس خالص و همچنین به حیث فرمانده جبهه پکتیا گماشته شد.
او همچنین از مذاکرهکنندگان صلح با رئيسجمهور نجیبالله بود. در آن زمان، نامههای دوجانبه نیز میان آنها رد و بدل شده است.
پس از روی کار آمدن حکومت مجاهدین، آقای حقانی به عنوان وزیر عدلیه تعیین شد اما بسیار زود راهش را سایر تنظیمهای جهادی جدا و از طالبان حمایت کرد. جلالالدین حقانی نخستین بار ولایت خوست را به طالبان تسلیم کرد.
حقانی در دوره حاکمیت طالبان وزیر اقوام و قبایل شد و همزمان با شبکه القاعده رابطه نزدیک ایجاد کرد. بعد از حمله ناتو به افغانستان، جلال الدین حقانی به وزیرستان رفت و در آنجا شبکه حقانی را بنیاد گذاشت.
سرانجام، جلالالدین حقانی در روز سوم سپتامبر ۲۰۱۸ براثر بیماری درگذشت.
زندانی شدن مسعود
شهرت ننگیال، نویسندهای که رابطه نزدیک با جلالالدین حقانی داشت، در کتاب خود به نام «۱۲ گرامه ماغزه» نوشته است هنگامی که با دولت تحت حمایت شوری سابق در افغانستان جنگ جریان داشت، احمدشاه مسعود به دفتر حزب اسلامی حکمتیار در پشاور فراخوانده شد.
ننگیال در کتابش به نقل از خود جلالالدین حقانی نوشت که او نیز که بهخاطر تمدید جواز سلاح شخصیاش به پشاور رفته بود، از راه به دفتر حزب اسلامی سر زده بود.
در این کتاب آمده که احمدشاه مسعود خود را در پتویی پیچیده بود و دستانش دیده نمیشد، لحظاتی بعد به قاضی امین وقاد و مولوی منصور، فرمانده حزب اسلامی گفت که میخواهد به دستشویی برود.
ننگیال نوشته حقانی بعدها فهمید که مسعود به دستور حکمتیار توسط قاضی امین و مولوی منصور به اتهام روابط با حکومت کارمل زندانی شده است.
شهرت ننگیال به نقل از جلالالدین حقاني نوشت که احمدشاه مسعود، نیم ساعت بعد از طریق دستشویی از بند حکمتیار فرار کرد. حقانی به ننگیال گفت که او در فرار احمدشاه مسعود از حبس حزب اسلامی حکمتیار نقشی نداشته است.
با این حال، در ۱۷ جون ۲۰۱۴ امین وقاد، معاون پیشین حزب اسلامی در ولایت ننگرهار به خبرنگاران تایید کرد که به دستور گلبدین حکمتیار، احمدشاه مسعود را به اتهام داشتن روابط با حکومت ببرک کارمل در پشاور برای چندین ساعت زندانی کرده بود.
قاضی امین وقاد همچنین گفت که بعد از سه ساعت جلالالدین حقانی به دفتر آنها رفته و آقای مسعود را با طرح یک «دسیسه» از چنگ مولوی منصور نجات داد.
امین وقاد ادامه داد: «دوستی میان جلالالدین حقانی و احمدشاه مسعود نسبت به سایر فرماندهان جهادی مستحکمتر بود و ریشههای عمیق داشت».
منابع معتبر نقش حقانی در رهایی مسعود را تایید نکردهاند اما گفتند که همواره «در دوستی و دشمنی به همدیگر احترام قایل بودند.»
احمدشاه مسعود هم تا پایان عمر درباره زندانی شدنش از سوی حزب اسلامی چیزی نگفت.
عبدالحفیط منصور، نماینده پیشین پارلمان و از افراد نزدیک به مسعود در مورد این حادثه به افغانستان اینترنشنال گفت که این رویداد در دوره حکومت داوود خان و نه ببرک کارمل اتفاق افتاده بود.
او در این باره گفت: «پس از قیام مسلحانه ۱۳۵۴ در ولایت پنجشیر، اختلاف نظر میان مسعود و حکمتیار در رابطه به این قیام به وجود آمد. گلبدین حکمتیار دو نفر از دوستان و همرزمان احمدشاه مسعود، به نامهای انجنیر جان محمد از کنر و انجنیر شیرولی از لغمان را به کمک و همدستی افسران پاکستانی شهید کرد. پس از آنها نوبت مسعود بود که باید سر به نیست میشد. چون مسعود راجع به دلایل قیام مسلحانه[پنجشیر] علیه حکومت داوود ملاحظه داشت و مخالف آن بود و آن را یک توطئه میدانست.»
منصور گفت که مسعود و جلال الدین حقانی رابطه خوب داشتند. او گفت که حزب اسلامی به رهبری مولوی خالص که حقانی یک فرمانده آن بود، با حزب جمعیت اسلامی به رهبری برهان الدین ربانی که مسعود فرمانده ارشد آن بود، رابطه خوبی داشت.
او به حاجی عبدالقدیر، از سران حزب مولوی خالص اشاره کرد که در ننگرهار بود و با مسعود رابطه نزدیکی پیدا کرد.
نامه برهان الدین ربانی به جلالالدین حقانی درباره سقوط خوست
پیشینه روابط حقانی و مسعود
به رغم اینکه رابطه مجاهدین در سالهای جنگ به عنوان فرماندهان جهادی و مخالفان مشترک حکومت وقت آشکار بود. اما در دوم سرطان ۱۳۶۹، هنگامی که شورای سراسری فرماندهان جهادی در ولایت خوست ایجاد شد، جلالالدین حقانی به عنوان رئیس و احمدشاه مسعود به حیث معاون او گماشته شدند.
دومین نشست این شورا در همان سال در منطقه شاه سلیم ولایت بدخشان به رهبری احمدشاه مسعود برگزار شد که در آن نشست جلالالدین حقانی هم دعوت شده بود.
سعدالدین شپون که در آنزمان خبرنگار رادیو صدای امریکا بود و در این نشست حضور داشت، میگوید که در این نشست مسعود از حقانی در بدخشان استقبال ویژه کرد و تشریفات گرمی برایش در نظر گرفت.
آقای شپون هم میگوید که در این دوره، «رفاقت» احمدشاه مسعود و جلالالدین حقانی «خیلی گرم و صمیمانه» بود.
نشست سوم این شورا یک سال بعد، در ۱۳۷۰ در منطقه ژوره ولایت خوست برگزار شد. در این نشست، بار دیگر بر ایجاد شورای سراسری فرماندهان جهادی تاکید شد و ۵۵۰ نفر از فرماندهان جهادی درباره پیروی کردن از اوامر رئیس و معاون شورا باهم مشوره کردند.
هرمز مقصودی، تاریخنگار ایرانی، در کتاب خود تحت عنون «گاهشمار رویدادهای افغانستان در سال ۱۳۷۸» درباره شورای سراسری فرماندهان جهادی به تفصیل نوشته است.
او درباره ضرورتهای آن زمان و اختلافها میان فرماندهان جهادی توضیح داده است. مقصودی نوشته است که احمدشاه مسعود به این دلیل معاونت جلالالدین حقانی را پذیرفت که «دوست و رفیق نزدیک» او بود. این در حالی است مسعود همواره به عنوان فرمانده یا آمر فعالیت میکرد و کمتر حاضر میشد معاونت کسی را بپذیرد.
شورای سراسری فرماندهان جهادی تا سقوط حکومت داکتر نجیبالله فعال بود و بعد از آن این شورا نیز از هم پاشید.
سقوط حکومت داکتر نجیب و صفحه جدیدی از روابط مسعود و حقانی پس از سقوط حکومت داکتر نجیبالله، رئیسجمهور سابق افغانستان، همزمان با ایجاد دولت مشترک مجاهدین بحران شدیدتر شد و راه را برای آغاز جنگهای داخلی باز کرد.
جلالالدین حقانی که عضویت حزب اسلامی به رهبری مولوی خالص را داشت به نمایندگی از این حزب، وزیر عدلیه شد اما فقط سه روز در این سمت ماند. او سپس مشغول مذاکره برای صلح میان گروههای درگیر جنگ داخلی شد.
آقای حقانی در آن زمان در منطقه وزیر اکبر خان کابل در خانهای بهنام «خانه بلوچ» زندگی میکرد. طبق برخی شواهد، حقانی ۹ بار با احمدشاه مسعود دیدار و درباره مذاکرات صلح گفتوگو کرد.
اما این دیدارها نتوانست گرهی از کار بگشاید و کابل شاهد شدیدترین درگیری میان گروههای مختلف مجاهدین بود که در جبهات مقابل همدیگر قرار گرفته بودند.
با افزایش تمایل جلالالدین حقانی به طالبان، رابطه دوستی او با مسعود نیز با گذشت زمان به دشمنی گرایید. طالبان در زمان آن به تازگی در حال شکلگیری بود.
سه ماه پس از ایجاد گروه طالبان، جلالالدین حقانی خوست را به طالبان تسلیم و به ملا محمدعمر، بنانگذار این گروه «بیعت» کرد.
جلالالدین حقانی در نخستین اظهاراتش پس از پیوستن به طالبان، مجاهدین مستقر در کابل را گروه «شر و فساد» خواند و علیه آنها فتوای جهاد صادر کرد. عبارت «شر و فساد» برای نخستین بار از زبان حقانی شنیده شده است.
به نظر میرسد که این نخستین بار است که در حوزه عمومی دشمنی میان جلالالدین حقانی و احمدشاه مسعود علنی میشود.
آغاز مرحله جدید دشمنی میان دوستان دیرینه هرچند رئیس و معاون پیشین شورای سراسری فرماندهان جهادی در حال حاضر هر دو زنده نیستند اما فرزندان آنها سراج الدین حقانی و احمد مسعود با هم وارد مرحله جدیدی از دشمنی شدهاند. با این حال، این کدورت به معنی قطع رابطه میان دو طرف نیست.
سه روز پس از سقوط نظام جمهوریت، خلیلالرحمن حقانی، برادر جلال الدین حقانی به گونه غیرمستقیم به دوستی دیرینه میان احمدشاه مسعود و جلالالدین حقانی اشاره کرد و گفت که همکاران احمدشاه مسعود به رهبری احمد مسعود باید از طالبان حمایت کنند و لازم است «پاس دوستی قدیم» را داشته باشند. او در آن زمان احمدشاه مسعود را «قهرمان ملی افغانستان» خطاب کرد.
شاید به دلیل همین روابط تاریخی است که نیروهای سراج الدین حقانی، فرزند جلالالدین حقانی که در حال حاضر وزیر داخله طالبان است، وارد پنجشیر نشدهاند.
در عوض صدها جنگجوی طالبان جنوبی به فرماندهی قیوم ذاکر به کمک طالبان شمال به پنجشیر لشکرکشی کردند و دهها شهروند پنجشیری را بازداشت کردند و به قتل رساندند.
برخی از منابع میگویند سراجالدین حقانی که ظاهرا تاریخ پر فراز و نشیب و پیروزی و سقوط را میداند، متوجه شده که درگیری برای منافع کوتاهمدت سیاسی و اقتصادی میتواند تبعاتی داشته باشد. به همین دلیل از درگیری مستقیم با نیروهای مقاومت در پنجشیر پرهیز کرده است.
منابع همچنین میگویند که او امنیت رهبران سابق مانند عبدالله عبدالله، رئیس پیشین شورای عالی مصالحه ملی و دوست نزدیک خانواده مسعود و حامد کرزی، رئیسجمهور پیشین افغانستان را به دوش گرفته است.
در حال حاضر گروه حقانی در بدنه حکومت طالبان یکی از قدرتمندترین جناحها بهشمار میرود. در کنار به عهده داشتن وزارت داخله طالبان، حقانیها شماری زیادی از افراد مسلح غیرمسئول را تحت فرمان خود دارند.
در مقابل، احمد مسعود، پسر احمدشاه مسعود نیز جبهه مقاومت ملی افغانستان را برای مبارزه مسلحانه علیه طالبان ایجاد کرده است.
در حال حاضر، روزنه امیدی برای صلح و مفاهمه میان دوستان سابق و دشمنان کنونی دیده نمیشود. اما منابع معتبر به افغانستان اینترنشنال گفتند که سراجالدین حقانی چند بار با جبهه مقاومت ملی به رهبری احمد مسعود تماس گرفته و از مقامهای این جبهه خواسته که به افغانستان برگردند.
حفیظ منصور این تماسها را تایید کرد. او به افغانستان اینترنشنال گفت: «سه سال پیش جناح حقانی تلاش زیاد کرد تا به پنجشیر حمله صورت نگیرد. هیئتها رفتوآمد کردند و نزدیک بود که تلاشهایش نتیجه بدهد. اما، جناح ملا برادر مخالفت کرده و جنگ را آغاز کردند.»
به گفته او، نیروهای سراج الدین حقانی در جنگهای پنجشیر، اندراب و بدخشان «سهم لازم» را نگرفتند .
تاریخ افغانستان گواه تحولات، تغییرات و رفتوآمدهای فراوانی بوده است که در نتیجه آن در مواقعی دوستان به جان هم افتادند و در مواقعی دشمنان دور یک سفره نشستند.
شاید امروز بهدور از تصور باشد که روزی حقانیها و خانواده مسعود کنار هم قرار گیرند، اما برای بسیاری از تاریخنگاران این امر چندان غیرمنتظره نخواهد بود.