آلمان این هفته اعلام کرد که برای کاهش مهاجران غیرقانونی و مقابله با افراطگرایی اسلامی، تمام مرزهای زمینی خود را کنترول میکند. آلمان در قلب اروپا با ۹ کشور مرز زمینی دارد. این طرح چگونه اجرا میشود؟
طرح تازه برلین نشاندهنده عقبگردی در حرکت آزاد در اتحادیه اروپا توصیف شد که میتواند وحدت منطقهای را تحت تاثیر قرار دهد.
آلمان روز دوشنبه اعلام کرد که کنترول موقت برخی مرزهایش را به تمام مرزهای زمینیاش گسترش میدهد. طبق اعلامیه برلین، کنترولها در محدودهای که منطقه وسیعی از حوزه شنگن را دربر میگیرد از ۱۶ سپتامبر، یعنی دوشنبه هفته آینده آغاز میشود و در ابتدا شش ماه طول خواهد کشید.
یک روز بعد، آلمان پیشنهادهایی را برای «تشدید» اجرای قوانین پناهندگی اتحادیه اروپا از جمله بازداشت پناهجویان اعلام کرد؛ به این معنی که متقاضایان پناهندگی تا زمانیکه مقامها تشخیص دهند که آیا آلمان مسئول رسیدگی به پرونده آنها است یا خیر، در بازداشت خواهند ماند.
پولیس آلمان میتواند این کار را با کمک پایگاه داده مشترک اثر انگشت اروپا (Eurodac) و ابزارهای دیگر انجام دهد.
البته حکومت درخواست اپوزیسیون محافظهکار مبنی بر رد خودکار درخواست پناهجویان در مرزها را رد کرده است.
چرا حالا؟
تحلیلگران میگویند در حالی که مهاجرت غیرقانونی به طور فزایندهای خدمات عمومی را تحت فشار قرار داده، این طرح احتمالاً انگیزههای سیاسی نیز دارد و تلاشی برای متوقف کردن حمایت از جناح راست افراطی مخالف و محافظهکار در آستانه انتخابات ایالتی و فدرال است.
نظرسنجیها نشان میدهد که مهاجرت مهمترین نگرانی رایدهندگان در ایالت براندنبورگ در شرق آلمان است که انتخابات در آنجا تا ده روز دیگر برگزار میشود و سوسیال دموکراتها به رهبری اولاف شولتس برای حفظ قدرت میجنگند.
در حال حاضر، حزب ضد مهاجرت آلترناتیو برای آلمان پس از اینکه در اوایل ماه جاری به اولین حزب راست افراطی پس از جنگ جهانی دوم تبدیل شد که در انتخابات ایالتی در تورینگن پیروز شد، در نظرسنجیها اول است.
حملات مرگبار اخیر با چاقو که در آن مظنونان پناهجوی مسلمان متاثر از داعش بودند، نگرانیها را در مورد مهاجرت برانگیخته است. داعش مسئولیت حمله با چاقو در شهر زولینگن در غرب آلمان در ماه آگست را به عهده گرفت.
در آن حمله سه نفر کشته شدند.
تاثیر این طرح بر سفر در اتحادیه اروپا
با اجرای این طرح، مسافران ممکن است با کنترولهای ناگهانی بیشتری در موترها، قطارها یا بسها در هنگام عبور از مرزها رو بهرو شوند که ممکن است به تاخیر و ترافیک بیشتر منجر شود.
در همان حال، افرادی که تصور شود بهطور غیرقانونی وارد آلمان شدهاند، اگر قصد پناهندگی در این کشور را داشته باشند، ممکن است در گذرگاه یا در نزدیکی مرز بازداشت شوند.
واکنش سایر کشورها به طرح آلمان
برخی از کشورهای همسایه آلمان به این طرح که ممکن است به پذیرش پناهجویان بیشتری در این کشورها منجر شود و بر حرکت ازاد و تجارت تاثیر بگذارد، با نگرانی واکنش نشان دادهاند.
دونالد تاسک، نخستوزیر پولند روز سهشنبه خواستار رایزنیهای فوری با سایر کشورهای آسیب دیده و حمایت بیشتر از سیاستهای مهاجرتی کشورش شد.
او گفت که آنچه پولند به آن نیاز دارد، کنترولهای سختتر در مرزهای خود با آلمان نیست، بلکه مشارکت بیشتر برلین و دیگران در تامین امنیت مرزهای خارجی اتحادیه اروپا است.
کیریاکوس میتسوتاکیس، نخستوزیر یونان هم گفت که حرکت به سمت منطق معافیتهای موقت از توافق شنگن، با کنترولهای مرزی که به یکی از دستاوردهای اساسی اتحادیه اروپا لطمه میزند، اشتباه است.
با این حال، برخی کشورهای دیگر با خوشبینی به این موضوع برخورد کردند. ویت راکوسان، وزیر داخله جمهوری چک گفت که انتظار تغییر اساسی را ندارد، زیرا کنترولها تصادفی خواهند بود.
هم پولند و هم جمهوری چک در حال حاضر مراکز بازداشت برای نگهداری مهاجرانی دارند که مدارک لازم سفر را ندارند یا درخواست پناهندگی آنها در حال بررسی است.
در همین حال، ویکتور اوربان، نخستوزیر هنگری، که مدت هاست خواستار انجام اقدامات بیشتر در اروپا برای توقف مهاجرت غیرقانونی شده است، از این اقدام استقبال کرد:
او در شبکه اکس نوشت: «شولتس، به باشگاه خوش آمدید! مهاجرت را متوقف کنید.»
روند درخواستهای پناهندگی
طبق گزارش آژانس پناهندگی اتحادیه اروپا، در سال ۲۰۲۳ اروپا بیش از۱.۱۴ میلیون درخواست پناهندگی دریافت کرده است که بالاترین رقم از زمان بحران مهاجرت در سال ۲۰۱۶ است. با این حال، درخواستها در ماههای اخیر کاهش یافته و در ماه می نسبت به اوج پاییز گذشته، یک سوم کاهش یافته است.
آلمان همچنان ۲۲ درصد از کل پناهندگان، بیشترین درخواستهای پناهندگی را دریافت میکند، در حالی که ایرلند بیشترین درخواستهای سرانه پناهندگی را دریافت کرده است.
سرانجام طرح
برلین برای اجرای طرح خود از جمله بازداشت پناهجویان در مرزها با ۱۶ دولت محلی آلمان باید گفتوگو کند. آلمان همچنین باید با شرکای اروپایی خود که برای بازگرداندن پناهجویان به همکاری آنها نیاز دارد، مشورت کند.
با این حال، برلین میتواند کنترولهای مرزی را بلافاصله اجرا کند، زیرا قبلاً تصمیم خود را به اطلاع کمیسیون اروپا رسانده است.
بلینکن که پیش از ورود به کییف و دیدار با ولودیمیر زلنسکی، رئیسجمهور این کشور، در یک کنفرانس خبری مشترک با لمی در لندن حاضر شده بود، با اشاره به شدت گرفتن درگیریها در فصل پاییز و افزایش تهاجمات روسیه گفت: «این لحظهای حساس برای اوکراین است.»
بلینکن گفت: «میخواهم مستقیما از زلنسکی و سایر مقامات اوکراینی بشنوم که اهداف کییف در جنگ چیست و ما چگونه میتوانیم به آنها کمک کنیم.»
زلنسکی همچنان از کشورهای غربی تقاضای ارسال موشکهای دوربرد و رفع محدودیتهای استفاده از آنها برای هدفگیری پایگاههای هوایی و دیگر اهداف نظامی در عمق خاک روسیه را دارد.
مقامهای امریکایی از چنین اقدامی بیم دارند چرا که ممکن است این اقدام به درگیری مستقیم بین غرب و روسیه منجر شود.
