تحلیلگر ارشد در ایران اینترنشنال
ابوالحسن مهدوی، امام‌جمعه موقت اصفهان و عضو مجلس خبرگان، روز جمعه اعلام کرد که مجلس خبرگان رهبری سه نفر را برای جانشینی علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی، به ترتیب اولویت انتخاب کرده اما اسامی این افراد محرمانه باقی مانده است.
این اظهارات در بحبوحه افزایش تنش‌ها میان اسرائیل و جمهوری اسلامی و نگرانی‌ها درباره احتمال کشته شدن خامنه‌ای توسط اسرائیل مطرح شده است.
ترس از کشته شدن خامنه‌ای
تا پیش از درگیری‌های اخیر میان جمهوری اسلامی و اسرائیل هم، بحث جانشینی خامنه‌ای مطرح بود، اما اکنون این موضوع با جدیت بیشتری دنبال می‌شود. خود خامنه‌ای نیز در جلسات اخیر با اعضای مجلس خبرگان، آنان را به آمادگی برای انتخاب سریع رهبر جدید توصیه کرده است. این توصیه‌ها به گفته برخی از ناظران نشان‌دهنده نگرانی خامنه‌ای از احتمال کشته شدن توسط اسرائیل است.
ابوالحسن مهدوی در خطبه‌های نماز جمعه اصفهان تأکید کرده که خامنه‌ای از نظر جسمی سالم است و هیچ‌گونه کسالتی ندارد اما همین اظهارات، به گفته تحلیلگران، دلیلی بر این است که نگرانی اصلی جمهوری اسلامی، مرگ طبیعی خامنه‌ای نیست، بلکه تهدیدات خارجی و احتمال کشته شدن او توسط اسرائیل است.
فضای «شهادت» در جلسه اخیر خبرگان
حیدری کاشانی، یکی دیگر از اعضای مجلس خبرگان، تأیید کرده که جلسه اخیر خامنه‌ای با اعضای این مجلس در فضای «شهادت» برگزار شده و حاضران به گفته او در این جلسه گریه کرده‌اند. این عضو خبرگان نقل کرده که خامنه‌ای گفته است اگر من نبودم خبرگان باید خیلی زود رهبر جدید را انتخاب کنند. نوعی نگرانی از قیام مردم در نبود خامنه‌ای و افزایش احتمال سرنگونی نظام در قیام مردم ایران.
مجتبی خامنه‌ای؛ گزینه محتمل
به گفته امام‌جمعه اصفهان، سه نفر برای جانشینی خامنه‌ای انتخاب شده‌اند اما اسامی آنان اعلام نشده است. به نظر می‌رسد مجتبی خامنه‌ای که فرزند دوم و سیاسی‌ترین فرزند علی خامنه‌ای است، گزینه‌ای است که شانس بالایی دارد.
مجتبی، تنها فرزند خامنه‌ای است که به طور علنی گزارش شده برای رهبری آماده می‌شود. از ۲۷ سال پیش، او با رضایت پدرش در پشت صحنه در هدایت امور کلان نظام دخالت دارد. عباس پالیزدار از دوستان قدمی مجتبی خامنه ای و محمد سرافراز، رئيس سابق صدا و سیما نیز بر این نقش مجتبی تاکید کرده‌اند. تعطیلی درس خارج فقه او و انتشار اولین ویدیوی رسمی‌اش نیز نشان‌دهنده برنامه‌ریزی برای انتقال قدرت به او است.
علیرضا اعرافی؛ نفر دوم احتمالی
گزینه بعدی ممکن است علیرضا اعرافی باشد که از نزدیکان مورد اعتماد خامنه‌ای است. او نایب‌رئیس دوم مجلس خبرگان، عضو شورای نگهبان، امام‌جمعه قم و از شخصیت‌های بانفوذ حوزه علمیه است. موقعیت او در ساختار قدرت، احتمال انتخابش به‌عنوان جانشین را افزایش می‌دهد.
هاشم حسینی بوشهری؛ نفر سوم؟
به نظر می‌رسد سومین گزینه محتمل، هاشم حسینی بوشهری باشد. او نایب‌رئیس اول خبرگان، رئیس جامعه مدرسین حوزه علمیه قم و امام‌جمعه قم است. نزدیکی او به خامنه‌ای و تصدی سمت‌های کلیدی، شانس او را افزایش داده است. احتمال قرار داشتن مهدی میرباقری فرد بسیار نزدیک به جبهه پایداری برخلاف تبلیغات زیاد به نظر نمی‌رسد.
گزینه‌های کم‌احتمال
در میان سایر نام‌ها، علی خمینی و حسن خمینی (نوه‌های روح‌الله خمینی) دیده می‌شوند، اما شانس این افراد به دلیل قرار نداشتن در ساختار فعلی سطوح عالی نظام بسیار کم است. حسن خمینی، ۹ سال پیش با رد صلاحیت در انتخابات مجلس خبرگان، عملا از عرصه قدرت کنار گذاشته شد و حتی عضو مجلس خبرگان هم نیست.
صلاحیت حسن روحانی نیز برای عضویت در خبرگان رد شده است. صادق لاریجانی، رئیس کنونی مجمع تشخیص مصلحت نظام نیز حتی از راه یافتن به مجلس خبرگان در آخرین انتخابات بازماند ضمن اینکه استعفای اعتراضی او از شورای نگهبان به مذاق خامنه‌ای خوش نیامده است.
ابراهیم رئیسی نیز که هم رئیس جمهور بود و هم نایب رئیس اول مجلس خبرگان؛ یک روز قبل از تعیین رئییس جدید مجلس خبرگان در سقوط بالگرد به طرز مشکوکی کشته شد در حالی که شانس اول ریاست مجلس خبرگان بود. احمد خاتمی نیز که گفته می‌شود از طرح موضوع رهبری مجتبی خامنه‌ای در اجلاس خبرگان انتقاد کرده بلافاصله از عضویت در هیات رئیسه خبرگان کنار گذاشته شد.
هرچند مشخص نیست چه کسی به‌عنوان جانشین خامنه‌ای انتخاب خواهد شد اما شواهد نشان می‌دهد که مجتبی خامنه‌ای شانس بیشتری دارد. اما مشکل اصلی نظام نه تعیین جانشین خامنه‌ای بلکه بقا و ماندگاری در دوره ای است که با ریاست جمهوری مجدد دونالد ترامپ و افزایش درگیری‌های جمهوری اسلامی با اسرائیل هر لحظه با خطر جنگ؛ شکست در جنگ و احتمال قیام مردم روبه‌رو است. مردمی که به شدت از ناکارآمدی نظام در حوزه‌هایی مانند کمبود برق و گاز و بنزین شاکی هستند و از دخالت های نظام در زندگی روزمره خود مانند تحمیل حجاب اجباری و فیلترینگ اینترنت و شبکه‌های اجتماعی نیز بشدت ناراضی و خشمگین‌اند.
