سخنگوی وزارت خارجه ایران میگوید تعداد محکومان افغان در زندانهای جمهوری اسلامی «قابل توجه» است و هزینههای زیادی بر دوش این کشور گذاشته است. اسماعیل بقایی گفت که جمهوری اسلامی تلاشها برای انتقال محکومان افغان به کشورشان را دو برابر کرده است.
بر اساس ویدیویی که روزنامه تسنیم روز دوشنبه منتشر کرد، آقای بقایی گفت که در دیدار اخیر یک هیئت جمهوری اسلامی از کابل «تفاهمهای خوبی» درباره انتقال محکومان افغان به کشورشان صورت گرفت. سخنگوی وزارت خارجه ایران ابراز امیدواری کرد که «به صورت موثر فرایند اجرای آن را از سوی طرف افغانستانی شاهد باشیم».
به گفته آقای بقایی، توافق بین جمهوری اسلامی و طرف افغانستان در مورد انتقال محکومان افغان به کشورشان از مدتها قبل وجود داشت.
بقایی گفت که تعداد افغانهای محکوم و محبوس در زندانهای جمهوری اسلامی زیاد است و در اغلب استانهای این کشور زندانی افغان وجود دارد. او نگفت که چه تعداد زندانی افغان در زندانهای جمهوری اسلامی وجود دارد.
او گفت که افغانهای به دلیل ارتکاب جرایم مختلف زندانی شدهاند که بیشترین مورد جرایم مرتبط با مواد مخدر است. افزود که تعداد این زندانیان «قابل توجه» است.
در گزارش به نقل از این مقام ایرانی آمده است که حضور این تعداد زیاد محکومان در زندانهای جمهوری اسلامی هزینههای زیادی بر دوش این کشور میگذارد.
سخنگوی وزارت خارجه ایران افزود: «ما طی یکی دو سال گذشته تلاشهای مان را برای انتقال محکومان افغان دو برابر کردیم تا ادامه دوره محکومیت را در آنجا بگذرانند.»
او گفت که بسیاری از موارد محکومان مالی یا جرایم غیر شدید هستند که به گفته او باید سازوکارهای برای حل و فصل آن پیدا شود.
آقای بقایی در ادامه گفت که در جریان سفر هیئت جمهوری اسلامی به کابل «تفاهمهای خوبی صورت گرفت. ما امیدوارم به صورت موثر فرایند اجرای آن را از سوی طرف افغانستانی شاهد باشیم.»
پیشتر، معاون وزیر دادگستری جمهوری اسلامی اعلام کرد که هزار زندانی افغان تا دو ماه آینده به افغانستان فرستاده خواهند شد.
خبرگزاری ایسنا روز چهارشنبه ۲۳ عقرب گزارش داد که معاون امور بینالملل و حقوق بشر وزیر دادگستری جمهوری اسلامی گفته موافقتنامه انتقال محکومان با افغانستان در سال ۱۳۸۵ منعقد شده و طالبان نیز به این توافقنامه رسمی، پایبند و مقید است.
پیشتر زمانی که زندانیان افغان از زندانهای جمهوری اسلامی به طالبان تحویل داده شدند، نگرانیهایی مطرح شد که ممکن است شماری از آنها مخالفان این گروه باشند و حقوق آنها نقض شود.
بر اساس این گزارش، برنامه نوسازی طالبان در کابل، هزاران نفر را به گونه وحشتناک بیخانمان کرده و مساحت حدود ۳۸۵ هکتار ویران شده است.
طالبان زمانی که سه سال پیش قدرت را بهدست گرفت، یک برنامه توسعه گسترده را در کابل آغاز کرد، با این توجیه که پایتخت تاریخی افغانستان نیاز به مدرنسازی دارد. با این حال، یک تحقیق جدید نشان میدهد که برنامه بازسازی طالبان هزاران نفر را بیخانمان کرده و تأثیرات وحشتناکی بر آسیبپذیرترین جوامع داشته است.
این یافتهها با استفاده از تصاویر ماهوارهای، تصاویر رسانههای اجتماعی و شهادت ساکنان محل، اولین تصویر جامعی را در مورد بازسازی جاهطلبانه طالبان در کابل و همچنین هزینه واقعی آن ارائه میدهد.
تجزیه و تحلیل ماهوارهای نشان میدهد که ۱.۵۶ کیلومتر مربع (۳۸۵ هکتار) از شهر کابل، معادل بیش از ۲۲۰ زمین فوتبال، بین اگست ۲۰۲۱ تا اگست ۲۰۲۴ صاف شده است.
روزنامه بریتانیایی گاردین، مرکز اطلاعات پروژه تابآوری شاهد افغان، لایتهاوس ریپورتس و خبرگزاریهای زن تایمز و اطلاعات روز که این تحقیق را انجام دادهاند، گفتند که قراین نشان میدهد که این تخریب تا حدی «با قومیت مرتبط است».
تجزیه و تحلیل ماهوارهای افغان شاهد نشان میدهد که از شش ناحیه آسیبدیده که در آن دستکم ۵۰ هزار متر مربع، معادل ۱۲ جریب ملک مسکونی تخریب شده است، در سه ناحیه جمعیت هزاره و در دو ناحیه دیگر جمعیت تاجیک ساکن بودهاند.
بر اساس یافتههای این تحقیق، بیشترین آسیبها مربوط به ناحیه ۱۳ یا دشت برچی کابل است که یک منطقه عمدتا هزارهنشین است.
تخریب وحشتناک محلات غیررسمی
این تحقیق همچنین تخریب گسترده «محلات مسکونی غیررسمی» را مورد تجزیه و تحلیل قرار داده است.
یافتههای این تحقیق نشان میدهد که در برخی موارد، تخریب محلههای فقیرنشین که معمولاً جوامع فقیرتری را که بهدلیل جنگ یا تغییرات اقلیمی آواره شدهاند، در خود جای داده «به قدری وحشیانه انجام شده است» که ساکنان گفتند که در جریان آن برخی مجروح و کشته شدند.
دستکم ساکنان دو محله مسکونی ادعا میکنند که خانهها در حالی تخریب شدند که هنوز اعضای خانواده داخل آن بودند. در یک محله فقیرنشین بزرگ در ناحیه ۲۲ کابل، خانوادههای بیرون رانده شده ادعا کردند که یک کودک چهار ساله و یک نوجوان ۱۵ ساله در جریان تخریب جان باختند.
یکی از ساکنان که پس از آواره شدن از پاکستان یک دهه را در این محله گذرانده است، گفت: «زنان، کودکان و مردان مسن به آنها التماس می کردند که تخریب را متوقف کنند تا زمانی که ما بتوانیم سرپناهی پیدا کنیم، اما آنها گوش نکردند.»
او ادعا کرد که پس از تخریب، خواهرزاده جوانش نیز به دلیل کمبود سرپناه پس از تخریب خانه آنها در گرمای تابستان جان خود را از دست داد.
طبق گزارشها، ساکنانی که سعی در فیلمبرداری از چنین تخریبهایی داشتند، مورد ضرب و شتم قرار گرفتند.
چالشهای زنان سرپرست خانواده
گفته میشود که بسیاری از پروژههای تخریب در مناطق مسکونی برای ساخت و یا بزرگسازی جادهها انجام میشود.
فخرالله سروری، مهندس برنامه شهری که با دولت سابق افغانستان کار میکرد به گاردین گفت: «بیشتر این طرحها بخشی از برنامههای دولت سابق بود، اما بهدلیل اینکه نمیتوانستند مردم را مجبور به تخلیه منطقه کنند، اجرا نشدند.»
آقای سروری افزود: «ما به تحرک بهتر نیاز داریم، اما با توجه به اینکه اکثریت جمعیت زیر خط فقر زندگی میکنند، تخریب خانهها برای ساخت جادههای وسیعتر مسائل اساسی را حل نمیکند.»
گروههای حقوق بشری هم میگویند که زنان به ویژه پس از اخراج از خانههایشان آسیبپذیر هستند و هشدار میدهند که این امر میتواند خشونت مبتنی بر جنسیت را افزایش دهد.
یک زن که با زن تایمز صحبه کرده است، از مشکلات خانوادههای تحت سرپرستی زنان پرده برداشت.
این زن که با ارائه خدمات نظافتخانهها، روزانه بین یک تا سه دالر درآمد دارد، پس از تخریب خانهاش در یک منطقه مسکونی در شمال کابل، برای دریافت غرامت از طالبان تلاش کرده است. اما طبق قانون امر به معروف طالبان، او اجازه ندارد بدون همراهی مرد، وارد دفاتر شهرداری کابل شود.
زن دیگری که خانه خود را در همان منطقه از دست داده است، به دلیل محدودیتهای طالبان دیگر نمیتواند کار کند. خانواده او که از پرداخت غرامت محروم شده است، باید تنها به درآمد اندک شوهرش که کفاش است، متکی باشد.
از ۱۲ نفری اخراج شدهای که برای تحقیق مصاحبه شد، تنها یک نفر توانسته است خانه دایمی پیدا کند. ساکنان میگویند ترس آنها را از اعتراض به تخریب خانههایشان باز میدارد.
یک زن که خانه ۴۰ سالهاش در اگست ۲۰۲۳ تخریب شد، گفت: «ابتدا به ما گفتند که غرامت را جبران میکنند و ما را بیخانمان نمیکنند، اما وقتی خانهها تخریب شد، کسی به حرف ما گوش نداد.»
بر اساس گزارش گاردین، وقتی خانواده این زن دیگر توان پرداخت کرایه بس را نداشت، از رفتن به ادارات شهرداری برای درخواست غرامت منصرف شد.
این تخریبها ماهها پس از آن صورت میگیرد که سازمان ملل هشدار داد که اقتصاد افغانستان به دلیل ناامنی گسترده غذایی و آواره شدن ۶.۳ میلیون نفر در داخل کشور، «اساساً سقوط کرده است».
مقامها در شهرداری طالبان در کابل در مورد این یافتهها اظهار نظری نکردهاند. آنها قبلاً تخریب محلات مسکونی غیررسمی را بهعنوان بازپسگیری زمینهای دزدیده شده توسط «فرصتطلبان و غاصبان» توجیه کردهاند. آنها همچنین گفتند که مناطق مسکونی اغلب برای پروژههای زیربنایی تخریب میشوند.
