نماینده ویژه سازمان همکاری اسلامی در امور افغانستان در دیدار با همتای بریتانیاییاش درباره افغانستان گفتوگو کرد. آنان گفتند برای مقابله با چالشهای اقتصادی، بشری و حقوقبشری در افغانستان «نیاز مبرم به افزایش سطح تعامل با طالبان» است.
سازمان همکاری اسلامی با نشر خبرنامهای گفت طارق علی بخیت، نماینده ویژه و معاون این سازمان با اندی مکوبری، نماینده ویژه بریتانیا در امور افغانستان روز دوشنبه در مقر این سازمان در جده باهم دیدار داشتند.
هر دو مقام درباره وضعیت افغانستان و موضوعات عمده در آخرین نشست دوحه گفتوگو کردند.
نشست سوم دوحه که در روزهای ۳۰ جون و اول جولای سال جاری با حضور نمایندگان کشورهای منطقه و جهان و همچنین هیئتی از گروه طالبان در قطر برگزار شد، درباره حمایت از بخش خصوصی و همکاری بیشتر جهان برای مبارزه با مواد مخدر در افغانستان بحث شد.
نمایندگان سازمان همکاری اسلامی و بریتانیا افزایش تعامل با طالبان را برای حل مشکلات اقتصادی و بشری در افغانستان ضرورت مبرم دانستند.
بازرس کل ایالات متحده در گزارشی نوشت حملات جبهات مخالف تهدیدی جدی برای طالبان نیست و این گروه توانسته سلطه نظامی و امنیتی خود را در افغانستان حفظ کند. او پیشبینی کرد طالبان احتمالاً توانایی حفظ این برتری را برای حداقل ۱۲ ماه آینده خواهد داشت.
بازرس کل ایالات متحده در گزارشی به کانگرس امریکا، وضعیت افغانستان را طی ماههای جولای تا سپتامبر ارزیابی کرده است. این گزارش روز دوشنبه، ۵ قوس منتشر شد.
این گزارش همچنین تاکید کرده است که جبهه آزادی و جبهه مقاومت علیرغم حملات خود هنوز تهدید جدی برای طالبان ایجاد نکردهاند.
تردید در توانایی طالبان در مقابله با داعش
براساس گزارش بازرس کل، داعش خراسان توانسته است تهدیدات بیرون مرزی خود را افزایش دهد و به یک تهدید منطقهای و جهانی تبدیل شود. در این گزارش درباره توانایی طالبان در مقابله با داعش خراسان ابراز تردید شده است.
طبق گزارش بازرس کل ایالات متحده، داعش خراسان حدود دو هزار نیرو دارد و علیرغم فشارهای طالبان، این گروه در حال گسترش نفوذ و نیروی خود است.
افزایش حمله داعش خراسان در اروپا
بازرس کل امریکا گفت که داعش خراسان از شبکههای تسهیلکننده در افغانستان و ترکیه برای انتقال نیرو به اروپا استفاده میکند. پیشبینی میشود که حملات سادهتر اما مکرر این گروه در اروپا طی سال آینده افزایش یابد.
این گزارش توضیح میدهد که یکی از عوامل اصلی موفقیت داعش خراسان در انجام حملات فراملی، دسترسی به تسلیحات، سطح آموزش نظامی، توانایی فرار از اقدامات ضدتروریستی و شناسایی اهداف موثر است.
داعش خراسان آن عده از افغانها و شهروندان کشورهای آسیای مرکزی را هدف قرار میدهد که به اروپا مهاجرت کرده یا قصد سفر به اروپا برای پناهندگی دارند.
گزارش بازرس کل امریکا حاکی است که این گروه بخشی از منابع مالی خود را از شاخه اصلی داعش تامین میکند و اخیراً به سمت استفاده از کمکهای بینالمللی و ارزهای دیجیتال تغییر روی آورده است.
«صبر استراتژیک» القاعده
بازرس کل ایالات متحده همچنین گزارش داده است که القاعده در افغانستان بدون جلب توجه به فعالیتهای خود ادامه میدهد. براساس گزارش، پس از خروج امریکا در سال ۲۰۲۱، رهبران طالبان احتمالاً تصمیم گرفتهاند که از توافق صلح با امریکا در دوحه در سال ۲۰۲۰ پیروی کنند و اجازه حملات فرامرزی را به القاعده ندهند.
با این حال، گزارش حاکی از آن است که برخی چهرههای برجسته القاعده اخیراً به افغانستان سفر کردهاند، که ممکن است نشانهای از فعالیتهای آموزشی، جذب نیرو، و سازماندهی مجدد باشد.
گزارش همچنین نگرانیهایی را در خصوص همکاری میان القاعده و تحریک طالبان پاکستان بیان کرده است. براساس این گزارش، این همکاری میتواند تهدیدی فراتر از منطقه ایجاد کند. در گزارش بازرس کل امریکا آمده است که القاعده در روابط خود با طالبان، «صبر استراتژیک» پیشه کرده است.
موضع امریکا در مورد طالبان
براساس گزارش، امریکا به فشار خود بر طالبان برای تامین حقوق زنان و دختران ادامه میدهد و تا زمانی که این حقوق بازگردانده نشود، روابطاش با طالبان را عادی نخواهد کرد.
وزارت خارجه امریکا تاکید کرد که طالبان به وعدههای خود در اگست ۲۰۲۱ برای احترام به حقوق زنان و دختران عمل نکرده و به سیاستهای سرکوبگرانهای که در دهه ۱۹۹۰ دنبال میکرد، بازگشته است.
گزارش نشان میدهد «با این که طالبان نسبت به انتقادهای بینالمللی حساس است، اما هیچ نشانهای از تمایل به تغییر سیاستهای داخلی آن در زیر فشارهای بینالمللی وجود ندارد.»
نگرانیهای منطقهای
براساس گزارش بازرس کل، کشورهای منطقه نگران وضعیت افغانستان هستند. این کشورها با وجود تامین روابط دیپلوماتیک با طالبان، از گسترش حضور گروههای تروریستی در افغانستان نگران هستند. کشورهای منطقه از طالبان خواستهاند که با گروههای تروریستی به گونه ملموس مبارزه کند.
پاکستان طالبان را متهم به حمایت از تحریک طالبان پاکستان میکند. اسلامآباد میگوید خاک افغانستان علیه این کشور استفاده میشود. جمهوری اسلامی، از فعالیت داعش و جیشالعدل در مرزهایش هراس دارد. با این حال، طالبان تاکید کرده است که خاک افغانستان علیه کشورهای منطقه و جهان استفاده نخواهد شد.
بازرس کل ایالات متحده به عنوان هماهنگکننده گزارشهای نظارتی و ارزیابیهای مرتبط با عملیاتهای امنیتی و دفاعی این کشور عمل میکند.
یک روز پس از استقبال طالبان از «سفیر جدید» ایران، وزارت خارجه این کشور گفت علیرضا بیکدلی، به عنوان سرپرست سفارت ایران در کابل تعیین شده است. بیکدلی جایگزین کاظمی قمی میشود که «نماینده ویژه رئیس جمهور و رئیس نمایندگی سیاسی ایران» در کابل است.
ایران حکومت طالبان را به رسمیت نشناخته است و با تبدیل کاظمی قمی، سمت نماینده ویژه رئیس جمهور را نیز حذف کرده است.
آقای قمی که در آغاز خود را رئیس نمایندگی دیپلوماتیک ایران در کابل معرفی میکرد، به مرور زمان این عنوان را به سرپرست سفارت یا شارژدافیر، مقام پایینتر از سفیر، تعویض کرد.
وزارت خارجه طالبان آقای کاظمی قمی و بیکدلی را سفیر جمهوری اسلامی در کابل خطاب میکند. متقی در دیدار خداحافظی با قمی گفت که «آماده است با سفیر جدید جمهوری اسلامی ایران روی گسترش روابط دوجانبه کار نماید.»
اسماعیل بقایی، سخنگوی وزارت خارجه ایران روز سه شنبه در پاسخ به سوالی درباره تعیین نماینده جدید گفت که بیکدلی «عهدهدار سرپرستی سفارت کشورمان در کابل شده است.»
بیکدلی پیش از این تجربه سفارت در کشورهای مختلف از جمله ترکیه را داشته است. او پیش از اعزام به کابل، معاون سابق بخش قنسولی و امور مجلس وزارت امور خارجه ایران بود.
جمهوری اسلامی ایران همچنین مانند پاکستان و ایالات متحده، سمت نمایندگی ویژه در امور افغانستان را حذف کرده که به گفته ناظران، به معنای کاهش سطح روابط رسمی ایران با طالبان است.
وزیر صنعت و تجارت طالبان همراه با یک هیئت ۳۰ نفره روز سهشنبه برای اشتراک در نمایشگاه بینالمللی «حلال» عازم استانبول شد. نورالدین عزیزی گفت خواهان ایجاد یک دهلیز تجاری از طریق ترکیه به بازارهای اروپا است.
وزیر تجارت طالبان گفت که بنا به «دعوت رسمی وزارت خارجه ترکیه» به این نمایشگاه اشتراک میکند.
در این نمایشگاه که از تاریخ ۶ تا ۹ قوس در استانبول برگزار میشود، قرار است محصولات و تولیدات افغانستان مانند قالین، سنگهای قیمتی و نیمهقیمتی، میوههای خشک و بانکداری در هشت غرفه بهنمایش گذاشته شود.
عزیزی ترکیه را دروازه اروپا خواند و گفت: «تولیدات افغانستان بخصوص قالین بازار خوبی دارد. ما میخواهیم یک دهلیز از طریق ترکیه به بازار اروپا ایجاد شود.»
نه ترکیه و نه اتحادیه اروپا طالبان را به رسمیت نمیشناسند. اتحادیه اروپا شدیداً از کارنامه حقوق بشری طالبان انتقاد کرده است. از این رو، مشخص نیست که وزیر تجارت طالبان چطور میتواند از ترکیه به عنوان دهلیز تجاری برای صدور کالاهای تجاری افغانستان به اروپا استفاده کند.
حکومت پیشین افغانستان در سال ۲۰۱۸ توافقنامه ایجاد دهلیز هوایی با اروپا، چین، روسیه و هند را امضا کرده بود. هدف از این توافقنامه، افزایش حجم صادرات افغانستان به کشورهای فوق گفته شده بود.
به گزارش رسانههای ترکیه، در این نمایشگاه قرار است بیش از ۳۰هزار نفر شامل ۹هزار بازدیدکننده از ۱۱۰ کشور جهان حضور داشته باشد.
این دهمین سال است که نمایشگاه بینالمللی «حلال» برگزار میشود و یکی از نمایشگاهها و نشستهای مهم بازار محصولات حلال در سطح جهان است.
یک روز پس از سفر سرگئی شایگو به کابل، برخی نمایندگان دومای روسیه پیشنویس لایحهای را ارائه کردند که طبق آن نام طالبان میتواند «به طور موقت» از فهرست گروههای تروریستی روسیه خارج شود. این طرح را ۱۲ عضو پارلمان روسیه به مجلس ارائه کرده اند.
مقامهای ارشد طالبان پس از دیدار روز گذشته با سرگئی شایگو، دبیر شورای امنیت روسیه، گفتند که کرملین قول بیرون کردن اسم گروه طالبان از فهرست سازمانهای ممنوع در روسیه را داده است. اما، سخنگوی این کشور گفت هنوز در این مورد تصمیمی گرفته نشده است.
خبرگزاری اینترفاکس نوشت که بر بنیاد این لایحه، «فعالیت برخی سازمانهای ممنوعه مطابق قوانین روسیه میتواند به درخواست دادستان کل یا معاون وی و با حکم دادگاه برای مدت محدودی تعلیق شود.» شرط اجرای این تعلیق، توقف کامل فعالیتهایی است که به حمایت، توجیه، یا ترویج تروریسم مرتبط باشد.
قوانین فعلی روسیه امکان تعلیق موقت فعالیت سازمانهای ممنوعه را پیشبینی نکرده است.
روسیه نگران حضور گروههای شبه نظامی اسلامگرا در افغانستان است که امنیت آسیای میانه را تهدید میکنند. طالبان به رغم درخواست روسیه و چین، روابط خود را با این گروههای شبه نظامی حفظ کرده است و آنها در افغانستان امنیت دارند.
با این حال، عمر نثار، رئیس مرکز مطالعات افغانستان معاصر در مسکو، در گفتوگو با افغانستان اینترنشنال گفت: «ارائه این لایحه درست یک روز پس از سفر شایگو به کابل نشان میدهد که طالبان توانستهاند نگرانیهای روسیه را در مسائل کلیدی رفع کنند.»
برخی ناظران باور دارند بعید است که این لایحه بدون اشاره و هدایت کرملین در پارلمان مطرح شده باشد.
با این حال، دیمیتری پسکوف، سخنگوی کرملین روز سهشنبه در کنفرانسی خبری اعلام کرد که هنوز تصمیمی برای حذف طالبان از فهرست گروههای تروریستی گرفته نشده است.
وی افزود: «تقویت روابط و ایجاد ارتباط با رهبری افغانستان برای روسیه بسیار مهم است، بهویژه به دلیل همجواری این کشور با روسیه.»
پیشتر، آندری رودنکو، معاون وزیر خارجه روسیه، به خبرگزاری تاس گفته بود که حذف نام طالبان از فهرست تروریستی هنوز زود است، اما مسکو در حال برداشتن گامهای عملی برای گسترش روابط با این گروه است.
دیمیتری پسکوف، سخنگوی کرملین با تاکید بر اهمیت تقویت روابط با طالبان گفت که مسکو هنوز تصمیمی برای حذف طالبان از فهرست سازمانهای تروریستی اتخاذ نکرده است. پیشتر طالبان گفته بودند که روند حذف نام این گروه از فهرست سازمانهای تروریستی روسیه به مراحل نهایی رسیده است.
سخنگوی کرملین افزود که پس از نهایی شدن تصمیم روسیه برای حذف طالبان از فهرست تروریستی، جزئیات آن اعلام خواهد شد. دیمیتری پسکوف روز سهشنبه در یک نشست خبری، به خبرنگاران، گفت که روسیه ارتباط خود با طالبان را حفظ کرده است.
سخنگوی ولادیمیر پوتین گفت: «تقویت روابط و ایجاد ارتباط با رهبری افغانستان و نیروهای که در این کشور قدرت دارند، بسیار مهم است، به ویژه به این دلیل که این کشور در یک منطقه همسایه واقع شده است.»
پیشتر آندری رودنکو، معاون وزیر خارجه روسیه، گفته بود حذف طالبان از فهرست گروههای تروریستی روسیه میتواند گامی برای تعامل در زمینههای مختلف به ویژه مسائل اقتصادی باشد اما صحبت درباره به رسمیت شناختن طالبان هنوز زود است.
یک هیئت روسی روز دوشنبه به رهبری سرگئی شویگو، دبیر شورای امنیت و الکسی اوورچوک، معاون نخستوزیر، به افغانستان سفر و با مقامهای طالبان دیدار کرد.
وزارت داخله طالبان به نقل از سرگئی شویگو اعلام کرد که روند حذف نام طالبان از فهرست سازمانهای تروریستی روسیه به مراحل نهایی رسیده است.
دفتر مطبوعاتی ملا برادر، معاون اقتصادی طالبان، روز دوشنبه به نقل از این مقام روسیه گفته بود «در آینده نزدیک برای توسعه روابط سیاسی و اقتصادی دو کشور نام امارت اسلامی از فهرست سیاه روسیه حذف خواهد شد.»
