انگلا مرکل، صدراعظم پیشین آلمان، روز پنجشنبه در کمیته تحقیقاتی پارلمان این کشور شهادت داد و به «شکست» غرب در افغانستان اعتراف کرد. خانم مرکل گفت غرب به دنبال اهداف بلندپروازانه بود و دولت افغانستان یک نظام دموکراتیک و عاری از فساد ایجاد نکرد.
صدراعظم پیشین آلمان در سخنانش بیان کرد که آلمان و دیگر کشورهای غربی، «به دنبال اهدافی بلندپروازانه در افغانستان بودند.» او گفت این کشورها در تحقق دموکراسی، رعایت حقوق زنان و اهداف دیگر در افغانستان شکست خوردند.
مرکل از مشارکت آلمان در جنگ افغانستان به حمایت از ایالات متحده پس از حملات تروریستی ۱۱ سپتامبر ۲۰۰۱ دفاع کرد و گفت که این تصمیم درست بود. او افزود که هدف آنها جلوگیری از حملات بیشتر تروریستی بود.
آلمان و امریکا عضو سازمان ناتو اند. بر مبنای ماده پنجم منشور این سازمان، در صورت حمله به یک عضو سایر اعضا باید از آن دفاع کنند. آلمان و دیگر کشورهای عضو ناتو از جمله ترکیه، به دعوت امریکا در حملات این کشور به طالبان و القاعده سهم گرفتند.
ایالات متحده پس از حمله القاعده از افغانستان با مجوز شورای امنیت به این کشور حمله کرد و طالبان را سرنگون کرد.
توافق دوحه و برهم خوردن تعادل قدرت
مرکل توافق دوحه را عامل برهمخوردن وضعیت افغانستان به سود طالبان دانست. او در کمیته پارلمان به پیامدهای توافق دوحه اشاره کرد که ایالات متحده در فبروری ۲۰۲۰ با طالبان امضا کرد.
طبق این توافق، ضربالاجل برای خروج نیروهای خارجی از افغانستان تعیین شد و طالبان ضمن پذیرش پیشبرد مذاکرات بینالافغانی، متعهد شدند که افغانستان دوباره به پناهگاه تروریستها تبدیل نشود.
با این حال، به جز خروج نیروهای امریکایی، هیچیک از بندهای توافق دوحه عملی نشده است. مرکل گفت که پس از این توافق، «برهم خوردن تعادل قدرت[به نفع طالبان] آشکار شد.»
برخی از اعضای پارلمان از مرکل به خاطر دنبالهروی از امریکا انتقاد کردند، اما مرکل توضیح داد که تمام متحدان غربی تحت تاثیر تصمیمات ایالات متحده قرار داشتند.
اذعان به شکست
مرکل اذعان کرد که دولتهای خارجی در افغانستان تقریباً در تمامی اهداف خود شکست خوردند، از ترویج حاکمیت قانون گرفته تا مسائل حقوق زنان. او دلیل این شکستها را عدم درک فرهنگی از سوی متحدان غربی، فساد و قاچاق مواد مخدر دانست.
مرکل گفت که تفاوتهای فرهنگی میان غرب و افغانستان بیشتر از آن چیزی بود که تصور میکرد. او افزود که افغانستان نتوانست یک سیستم دموکراتیک بدون فساد و روابط فامیلی ایجاد کند و «مدیریت این کشور از بیرون امکانپذیر نبود.»
مرکل در پاسخ به سوال اعضای کمیته در مورد درسهایی که از باید از ماموریت افغانستان آموخت، گفت: «ما باید در ارزیابی چگونگی توسعه چنین کشوری محتاطتر باشیم. برای کشورهای خارجی دشوار است که در توسعه این کشور نقش موثر ایفا کنند.»
مرکل اعتراف کرد که سرویس اطلاعات آلمان در پیشبینی تحولات افغانستان ناتوان بود. برخی مقامات گفتهاند که احتمال سقوط پیروزی طالبان در نوامبر ۲۰۲۰ مطرح شده بود، اما سرویس اطلاعات آلمان نظر دیگری داشت.
بیش از ۱۵۰ هزار سرباز آلمانی از ابتدای سال ۲۰۰۲ تا خروج نهاییشان در تابستان ۲۰۲۱ در افغانستان خدمت کردند. در سالهای اخیر، آلمان پس از ایالات متحده دومین تامینکننده بزرگ نیرو در این کشور بود اما این کشور عمدتاً در شمال افغانستان به ویژه بلخ متمرکز بود. در طول این ماموریتها، ۵۹ سرباز آلمانی در افغانستان جان خود را از دست دادند.
واکنشهای کمیته
سارا نانی، نماینده حزب سبزها در کمیته از مرکل انتقاد کرد که او در مورد نقش خود در خروج از افغانستان به اندازه کافی سخن نگفت و پیامدهای توافق دوحه را به عنوان یک هشدار جدی نپذیرفت. نانی اظهار داشت که مرکل دقیقاً میدانست که توافق دوحه چه معنایی دارد، اما مسئولیت این تصمیم را نپذیرفته است.
همچنین هایکو ماس، وزیر خارجه پیشین آلمان، اشاره کرد که در بازدید خود از کابل در اپریل ۲۰۲۱، هیچگونه نشانهای از سقوط حکومت افغانستان دیده نمیشد.
کمیته تحقیقاتی پارلمان آلمان در حال بررسی روند تصمیمگیری و اقدامات حکومت آلمان و دستگاههای اطلاعاتی، از جمله تعاملات با بازیگران خارجی است. این کمیته که در جولای ۲۰۲۲ تشکیل شده، گزارش نهایی خود را پیش از پایان دوره قانونی در فبروری ۲۰۲۵ ارائه خواهد داد.
این شهادت مرکل اولین حضور سیاسی مهم او پس از انتشار کتاب پرفروشش، 'آزادی' بود. در این کتاب به مسائل مربوط به افغانستان نیز پرداخته است.
