سفیر ایران در شورای امنیت سازمان ملل گفت داعش در پی بیثبات کردن افغانستان و منطقه است. او با اشاره به کشته شدن وزیر مهاجرین طالبان در انفجار روز گذشته گفت که هیچکس به شمول سران طالبان از تروریسم در امان نیست.
امیر سعید ایروانی، سفیر جمهوری اسلامی در سازمان ملل روز پنجشنبه در نشست شورای امنیت سازمان ملل گفت که وضعیت امنیتی در افغانستان قابل نقد است.
او با اشاره به انفجار روز گذشته و کشتهشدن وزیر مهاجران طالبان به سران این گروه هشدار داد که به تعهدات خود عمل کنند و «همهجانبه بر علیه شبکههای تروریستی مبارزه کنند.»
ایروانی به حملات سازمان یافته علیه هزارههای افغانستان اشاره کرد و آن را مصداق خشونتافراطگرایانه دانست.
ایروانی از بحرانهای عمیق بشردوستانه در افغانستان یاد کرد و از جامعه جهانی خواست تا بیطرفانه، بدونشروط و بهدور از مسایل سیاسی به این مسایل رسیدگی کند.
حضور مهاجران افغان در ایران بخش دیگری از صحبتهای ایروانی را تشکیل میداد. او از ۶ میلیون مهاجر افغان در ایران یاد کرد و گفت: «ایران سالانه ۱۰ میلیارد دالر برای تامین نیازهای آنان هزینه میکند.»
ایروانی از حمایت «ناکافی» جامعه جهانی برای رسیدگی به نیازهای مهاجران در ایران انتقاد کرد و گفت ایران و پاکستان در این امر نیازمند حمایتهای دوامدار است.
۱۴ کشور به شمول برخی اعضای شورای امنیت در بیانیهای مشترک گفتند تا زمانی که طالبان زنان را سرکوب کند، حکومت این گروه به رسمیت شناخته نمیشود. آنها از طالبان خواستند فورا به نقض سیستماتیک حقوق بشر، بهویژه حقوق و آزادیهای زنان پایان دهد.
۱۱ عضو شورای امنیت و سه کشور دیگر در حاشیه نشست شورای امنیت درباره افغانستان، در بیانیهای مشترک «تبعیض جنسیتی سیستماتیک طالبان، افزایش خشونت جنسیتی، و نقض مداوم حقوق بشری زنان و دختران در افغانستان» را به شدت محکوم کردند.
همزمان با برگزاری نشست شورای امنیت، کشورهای امریکا، بریتانیا، فرانسه، اکوادور، جاپان، مالتا، دنمارک، یونان، پاناما، سیرالئون، گایانا، سوئیس، اسلوانیا و کوریای جنوبی بیانیه مشترک خود را درباره وضعیت حقوق بشر در افغانستان در مقر سازمان ملل قرائت کردند.
این کشورها از طالبان خواستند به صورت فوری از نقض سیستماتیک حقوق بشر، به خصوص سیاستهای که حقوق و آزادیهای اساسی زنان و دختران را محدود میکند، دست بردارد. در بیانیه آمده است: ؛چنین سوء رفتارها باید متوقف شود.»
این شورا به منع آموزش دختران بالای صنف ششم، بسته شدن دانشگاهها و انستیتوتهای طبی به روی دختران و زنان افغان اشاره کرد و گفت که طالبان در سه سال گذشته بیش از ۸۰ فرمان تبعیضآمیز با هدف خاموش کردن صدای زنان و محو کامل آنها از حیات اجتماعی صادر کرده است.
این ۱۴ کشور به طالبان گفتند به تعهدات بینالمللی افغانستان، از جمله اعلامیه جهانی حقوق بشر، کنوانسیون رفع همه اشکال تبعیض علیه زنان، کنوانسیون حقوق کودک و تمام قطعنامههای مربوطه شورای امنیت، از جمله قطعنامه ۱۳۲۵ شورای امنیت در مورد زنان، صلح و امنیت احترام بگذارد.
در بیانیه مشترک اعضای شورای امنیت آمده است: «وضعیتی (شناسایی رسمی) که طالبان بهدنبال آن است تا زمانی که این راه را ادامه دهد، دست نیافتنی است.»
آنها تاکید کردند که «زنان افغان سزاوار حق تحصیل و مشارکتی معنادار در اقتصاد و همه جنبههای جامعه استند.»
این کشورها خواهان مشارکت زنان در گفتوگوهای کلیدی در مورد آینده افغانستان شدند و از کشورها و دفتر یوناما نیز خواست برای ترویج رویکرد منسجم نسبت به طالبان و مردم افغانستان تلاش کنند.
سفیر امریکا در سازمان ملل منع آموزش پزشکی برای زنان را به «حکم اعدام» تشبیه کرد و گفت این فرمان طالبان نه فرهنگی است و نه دینی. لیندا توماس گرینفلد گفت طالبان با این فرمان میخواهند مادران، همسران و دختران شان در صورت بیماری «جلو چشم شان بمیرند.»
سفیر امریکا در سازمان ملل، فرمان اخیر رهبر طالبان مبنی بر ممنوعیت آموزش پزشکی زنان افغان را دور از منطق خواند و گفت این فرمان «حکم اعدام» برای زنان و دختران افغان است.
گرینفلد گفت که «در برابر سرکوب طالبان، مردم افغانستان مستحکم میمانند» و در برابر بیعدالتیهای طالبان منفعل نخواهند بود.
سفیر امریکا همچنین درباره وخامت وضعیت بشری در افغانستان ابراز نگرانی کرد و گفت بیش از نیمی از جمعیت افغانستان در معرض ناامنی غذایی و سوءتغذیه قرار دارند.
گرینفلد از سنگاندازی طالبان در برابر ارائه کمکهای بشردوستانه یاد کرد و افزود این وضعیت به مردم به ویژه زنان آسیب میزند.
او خطاب به زنان افغانستان گفت که «از همه ابزارهایی که در اختیار شورای امنیت سازمان ملل است استفاده میکنیم تا طالبان را وادار کنیم احکام تبعیضآمیز خود را لغو کند.»
او گفت که امیدوارست روند دوحه نقشه راهی برای بازگشت مجدد دولت افغانستان به جمع ملل ترسیم کند و طالبان به انتظارات جهان و مردم افغانستان پاسخ گوید.
سفیر امریکا خواهان حضور معنادار کارشناسان افغان بهویژه زنان افغان در روند دوحه شد و گفت: «ما نمیتوانیم به طالبان اجازه دهیم که شرایط این جلسات را دیکته کنند یا کارشناسان افغان را [از این روند] حذف کنند.»
طالبان در نشست سوم دوحه حضور خود را مشروط به عدم شرکت نمایندگان سیاسی و مدنی غیرطالب کرده بود و سازمان ملل بدون اعتراض جدی امریکا به این خواست طالبان تن داد.
معاون دبیرکل سازمان ملل موازی با نشست دوحه، نشست جداگانهای با نمایندگان جامعه مدنی افغانستان برگزار کرد.
رئیس کمیته تحریم ملل متحد گفت درخواستها برای مجوز سفر مقامهای طالبان افزایش یافته و کشورها میکوشند ممنوعیت سفر طالبان را رعایت کنند. آندرس افرن مونتالوو سوسا گفت که در سال ۲۰۲۴ این کمیته ۲۴ مجوز سفر برای مقامهای طالبان صادر کرده است.
او که در عین حال سفیر اکوادور در سازمان ملل نیز است، در نشست شورای امنیت درباره افغانستان گفت که کمیته ناظر بر تحریم سازمان در سال ۲۰۲۴ با سفر مقامهای این گروه به دستکم ۸ کشور موافقت کرده است.
او افزود که علاوه بر صدور ۲۴ مجوز موقت سفر برای مقامهای طالبان، مجوز رفع تحریم سفر یک مقام این گروه را نیز تمدید کرده است.
آقای سوسا در عین حال گفت که در مواردی مجوز سفر به دلایلی فنی مانند ارائه دیرهنگام درخواست، رد میشود. او افزود که در مواردی تحریمهای سفر نقض شده است اما به طور عموم کشورها تحریم سفر مقامهای طالبان را رعایت می کنند.
مونتالوو سوسا افزود افزایش تقاضای مجوز سفر نشان میدهد که سطح تعامل طالبان با کشورهای منطقه افزایش یافته است که علت آن منافع مشترک میان این کشورها و طالبان است.
او در نشست روز پنجشنبه گفت در صورتی که سفر مقامهای طالبان به هدف افزایش صلح و ثبات در افغانستان یا اهداف بشردوستانه در این کشور کمک کند، کمیته تحریمها به صدور مجوز سفر ادامه میدهد.
رئیس کمیته تحریم سازمان ملل افزود که در قطعنامه ۲۰۱۶ شورای امنیت به طور مشخص درباره اهمیت سفر تیم ناظر تحریمهای سازمان ملل به افغانستان و دیدار با مقامهای حاکم تاکید کرده است اما تصمیم در این مورد به رئیس بعدی کمیته است که سال آینده تصمیم خواهند گرفت.
شورای امنیت سال گذشته ماموریت تیم نظارت بر تحریمهای طالبان تا دسمبر سال ۲۰۲۴ تمدید کرد.این تیم نظارت در آن زمان موظف شد تا اطلاعاتی را در مورد عدم رعایت تحریمها که شامل مسدود کردن داراییها جمعآوری کند.
فهرست مقامهای تحریم شده طالبان
تیم نظارت بر تحریمهای سازمان ملل در گزارش که ۱۸ سرطان ۱۴۰۳ منتشر کرد، فهرست ۶۱ مقام طالبان را که تحت تحریم بینالمللی قرار دارند، اعلام کرد. بر اساس این گزارش، ۳۵ نفر از ۶۱ فرد تحت تحریم، از اعضای کابینه و مقامهای ارشد طالبان هستند.
در این فهرست نامهای ملاحسن آخند، رئیسالوزرا، عبدالغنی برادر معاون اقتصادی، عبدالسلام حنفی معاون اداری و عبدالکبیر معاون سیاسی رئیس الوزرای طالبان دیده میشود.
در میان چهرهای کلیدی تحریم شده کابینه طالبان، امیرخان متقی وزیر خارجه و سراجالدین حقانی وزیر داخله نیز شامل اند. اخیراً، حقانی با مجوز موقت شورای امنیت توانست به حج عمره و برای شرکت در یک نشست امنیتی به امارات متحده سفر کند.
در این گزارش ۲۶ صفحهای که به سفارش کشورهای عضو سازمان ملل تهیه شده، آمده است که کمیته تحریمها به گونه دوامدار درخواست رفع تحریم سفر مقامهای طالبان را در یافت کرده است.
یکی از خواستهای اصلی طالبان در نشست سوم دوحه از جامعه جهانی، رفع تحریم ها و بیرون کردن نامهای اعضای این گروه از این فهرست بود.
افغانستان تهدید اصلی
با این که طالبان اغلب گفتهاست هیچ تهدیدی از ناحیه گروههای شبه نظامی متوجه کشورهای همسایه نیست، اما رئیس کمیته تحریمها حضور این گروهها را تهدیدآمیز دانست. مونتالوو سوسا گفت افغانستان به علت حضور گروههای تروریستی، به مهمترین منبع تهدید برای آسیای میانه و فراتر از آن تبدیل شده است.
او این ادعای پاکستان را تایید کرد که طالبان افغانستان رابطه نزدیک با طالبان پاکستانی دارد و این رابطه زمینه برنامهریزی و حملات این شبهنظامیان را در خاک پاکستان مساعد میکند.
آقای سوسا گفت: «طالبان نمیخواهد یا نمیتواند تهدید تحریک طالبان پاکستان را مهار کند که بر اثر آن حادثات امنیتی پاکستان افزایش یافته است.»
او درباره القاعده گفت که طالبان این گروه را در افغانستان محدود کرده است اما القاعده کوشیده است که به دور از توجه افکار جهان به فعالیتهای خود در افغانستان ادامه بدهد.
او تاکید کرد که داعش خراسان همچنان تهدیدی در افغانستان و کشورهای دیگر است.
نماینده فرانسه در سازمان ملل با استناد به گزارش اخیر دبیرکل این سازمان گفت القاعده در افغانستان فعال است و داعش خراسان نیز امنیت منطقه را به خطر انداخته است. جی درمدیکاری افزود که وضعیت امنیتی افغانستان در ماههای اخیر بدتر شده است.
معاون سفیر فرانسه روز پنجشنبه در نشست شورای امنیت سازمان ملل درباره افغانستان گفت داعش خراسان حامیان خود را در اروپا نیز فعال کرده است.
دبیرکل سازمان ملل در اواخر ماه سنبله گزارش سهماهه وضعیت امنیتی افغانستان و پیامدهای آن بر صلح و امنیت منطقهای و بینالمللی ارائه کرد. در این گزارش آمده که گروه داعش ادعای طالبان مبنی بر تامین امنیت در افغانستان را مورد «تمسخر» قرار داده است.
در اواسط ماه سنبله امسال شورای امنیت ملل متحد از افزایش حمایت و همکاری میان القاعده، طالبان افغان و طالبان پاکستانی پرده برداشت. شورای امنیت با اشاره به نیروی انسانی و کمپهای آموزشی مشترک این گروهها در افغانستان گفت که آنان حملات مرگباری انجام میدهند.
طالبان بارها هشدار کشورها درباره تهدید داعش خراسان را بزرگنمایی و تبلیغ برای داعش توصیف کرده است. با این حال، داعش روز گذشته توانست در یک حمله انتحاری در وزارت مهاجرین، خلیل حقانی، وزیر طالبان را از بین ببرد.
حکم اعدام زنان
نماینده فرانسه منع آموزش زنان در رشته طب در افغانستان را محکوم کرد و گفت طالبان با این اقدام، «حکم اعدام زنان بسیاری را امضا کرده است.»
او گفت طالبان هر روز نشان میدهد که در تطبیق سیاستهای تفکیک جنسیتی و آزار و اذیت زنان و دختران قاطع است.
سفیر روسیه در سازمان ملل در نشست شورای امنیت اقدامات طالبان در مقابله با داعش در افغانستان را ناقص خواند. واسیلی نبنزیا روز پنجشنبه گفت که شاخه خراسان داعش حضورش را در افغانستان تقویت کرده و در حال استخدام جنگجویان جدیدی است.
او در نشست ویژه شورای امنیت درباره اوضاع افغانستان گفت که روسیه نگران تهدیدهای امنیتی موجود از خاک افغانستان است.
نبنزیا شاخه خراسان داعش را تهدید جدی برای افغانستان و منطقه توصیف کرد و گفت: «ما متوجه اقدامات طالبان استیم، اما این تلاشها متاسفانه برای ریشهکن کردن این گروه کافی نبوده است. ما میبینیم که این گروه حضور خود را در افغانستان تقویت میکند و جنگجویان جدید به خصوص از بیرون افغانستان استخدام میکند.»
به گفته نماینده روسیه در سازمان ملل، شاخه خراسان داعش حملات تروریستی تازهای راهاندازی کرده که به گفته او قربانیان عمدتا اقلیتهای قومی و مذهبی از جمله زنان و کودکان هستند.
او افزود که هدف داعش در افغانستان تغییر نکرده و این گروه تلاش دارد خود را به عنوان نیروی بدیل در این کشور جا بزند. به گفته نبنزیا، داعش بهدنبال بیثبات کردن افغانستان و منطقه است.
سفیر روسیه گفت که شاخه خراسان داعش همچنان از خارج کمک دریافت میکند و از سلاحهای به جا مانده از نیروهای غربی در افغانستان استفاده میکند.
نبنزیا در حالی بر تهدید داعش در افغانستان تاکید کرد که روز چهارشنبه در حمله انتحاری که این گروه مسئولیت آن را به عهده گرفت، خلیلالرحمان حقانی، سرپرست وزارت مهاجرین طالبان و از پرنفوذترین وزیران این گروه کشته شد.
سخنگویان طالبان بارها تهدید داعش را کم اهمیت توصیف کرده و منکر حضور قابل توجه این گروه در افغانستان شدهاند.
نظارت بر اوضاع حقوق بشری
سفیر روسیه در سازمان ملل در نشست روز پنجشنبه شورای امنیت درباره اوضاع افغانستان گفت که مسکو از نزدیک وضعیت حقوق بشر در افغانستان از جمله حقوق زنان و دختران را زیر نظر دارد. او بهخصوص به فرمان تازه ممنوعیت آموزش زنان و دختران در انستیتوتهای طبی اشاره کرد.
نبنزیا در بخش دیگر اظهارات خود از طالبان خواست حکومت همه شمول با حضور نمایندگان تمامی گروههای قومی و سیاسی تشکیل دهد. او تاکید کرد که مسکو پیشرفت در هر دو زمینه را زیر نظر دارد.
رهبری طالبان با صدور فرمان تازهای آخرین پایگاه آموزش عالی زنان و دختران افغانستان را هدف قرار داد و با بستن دروازههای انستیتوتهای طب، زنان و دختران را به طور کامل از دورههای آموزش عالی محروم کرد. طالبان هنوز به واکنش جامعه جهانی و رهبران سیاسی افغانستان درباره لغو این فرمان چیزی نگفته است.
بخش دیگر اظهارات نماینده روسیه در سازمان ملل و همچنین نماینده چین در این سازمان درباره تشکیل حکومت فراگیر در افغانستان بود که طالبان با گذشت بیش از سه سال از بازگشت این گروه به قدرت این درخواستها را جدی نگرفته است.
طالبان حکومت خود را همهشمول میخواند که به زعم این گروه نمایندگان گروههای قومی مختلف در آن حضور دارند.اما، روسیه پیش از این گفته بود که اکثر اعضای حکومت طالبان متعلق به یک گروه و یک قوم اند.
