امریکا روز چهارشنبه اعلام کرد که تحریمهای بیشتری را در رابطه با برنامه موشکهای بالستیک پاکستان اعمال میکند. وزارت خارجه این کشور در اعلامیهای گفت چهار نهاد پاکستانی که در تکثیر یا تحویل چنین سلاحهایی دست دارند، هدف تحریمهای تازه اند.
به گفته این وزارت، امریکا به اقدامات خود علیه «اشاعه تسلیحات کشتار جمعی و سامانههای شلیک آن» ادامه خواهد داد.
پاکستان در واکنش، تحریم های جدید امریکا را جانبدارانه توصیف کرده است. وزارت خارجه این کشور روز چهارشنبه گفت که توانایی موشکی پاکستان «برای دفاع از خود و ثبات در جنوب آسیا» است.
در ماه سپتامبر نیز وزارت خارجه امریکا تحریمهایی را علیه پنج نهاد و یک فرد که در تامین برنامه موشکهای بالستیک پاکستان نقش داشتند، وضع کرد. یک موسسه تحقیقاتی، سه شرکت و یک شهروند چینی و همچنین یک نهاد پاکستانی هدف تحریمهای واشنگتن قرار گرفتند.
به گفته این وزارت، موسسه تحقیقاتی اتوماسیون بیجینگ برای صنعت ماشینسازی(RIAMB) با مجتمع توسعه ملی پاکستان در تهیه تجهیزات آزمایش موتورهای موشک برای سامانههای شاهین-۳ و آبابیل و احتمالاً برای سیستمهای بزرگتر همکاری کرده است.
این در حالی است که ارتش پاکستان همچنان به آزمایش موشکهای بالستیک خود ادامه میدهد.
نیروی دریایی پاکستان اوایل ماه گذشته از آزمایش موشک بالستیک با برد ۳۵۰ کیلومتر خبر داد.
به گفته ارتش پاکستان این موشک با استفاده از جدیدترین سیستم ناوبری میتواند سرعت و جهت خود را در هوا تغییر دهد.
بیش از ده منبع شامل مقامهای غربی، ایرانی و امنیتی به رویترز گفتند که همه جنبههای تجارت نفت، از ناوگان کشتیرانی که مخفیانه نفت خام تحریم شده ایران را حمل میکنند تا لجستیک و شرکتهای واسطه فروش نفت، تحت نفوذ فزاینده سپاه قرار گرفتهاند.
میزان کنترول سپاه بر صنعت نفت ایران پیش از این به تفصیل گزارش نشده بود.
با وجود تحریمهای شدید غرب، جمهوری اسلامی سالانه بیش از ۵۰ میلیارد دالر درآمد نفتی دارد که تا کنون بزرگترین منبع ارز خارجی و پیوند دهنده آن با اقتصاد جهانی بوده است.
تسلط فزاینده نهاد نظامی سپاه بر صنعت نفت ایران به نفوذ آن در تمام عرصههای اقتصاد این کشور افزوده است.
شش متخصص شامل مقامهای غربی و کارشناسان امنیتی و همچنین منابع ایرانی گفتند که سپاه پاسداران تا ۵۰ درصد از صادرات نفت ایران را در اختیار دارد. در حالی که سه سال پیش تنها ۲۰ درصد از آن در کنترول این نهاد قدرتمند نظامی بود.
ارزیابی سه منبع بر بنیاد اسنادی در مورد کشتیرانی جمهوری اسلامی مبتنی است و بخشی از ارقام خود را نیز از نظارت بر فعالیت کشتیرانی توسط نفتکشها و شرکتهای مرتبط با سپاه بدست آوردهاند.
سپاه پاسداران برای گسترش کنترول خود بر صنعت نفت، در قلمرو نهادهای دولتی مانند شرکت ملی نفت ایران و شرکت تابعه آن در تجارت نفت وارد عمل شده است.
سپاه یک نیروی قدرتمند سیاسی، نظامی و اقتصادی با روابط نزدیک با علی خامنهای، رهبر جمهوری اسلامی است. سپاه نه تنها در سیاست داخلی بلکه در سیاست خارجی ایران، به ویژه در ارتباط به منطقه نقش مهمی دارد.
سپاه پاسداران از طریق بازوی عملیات برون مرزی خود، نیروی قدس، با ارائه پول، سلاح، فناوری و آموزش به حزب الله در لبنان، حماس در غزه، حوثیهای در یمن و شبه نظامیان در عراق، در خاورمیانه نفوذ خود را گسترش داده است.
بر اساس برآوردهای اداره اطلاعات انرژی حکومت امریکا، درآمد نفتی ایران در سال ۲۰۲۳ به ۵۳ میلیارد دالر رسید. این در حالی است که این درآمد در سال ۲۰۲۲ حدود ۵۴ میلیارد دالر بود، در سال ۲۰۲۱ این رقم ۳۷ میلیارد دالر و در سال ۲۰۲۰ هم ۱۶ میلیارد دالر بود.
بر اساس آمار اوپک، علیرغم تحریمهای غرب، تولید نفت ایران در سال جاری به بیش از ۳.۳ میلیون بشکه در روز رسیده است که بالاترین میزان از سال ۲۰۱۸ است.
همه منابع گفتند که چین بزرگترین خریدار نفت ایران است و بیشتر آن به پالایشگاههای مستقل میروند و سپاه شرکتهایی را برای تسهیل تجارت با خریداران در آنجا ایجاد کرده است.
یک منبع دخیل در فروش نفت ایران به چین گفت: «درآمدهای صادرات نفت تقریباً به طور مساوی بین سپاه و شرکتهای تابع شرکت ملی نفت ایران تقسیم میشود.» این فرد گفت که سپاه نفت را با تخفیف به خریدارانی چون شرکتهای چینی میفروشد.
دو منبع غربی تخمین زدند که سپاه به طور متوسط ۵ دالر در هر بشکه تخفیف داده است اما میتواند به ۸ دالر هم برسد. در حال حاضر، هر بشکه نفت در بازار جهانی به قیمت ۷۰ دالر به فروش میرسد، اما به علت نوسانات بین المللی، مانند جنگ اوکراین، قیمت نفت در دو سال گذشته افزایش نیز داشته است.
نفت مستقیماً توسط حکومت به سپاه و نیروی قدس اختصاص مییابد. بر اساس منابع و اسناد اطلاعاتی مشاهده شده توسط رویترز، سپس به آنها بستگی دارد که نفت را بازاریابی و ارسال کنند و سازوکاری برای پرداخت درآمد ایجاد کنند.
شرکتهای تابع شرکت ملی نفت ایران تخصیص جداگانهای دارند.
با این حال، با توجه به اینکه واشنگتن سپاه را یک سازمان تروریستی میشناسد، بازگشت دونالد ترامپ به کاخ سفید در ماه جنوری، احتمالا تحریمها بر جمهوری اسلامی را سختتر کند. برخی مقامهای جمهوری اسلامی گفتند که تهران از هم اکنون خود را آماده دوره ترامپ میکند.
ترامپ و جمهوریخواهان بارها از افزایش تولید و فروش نفت ایران انتقاد کرده و علت آن را عدم سختگیری لازم حکومت بایدن در اجرای تحریم صنعت نفت ایران دانسته اند.
