این اطلاعات تازه در شرایطی به دست آمده است که بر اساس نشانههای موجود، جمهوری اسلامی فعالانه به دنبال مذاکره با دولت ترامپ است.
بنا بر گفته مقامهای پیشین و فعلی امریکایی که با نیویارک تایمز صحبت کردهاند و نخواستند نامشان فاش نشود، این اطلاعات در ماههای آخر دولت بایدن جمعآوری شده و سپس در جریان انتقال قدرت به تیم امنیت ملی ترامپ منتقل شده است.
در ارزیابی اطلاعاتی ارائه شده به کاخ سفید، هشدار داده شده که مهندسان و دانشمندان تسلیحاتی ایران در جستوجوی «میانبُری» هستند تا بتوانند ذخیره رو به افزایش سوخت هستهای خود را در عرض چند ماه – نه یک سال یا بیشتر – به سلاحی کارآمد تبدیل کنند تا اگر تهران تصمیم بگیرد رویکرد کنونی خود را تغییر دهد، آماده تولید بمب باشند.
شرایط جدید و تردید جمهوریاسلامی
مقامهای امریکایی در مصاحبههای یک ماه اخیر خود گفتهاند آنها همچنان معتقدند که جمهوریاسلامی و علی خامنهای، رهبر حکومت، هنوز تصمیمی برای ساخت بمب نگرفتهاند.
در ماه دسامبر، جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی کاخ سفید، اعلام کرد که دولت بایدن نگران این امر است که ایران تضعیفشده ممکن است توانایی ساخت تسلیح هستهای را پیدا کند و او در حال مطلعسازی تیم دونالد ترامپ، درباره این ریسک بوده است.
با این وجود، اطلاعات جدید حاکی از آن است که با توجه به تضعیف شدید نیروهای نیابتی جمهوری اسلامی و ناکامی موشکهایش در نفوذ به سامانههای دفاعی امریکا و اسرائیل، سپاه و مقامات اکنون بهطور جدی در حال بررسی گزینههای جدید برای بازدارندگی در مقابل حمله احتمالی امریکا یا اسرائیل هستند.
بنا بر اعلام مقامهای امریکایی، جمهوریاسلامی همچنان در آستانه هستهای شدن قرار دارد و در سالهای اخیر این کشور تولید اورانیوم را از سر گرفته و اکنون بهاندازه کافی سوخت برای ساخت چهار بمب یا بیشتر در اختیار دارد. اما این مقدار سوخت بهتنهایی برای ساخت عملی این بمبها کافی نیست و شواهد جدید نشان میدهد فعالیتهای حکومت ایران بر مراحل پایانی مورد نیاز برای تبدیل این سوخت به جنگافزار متمرکز شده است.
اوائل جدی سال جاری، ویلیام برنز، مدیر سابق سازمان سیا،گفت موقعیت استراتژیک تضعیفشده ایران که با ناکامیهای منطقهای مشخص شده، میتواند دروازهای برای از سرگیری مذاکرات هستهای فراهم آورد.
برنز در مصاحبهای با رادیوی ملی امریکا با اشاره به تجربههای خود از مذاکرات سری با تهران بیش از یک دهه پیش، گفت: «این حس ضعف به طور نظری میتواند امکان مذاکرات جدی را نیز ایجاد کند.»
نیویارک تایمز نوشت تقریبا روشن است که این شواهد موضوع بحث روز سهشنبه بین ترامپ و بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل، خواهد بود که اولین رهبری است که دو هفته پس از آغاز ریاستجمهوری ترامپ به کاخ سفید میرود.
تغییر احتمالی رویکرد اسرائیل
بنا بر این گزارش، سالهاست که نخستوزیر اسرائیل هر بار تا آستانه صدور دستور حمله نظامی به تاسیسات هستهای ایران پیش میرود اما در نهایت اغلب تحت فشار فرماندهان نظامی و اطلاعاتی خودش و همچنین ایالات متحده از تصمیم خود عقب مینشیند.
نیویارک تایمز نوشت با اشاره به تغییر معنادار شرایط کنونی ایران و منطقه، احتمالا محاسبات نتانیاهو نیز متاثر از این شرایط تازه تغییر کرده است.
از دید مقامهای امریکایی و اسرائیلی، جمهوری اسلامی هرگز بهاندازه امروز ضعیف نبوده است. حماس و حزبالله که از سمت ایران تامین مالی و تسلیحاتی میشدند، رهبری و توان حمله به اسرائیل را از دست دادهاند و بشار اسد، رئیسجمهور سوریه، هم به مسکو پناه برده و ایران دیگر نمیتواند از سوریه بهعنوان مسیر ارسال تسلیحات استفاده کند.
در ماه عقرب، در جریان حمله متقابل دوم اسرائیل به ایران، پدافند موشکی پیرامون تهران و برخی تاسیسات هستهای از بین رفتند و دستگاههای غولآسای مخلوط سوخت موشکهای جدید هم هدف قرار گرفتند که باعث اختلال شدید در روند تولید موشکی ایران شده است.
ترامپ پیشتر اعلام کرده عجلهای برای ورود به درگیری مستقیم با ایران ندارد و به نظر میرسد که به مذاکره تمایل دارد.
او اندکی پس از مراسم تحلیف در پاسخ به پرسشی درباره حمایت از حمله احتمالی اسرائیل به تاسیسات هستهای ایران گفت: «امیدواریم بتوانیم آن را بدون نیاز به چنین کاری حل کنیم. واقعا خوب است اگر بتوانیم بدون برداشتن آن گام نهایی، مشکل را حلوفصل کنیم.»
