نشست کارشناسان ایران، روسیه و افغانستان درباره «چشمانداز امنیت منطقهای» روز یکشنبه در دانشگاه علامه طباطبایی تهران برگزار شد. این نشست با همکاری انجمن علمی مطالعات صلح ایران، آکادمی علوم روسیه و موسسه تحقیقات صلح و توسعه کابل برگزار شد.
به گزارش خبرگزاری ایرنا، شجاع احمدوند، رئیس دانشگاه علامه طباطبایی، در این نشست تاکید کرد که تعامل علمی و فکری میان سه کشور برای ایجاد رویکردی نو در سیاستگذاری منطقهای ضروری است.
او چهار عامل را از دلایل اجتنابناپذیر بودن همکاری ایران، روسیه و افغانستان برشمرد: گسترش افراطگرایی و سیاستهای طالبان در قبال گروههای افراطی غیرافغان، منع تحصیل و اشتغال زنان در افغانستان، بحران اقتصادی افغانستان و سیاستهای طالبان در حوزه آب.
وی خاطرنشان کرد که این عوامل باعث افزایش موج مهاجرت افغانها به کشورهای همسایه شده و منطقه را با چالشهای گستردهای روبهرو کرده است.
در ادامه نشست، سعید خطیبزاده، معاون پژوهشی وزیر امور خارجه ایران، گفت که باید از «مهندسی مصنوعی جغرافیای منطقه» اجتناب کرد.
او گفت که ایران به امنیت منطقه و «حفظ توزان طبیعی» قدرت و مناسبات کشورها اهمیت قایل است.
سناریوهای آینده افغانستان
رسول موسوی، دیپلومات پیشین ایرانی در این نشست گفت که افغانستان با سناریو رو به رو است: تداوم وضعیت کنونی و به رسمیت شناخته شدن طالبان، تغییر در شیوه حکومتداری طالبان و یا تغییر نظام سیاسی در پی وقوع جنگ داخلی.
او تاکید کرد که بهترین گزینه برای ثبات افغانستان و امنیت منطقهای، ایجاد حکومتی فراگیر با مشارکت همه اقوام و گروههای اجتماعی است.
موسوی افزود که هرگونه تغییر در شیوه حکومتداری طالبان، در صورتی که شرایط داخلی افغانستان اجازه دهد، به نفع همکاری و همگرایی منطقهای خواهد بود.
گفته شده است که قرار بود این پروازها در چارچوب برنامهی اسکان مجدد آلمان، صدها افغان را به این کشور منتقل کند.
شماری زیاد از افغانهای که با حکومت، آژانسها و نیروهای آلمانی در طول بیست سال حضور جامعه بینالمللی در افغانستان همکاری کرده بودند، در کنار فعالان مدنی و خبرنگاران در پاکستان و برخی کشورهای دیگر منتظر انتقال به آلمان هستند.
پس از حملهی اخیر در شهر مونیخ آلمان که یک جوان ۲۴ سالهی افغان باعث زخمی شدن دستکم ۳۹ نفر شد و دو نفر، از جمله یک مادر و کودک دو سالهاش جان باختند، حساسیتها نسبت به افغانها در آلمان بیشتر شده است.
درخواست نخستوزیر ایالت بایرن برای اخراج هفتگی افغانها از آلمان
مارکوس زودر، نخستوزیر ایالت بایرن و رهبر حزب اتحادیهی سوسیالمسیحی، که ایالتش این هفته شاهد این رویداد تلخ بود، خواهان آغاز فوری مذاکرات با طالبان در مورد بازگرداندن افغانها شده است.
مارکوس زودر پس از حملهی اخیر در مونیخ، در گفتوگو با یک روزنامه آلمانی اعلام کرد که حکومت آلمان باید فوراً روند اخراج افغانها را آغاز کند.
او در این مصاحبه تأکید کرد: «از روز دوشنبه، آنالنا بربوک وزیر خارجه و نانسی فیزر، وزیر داخله باید مذاکرات با طالبان را در این زمینه آغاز کنند. هر هفته باید یک پرواز به مقصد افغانستان انجام شود.»
به گفتهی زودر، در حال حاضر تنها در ایالت بایرن دو هزار افغان در فهرست اخراج اجباری قرار دارند که ۲۰۰ نفر از آنها بهعنوان مجرمان خطرناک طبقهبندی شدهاند.
او با اشاره به حملات اخیر در آلمان گفت: «ابتدا اشافنبورگ و حالا مونیخ! دیگر بس است. حکومت فدرال باید فوراً اقدام کند، نه وقتی که فرصت پیدا کند، بلکه همین حالا. افغانهایی که حکم اخراج دارند، باید هرچه زودتر از کشور بیرون شوند.»
این مقام آلمانی برای اجرای این سیاست، یک برنامهی پنج مادهای تنظیم کرده است که بر اساس آن، روند اخراج پناهجویان افغان از هفتهی آینده آغاز شود.
او همچنین خواستار توقف صدور ویزا برای افغانها و تدوین یک برنامهی اضطراری برای مهاجران افغان شد و تأکید کرد: «ما باید امنیت کشور خود را در اولویت قرار دهیم و مهاجرت غیرقانونی را محدود کنیم.»
مارکوس زودر همچنین خواستار تدابیر سختگیرانه علیه اسلامگرایی افراطی شد. او پیشنهاد کرد که منابع مالی مساجد و نهادهای اسلامی که مظنون به حمایت از افراطگرایی هستند، مسدود شود و از معافیت مالیاتی محروم گردند.
زودر همچنین بر گسترش اختیارات نهادهای امنیتی تاکید کرد و گفت که این اختیارات باید شامل ذخیرهی اطلاعات مخابراتی و استفاده از هوش مصنوعی برای تعقیب مجرمان باشد.
او افزود: «ما باید وبسایتهای اسلامگرای افراطی را مسدود کنیم تا از گسترش بنیادگرایی از طریق اینترنت جلوگیری شود. نباید زندگی را برای دشمنان جامعهی آزاد خود آسان کنیم.»
تحقیقات رسمی دربارهی انگیزهی حمله در مونیخ
ادارهی جنایی بایرن اعلام کرده است که شواهد موجود نشان میدهد حمله کنندهای مونیخ دارای انگیزهی اسلامگرایانه بوده است.
در همین راستا، دادستانی فدرال آلمان تحقیقات رسمی خود را دربارهی این حادثه آغاز کرده است.
طالبان در تلاش برای بهرهبرداری از وضعیت افغانهای پناهجو در آلمان
در حالی که موج حساسیتها و درخواستها برای اخراج پناهجویان افغان در آلمان افزایش یافته است، حکومت طالبان این وضعیت را به عنوان یک فرصت میبیند. به گزارش منابع مختلف، طالبان در تلاشاند تا در ازای پذیرش پروازهای اخراج پناهجویان، خدمات قونسلی خود را در آلمان فعال کنند.
بااینحال، برخی سیاستمداران آلمانی هشدار دادهاند که گفتوگوی مستقیم با طالبان میتواند به این گروه مشروعیت بینالمللی ببخشد. منتقدان معتقدند که طالبان از این موضوع به عنوان یک ابزار برای پیشبرد تعاملات خود با غرب استفاده خواهند کرد.
اخراج راهحل نیست
بااینحال، برخی تحلیلگران آلمانی معتقدند که اخراج مهاجران افغان راهحلی مؤثر نیست.
به گزارش فرانکفورتر روندشاو، هانس یاکوب شندلر، کارشناس تروریسم در آلمان، میگوید که بحث دربارهی مهاجرت در پی حملات اخیر غیرقابل اجتناب است، اما اخراج افغانها برای امنیت آلمان ضروری نیست.
شندلر تاکید میکند: «اگر اسلامگرایان افراطی را به افغانستان اخراج کنید، در واقع خطر را برای آلمان افزایش دادهاید، زیرا طالبان از القاعده حمایت میکنند.»
او هشدار میدهد که «افرادی که از آلمان اخراج میشوند، در افغانستان پناهگاه امنی در گروههای تروریستی خواهند یافت و اطلاعاتی دربارهی آلمان را با خود خواهند برد.»
این کارشناس تروریسم بر این باور است که «بهترین راهحل، اجرای قوانین کیفری آلمان است. زندان در آلمان گزینهی مناسبتری است و اخراج نباید صورت بگیرد.»
