بر اساس گزارش سالانه سازمان حقوقبشری هانا از وضعیت حقوق بشر در کُردستان ایران در سال ۲۰۲۴، سرکوب سیستماتیک حقوق مدنی و سیاسی شهروندان کُرد در این سال تشدید شده و جمهوری اسلامی به بازداشتهای خودسرانه، اعدام، سرکوب فعالان و سرکوب اعتراضات مردمی در مناطق کُردنشین ادامه داده است.
اعدام ۱۲۴ شهروند کرد در ۲۰۲۴؛ بیشترین آمار در یک دهه اخیر
بر اساس این گزارش، ایران در سال ۲۰۲۴ دستکم ۱۲۴ شهروند کُرد را اعدام کرده است. هانا در گزارش خود نوشته این تعداد اعدام تنها شامل مواردی میشود که این سازمان توانسته است وقوع آنها را ثبت کند و شمار واقعی بسیار بالاتر از این است.
بسیاری از این احکام برای جرایمی همچون جرائم مرتبط با مواد مخدر صادر شدهاند که در استانداردهای بینالمللی جزو «جدیترین جنایات» محسوب نمیشوند و نباید برای آنها حکم اعدام صادر شود. از این تعداد، دستکم ۱۰ زندانی به دلایل سیاسی و عقیدتی اعدام شدهاند.
سازمان حقوق بشر هانا تاکید میکند که این اعدامها عمدتا در چارچوب تحکیم سرکوب سیاسی از طریق اعمال فضای ترس و وحشت بر جامعه صورت گرفته است.
علاوه بر این اعدامها، در سال ۲۰۲۴، چهار زندانی کُرد در زندانهای ایران تحت شرایط نامشخص جان خود را از دست دادند و مقامات رسمی، هیچ توضیح رسمی درباره علت مرگ آنها ارائه ندادهاند.
خشونت مرگبار علیه کولبران؛ ۴۱ کشته و ۲۱۶ زخمی در یک سال
در سال ۲۰۲۴، دستکم ۴۱ کولبر کرد با شلیک مستقیم نیروهای مرزبانی جمهوریاسلامی جان باختهاند و ۲۱۶ نفر دیگر زخمی شدهاند.
بسیاری از این افراد به دلیل شدت جراحات دچار معلولیت دائمی شدهاند. گزارش تاکید میکند که سرکوب کولبران نهتنها متوقف نشده بلکه شدت یافته است.
به گزارش رویترز، همزمان با ادامه فشار دونالد ترامپ، رئیسجمهور ایالات متحده بر ولودیمیر زلنسکی، رئیسجمهور اوکراین، فرستاده ویژه امریکا برای بحران اوکراین، پنجشنبه با رهبر این کشور در کییف دیدار کرد.
هنوز خبری در مورد نتیجه این مذاکرات و اینکه آیا به رفع شکاف بیسابقه در زمان جنگ بین دو کشوری که تا یک ماه پیش متحد بودند کمک کرده است یا خیر، منتشر نشده است.
با اینحال، به گزارش رویترز واکنش مقامات کلیدی ایالات متحده حاکی از آن است که ناامیدیهای عمده به حل اختلافات همچنان باقی است.
زلنسکی که پیشتر پس از اتهام رئیسجمهور امریکا مبنی بر اینکه اوکراین جنگ سهساله با روسیه را آغاز کرده است، گفته بود ترامپ در حال تکرار اطلاعات نادرست روسیه است، اکنون لحن آشتیجویانه اتخاذ کرده است.
اما در مقابل، ترامپ به حملات خود ادامه داد و زلنسکی را «دیکتاتوری» خطاب کرد که باید سریع عمل کند وگرنه کشورش را از دست خواهد داد.
ترامپ، که تنها یک ماه از شروع دومین دوره ریاستجمهوریاش میگذرد به دنبال یک توافق سریع برای پایان دادن به جنگ است و با کنار گذاشتن اروپا و اوکراین از مذاکرات اولیه با روسیه، متحدان اروپایی واشنگتن را نگران کرده است.
جیدی ونس، معاون او، پنجشنبه گفت او معتقد است پایان جنگ اوکراین نزدیک است اما بدون صحبت با روسیه نمیتوان جنگ را متوقف کرد.
در همین حال، مایک والتز، مشاور امنیت ملی ایالات متحده در یک نشست خبری در کاخ سفید گفت توهینهای زلنسکی غیرقابل قبول است و رییسجمهور اوکراین باید به میز مذاکره بازگردد و درباره توافقی برای دادن دسترسی ایالات متحده به منابع معدنی اوکراین گفتوگو کند.
کیت کلاگ، فرستاده ترامپ برای اوکراین و روسیه، چهارشنبه به کییف رسید و در آن زمان گفت برای گوش دادن به آنجا آمده است.
زلنسکی پس از دیدارش با کلاگ در شبکه اجتماعی ایکس نوشت او درباره اسیران جنگی، تضمینهای امنیتی موثر که بخشی از هر توافق صلحی خواهد بود و وضعیت میدان نبرد، گفتگوی مفصل و سازندهای با کلاگ داشته است.
اما جزئیات بیشتری از این دیدار منتشر نشده است و آنگونه که دفتر ریاستجمهوری اوکراین اعلام کرده کنفرانس مطبوعاتی مشترک برنامهریزی شده به درخواست ایالات متحده لغو شد.
ترامپ به دنبال بازسازی روابط با روسیه و همچنین سرمایهگذاری در منابع معدنی اوکراین است که برای انتقال انرژی حیاتی هستند، اما اوکراین با این عنوان که طرح اولیه ایالات متحده برای کنترل معادن، شامل تضمینهای امنیتی نبود، پیشنهاد اولیه آمریکا را رد کرد.
رویترز چهارشنبه گزارش داد دولت ترامپ در حال بررسی ارائه یک توافق ساده شده در مورد مواد معدنی به زلنسکی است، اگرچه رئیسجمهور اوکراین در اظهارات خود در شبکههای اجتماعی به این توافق اصلاح شده اشارهای نکرد.
تضمینهای امنیتی
رهبران اروپایی به موضع ترامپ در مورد اوکراین با تعهد به افزایش هزینههای دفاعی پاسخ دادهاند و برخی از آنها هم در حال بررسی یک نیروی حافظ صلح اروپایی با حمایت ایالات متحده برای این کشور هستند.
امانوئل مکرون، رئیسجمهور فرانسه که قرار است دوشنبه در واشنگتن با ترامپ دیدار کند، پنجشنبه در یک جلسه پرسش و پاسخ در شبکههای اجتماعی گفت به ترامپ یادآوری میکنددر برابر ولادیمیر پوتین «ضعیف» نباشد. او گفت «چگونه میتوانید در برابر چین با قدرت ظاهر شوید، اگر با پوتین ضعف نشان دهید؟»
والتز به نوبه خود گفت ایالات متحده از تضمینهای امنیتی پیشنهادشده اروپا برای اوکراین استقبال میکند و او برای این که همه اعضای ناتو، تا نشست بعدی این پیمان که در ماه سرطان برگزار میشود، دستکم ۲٪ از تولید ناخالص داخلی خود را صرف دفاع کنند، فشار میآورد.
کرملین میگوید طرح اروپایی یک نگرانی عمده است اما زلنسکی و ناتو از آن استقبال کردهاند.
مارک روته، دبیرکل ناتو، گفت: «این حیاتی است که ... روسیه هرگز دوباره تلاش نکند تا یک کیلومتر مربع دیگر از خاک اوکراین را بگیرد.»
نیروهای روسی شماری از شهرها، شهرکها و روستاهای اوکراین را ویران کردهاند و در حال پیشروی در طول بخشهایی از خط مقدم ۱۰۰۰ کیلومتری در شرق و جنوب اوکراین هستند.
مسکو اکنون یک پنجم خاک اوکراین را اشغال کرده است اما ادعای مالکیت بیشتری دارد.
مقامات اوکراینی میگویند آتشبس فقط به روسیه زمان میدهد تا برای تجاوز بیشتر آماده شود. با این حال، رییس آژانس اطلاعات نظامی اوکراین پنجشنبه گفت ممکن است امسال آتشبس برقرار شود، هرچند نمیتوان مطمئن بود چندان دوام بیاورد.
اوکراینیها گرد هم میآیند
ترامپ زلنسکی را به این دلیل دیکتاتور خواند که اوکراین به خاطر قانون نظامی در زمان مقرر انتخابات برگزار نکرده است. این قانون زمانی اعلام شد که روسیه تهاجم خود را در ۲۴ فبروری ۲۰۲۲ آغاز کرد.
قانون نظامی به مقامات اوکراین قدرتهای اضطراری برای تلاشهای جنگی میدهد و برگزاری انتخابات را ممنوع میکند. زلنسکی سال ۲۰۱۹ به قدرت رسید و دوره ۴ ساله او در وضعیت عادی در ماه مه سال گذشته به پایان میرسید.
اظهارات ترامپ در حمله به زلنسکی، برخی از چهرههای مخالف اوکراین را برانگیخت تا حول زلنسکی گرد هم آیند.
یولیا تیموشنکو، نخستوزیر سابق این کشور گفت زلنسکی رهبر قانونی اوکراین است و تا زمانی که شخص دیگری انتخاب شود مشروعیت دارد. او ادامه داد برگزاری انتخابات در طول جنگ «غیرممکن و غیراخلاقی» است، زیرا نظامیان در جبهههای جنگ قادر به شرکت در آن نخواهند بود.
والری زالوجنی، رییس سابق ارتش اوکراین که اکنون سفیر این کشور در لندن است و محبوبیت او باعث شده یک نامزد احتمالی ریاست جمهوری باشد، هم گفت در شرایط فعلی نه برگزاری انتخابات که پیروزی در جنگ با روسیه برای حفظ اوکراین اولویت دارد.
پترو پروشنکو، رئیسجمهور اسبق، برجستهترین چهره مخالف اوکراینی است که روابطش با زلنسکی تیره است اما هنوز به صحبتهای اخیر ترامپ واکنش نشان نداده است.
پیش از این، پروشنکو با درخواستها برای برگزاری انتخابات در زمان جنگ به نام وحدت ملی مخالفت کرده بود، اما پس از اینکه دولت هفته گذشته تحریمهایی علیه او اعمال کرد، که او آن را ضربهای به وحدت ملی تعبیر کرد، اما هنوز درباره انتخابات موضع نگرفته است.
ایرینا هراشچنکو، قانونگذار حزب پوروشنکو، خواستار تشکیل دولت وحدت ملی شده و از زلنسکی خواسته است تا آنچه او «سرکوب سیاسی کسانی که او دوست ندارد» خواند را متوقف کند.
سرهی پریتولا، که یک خیریه بزرگ حمایتکننده از ارتش اوکراین را اداره میکند و یکی دیگر از نامزدهای احتمالی ریاست جمهوری است، در شبکه اکس به حرفهای ترامپ واکنش نشان داد و به اوکراینیها توصیه کرد قبل از خواب نظرات ترامپ را نخوانند. او در ادامه گفت: «به یاد داشته باشید که اینجا در اوکراین، تنها ما مردم اوکراین تعیین میکنیم که چه کسی دیکتاتور است و چه کسی نیست.»
کش پتل، یکی از نامزدان مناقشه برانگیز دونالد ترامپ برای افبیآی با اختلاف دو رای در مجلس سنای امریکا (۵۱ در برابر ۴۹) به عنوان رئیس جدید این سازمان تایید شد. در رایگیری روز پنجشنبه در سنا، دموکراتها و دو جمهوریخواه به پتل رای منفی دادند.
با تایید سنا این دادستان سابق در راس سازمانی قرار میگیرد که قبلا به شدت به آن تاخته بود و وعده تصفیه و اصلاحات عمیق را داده است.
او پیشتر گفته بود اگر روزی ریاست این سازمان به او واگذار شود دفتر مرکزی آن در واشنگتن دیسی را تعطیل و به موزه «دولت پنهان» تبدیل میکند.
جمهوری خواهانی مانند پتل ماموران و بوروکراتهای حکومت امریکا را متهم میکنند که برخلاف رئیس جمهور عمل کرده و در واقع دولتی در درون دولت هستند.
دموکراتها پیشتر هشدار داده بودند که پتل بهدنبال اقدامات تلافیجویانه علیه رقبای سیاسی ترامپ خواهد بود، اگرچه او شخصا هر گونه برنامهای برای انتقامجوییهای سیاسی را رد کرده است.
پتل ۴۴ ساله، در جلسات تایید خود، همچنین داشتن فهرستی از اعضای «دولت عمیق» را تکذیب کرد. او همچنین اظهارات جنجال برانگیز گذشته خود در مورد اخراج ماموران افبیآی را که درباره ترامپ تحقیق میکردند، کم اهمیت جلوه داد.
آقای پتل در حالی ریاست افبیآی را به دست میگیرد که وزارت دادگستری امریکا برخی از مقامهای ارشد این سازمان را برکنار کرده و خواستار تهیه فهرستی از ماموران تحقیق شده که درباره شورش طرفداران ترامپ در سال ۲۰۲۱ تحقیق و تفحص کرده بودند.
دموکراتها میگویند پتل یک نظریهپرداز توطئه راست افراطی است که تجربه کمی در اجرای قانون دارد و کسی است که وفاداری به ترامپ را بالاتر از سوگندش برای خدمت به مردم قرار میدهد. این در حالی است که به گفته دموکراتها او ادارهای را رهبری خواهد کرد که قرار است مستقل عمل کند.
کریس مورفی، سناتور دموکرات این هفته گفت: «پیشبینی من این است که اگر به کش پتل رای دهید، بیش از هر رای تایید دیگری که میکنید، تاسف خواهید خورد.»
اما، اکثر جمهوریخواهان پتل را کسی میدانند که در یکی از مهمترین نهاد پولیسی فدرال تغییرات رادیکال میآورد. آنها مانند دونالد ترامپ به دلیل ورود وزارت دادگستری و افبیآی به پرونده ارتباط ترامپ با روسیه و دوسیههای دیگر گفته اند که دموکراتها از این نهادها به عنوان ابزاری علیه جمهوریخواهان استفاده کرده اند. برای همین ترامپ اعلام کرد که دادستانهای دوران بایدن را از دادگستری اخراج میکند. انتظار میرود که چنین چیزی در افبیآی زیر نظر کش پتل اتفاق بیفتد.
سناتور چاک گریسلی، رئیس کمیته قضایی سنا، روز چهارشنبه گفت: «آقای پتل میخواهد یک بار دیگر افبیآی را پاسخگو کند و اعتباری را که افبیآی در طول تاریخ برای اجرای قانون داشته است، بازگرداند.»
پتل در فهرست اعضای کابینه ترامپ که از یک ماه پیش آغاز به کار کرده است، هجدهمین مقامی است که مورد تایید قرار میگیرند.
او جایگزین کریستوفر ری میشود که به حکم ترامپ در سال ۲۰۱۷ منصوب شد. او روز پیش از مراسم تحلیف ترامپ و پس از آن که ترامپ خاطر نشان کرد که او را برکنار خواهد کرد، استعفا داد.
رئیس پیشین کمیته روابط خارجی مجلس نمایندگان امریکا نسبت به توقف احتمالی اسکان پناهجویان افغان ابراز نگرانی کرد. مایکل مکال از وزیر خارجه ایالات متحده خواست تا به وعدههایی که به همکاران افغان حکومت امریکا داده شده، عمل کند.
رویترز روز سهشنبه این هفته به نقل از منابع آگاه گزارش داد که به مسئولان دفتر انتقال و اسکان افغانها، متعلق به وزارت خارجه امریکا دستور داده شده تا برای توقف فعالیت تا ماه اپریل آماده شوند.
در صورت عملی شدن این دستور، حدود ۲۰۰ هزار پناهجوی افغان واجد شرایط از ورود به امریکا محروم خواهند شد.
مایکل مکال، عضو جمهوریخواه مجلس نمایندگان و از حامیان ترامپ روز پنجشنبه در صفحه اکس خود نوشت که از تلاشهای او برای صرفه جویی و کاهش مصارف دولت فدرال حمایت میکند. اما، دفتر انتقال پناهجویان افغان نباید جز این تعدیلات باشد.
او گفت: «در جریان خروج آشفته و مرگبار از افغانستان، حکومت بایدن دهها هزار نفر از متحدان افغان ما را که در کنار نیروهای نظامی ما جنگیدند، رها کرد.»
مکال از وزیر خارجه امریکا خواست تا «اولویت را به عمل به وعدههایی که به این متحدان افغان دادهایم، بدهد.»
وزیر خارجه جمهوری اسلامی گفت که استانهای مرزی ایران ماموریت مییابند تا با کشورهای همسایه، مانند افغانستان، تعاملات دیپلوماتیک برقرار کنند. عباس عراقچی گفت مسایل مرزی و مشکلات مربوط به قاچاق، گذرگاههای مرزی، تردد کالا و مسافر در همین چارچوب حل و فصل خواهد شد.
طبق گزارش خبرگزاری ایرنا، آقای عراقچی این موضوع را شام پنجشنبه در سفر به استان خراسان رضوی مطرح کرده است.
عراقچی گفت که همه استانهایی که مرز مشترک با کشورهای همسایه دارند ماموریت مییابند تا در قالب «دیپلوماسی استانی» با استانهای همجوار در آن سوی مرز تعاملات و رفت و آمدهای دیپلوماتیک برقرار کنند.
او افزود: «این رویکرد هم باری از دوش تهران بر خواهد داشت و هم شکوفایی را برای استانها به ارمغان خواهد آورد.»
طبق این گزارش، وزیر خارجه ایران گفت که قرار است پس از ماه رمضان با حضور سفرا و سرقنسولهای ایران در کشورهای اطراف مانند ترکمنستان و افغانستان، سمینار منطقهای وزارت خارجه در مشهد برگزار شود.
سه منبع دیپلوماتیک به رویترز گفتند که امریکا از پیشنویس قطعنامه مجمع عمومی سازمان ملل که از تمامیت ارضی اوکراین حمایت و تجاوز روسیه را محکوم میکند، حمایت نکرده است. به گفته منابع، واشنگتن به عبارتی در این سند که در آن تجاوز روسیه محکوم میشود، اعتراض کرده است.
این اقدام تغییر آشکار در سیاست واشنگتن و منعکس کننده شکاف عمیق در روابط ترامپ و زلنسکی توصیف شده است.
این قطعنامه بهمناسبت سومین سالگرد تهاجم روسیه به اوکراین تهیه میشود و به گفته یک منبع دیپلوماتیک، بیش از ۵۰ کشور از آن حمایت کرده اند.
یک منبع دیپلوماتیک گفت: «در حال حاضر، وضعیت این است که آنها (امریکا) آن را امضا نخواهند کرد.» منبع افزود، تلاشها برای جلب حمایت سایر کشورها ادامه دارد.
رایگیری در مجمع عمومی سازمان ملل برای ادامه حمایت از اوکراین در جنگ با روسیه مهم است؛ هرچند بعید به نظر میرسد که در نبود امریکا، حمایت بیشتری جلب کند.
در روزهای اخیر دونالد ترامپ، رئیسجمهور امریکا و ولودیمیر زلنسکی، رئیسجمهور اوکراین بهطور بیسابقهای به یکدیگر تاختهاند. ترامپ زلنسکی را دیکتاتور بدون انتخابات خوانده و گفته است که اگر برای برقراری صلح دیر بجنبد، دیگر کشوری برایش باقی نخواهد ماند.
ترامپ حدود یک ماه پس از بهدست گرفتن قدرت با ولادیمیر پوتین، همتای روسی اش تماس گرفت و شش روز بعد وزیران خارجه دو کشور برای پایان دادن به جنگ در اوکراین، در ریاض پایتخت عربستان سعودی دیدار کردند.
شکاف در روابط کییف و واشنگتن یک بحران سیاسی بزرگ برای اوکراین توصیف شده است که در دوره حکومت قبلی امریکا دهها میلیارد دالر کمکهای نظامی دریافت کرده و همچنین از حمایت دیپلوماتیک در برابر روسیه برخوردار بوده است.
پیش نویس قطعنامه مجمع عمومی سازمان ملل که رویترز مشاهده کرده، تجاوز روسیه را محکوم میکند و بر تعهد «به حاکمیت، استقلال، وحدت و تمامیت ارضی اوکراین در داخل مرزهای بینالمللی بهرسمیت شناخته شده» تاکید میکند.
یکی از این منابع روز پنجشنبه به رویترز گفت: «در سالهای گذشته، ایالات متحده به طور مداوم از چنین قطعنامههایی در حمایت از صلح عادلانه در اوکراین حمایت کرده است.»
نمایندگی امریکا در ژنو به درخواست رویترز پاسخ نداده است.
روسیه حدود ۲۰ درصد از خاک اوکراین را تحت کنترول خود درآورده است و به آرامی اما بهطور پیوسته در حال گسترش قلمرو خود در شرق اوکراین است.
مسکو میگوید عملیات نظامی ویژهاش در پاسخ به تلاش کییف برای پیوستن به ناتو است اما اوکراین و متحدان غربی آن، اقدام مسکو را تجاوز و سیاست امپریالیستی غصب سرزمین میخوانند.
