سازمان ملل درخواست امریکا برای نرم کردن موضع مجمع عمومی این سازمان در قبال تهاجم روسیه به اوکراین در جریان تصویب دو قطعنامه درباره این جنگ را رد کرد که به پیروزی دیپلوماتیک کییف و متحدان اروپاییاش ختم شد.
مجمع عمومی سازمان ملل که ۱۹۳ عضو دارد، دوشنبه به پیشنویس دو قطعنامه، یکی ارائه شده از سوی واشنگتن و دیگری ارایه شده از سوی اوکراین و کشورهای اروپایی، به مناسبت سومین سالگرد تهاجم روسیه به اوکراین رای داد.
در مورد قطعنامه پیشنهادی امریکا، پس از آنکه کشورهای اروپایی موفق شدند پیشنویس این قطعنامه را در جهت حمایت از حاکمیت، استقلال، وحدت و تمامیت ارضی اوکراین اصلاح کنند، ایالات متحده مجبور شد در رایگیری به قطعنامه خود رای ممتنع دهد.
بتسا ماریانا، معاون وزیر خارجه اوکراین پیش از رایگیری این قطعنامه در مجمع عمومی سازمان ملل گفت: «این جنگ هرگز فقط در مورد اوکراین نبوده است. این در مورد حق اساسی هر کشوری برای موجودیت، انتخاب مسیر خود و زندگی آزاد از تجاوز است.»
رویارویی کشورهای اروپایی و امریکا در سازمان ملل در شرایطی صورت گرفت که دونالد ترامپ رئیسجمهور امریکا تلاشی را برای پایان دادن به جنگ اوکراین از طریق گفتوگو با روسیه آغاز کرده است.
اما کییف و کشورهای اروپایی نگرانند که از روند این گفتوگو کنار گذاشته شوند. چنانچه، در دیدار مقامات امریکا و روسیه در سهشنبه گذشته در ریاض کنار گذاشته شدند.
تصویب قطعنامه اصلاحشده امریکا
قطعنامه اصلاح شده ایالات متحده با ۹۳ رای موافق، ۷۳ ایالت ممتنع و هشت رای منفی به تصویب رسید.
روسیه که تلاش داشت با تغییر متن ایالات متحده اشاره به «علل ریشهای» جنگ اوکراین را در این متن بگنجاند، در تلاش خود شکست خورد.
پیش از رایگیری در مورد متن ایالات متحده، دوروتی شی، سرپرست نمایندگی ایالات متحده در سازمان ملل، گفت که تغییرات پیشنهادی اروپا و روسیه در چارچوب جنگ لفظی است تا در پی پایان جنگ باشد.
او گفت که اصلاحات صورت گرفته از تلاش امریکا برای ایجاد اجماع قاطع اعضای سازمان ملل برای متحد شدن در پشت قطعنامهای که خواستار پایان دادن به این درگیری است، میکاهد.
مجمع عمومی سازمان ملل متحد همچنین پیشنویس قطعنامه اوکراین و کشورهای اروپایی را با ۹۳ رای موافق، ۶۵ رای ممتنع و ۱۸ رای منفی به تصویب رساند.
ایالات متحده، روسیه، کوریای شمالی و اسرائیل از جمله کشورهایی بودند که به این قطعنامه رای منفی دادند.
واسیلی نبنزیا، سفیر روسیه در سازمان ملل، در مجمع عمومی سازمان ملل گفت: «امروز همکاران امریکایی ما خودشان دیدند که راه صلح در اوکراین راه آسانی نخواهد بود، و بسیاری تلاش خواهند کرد صلح تا زمانی که ممکن است برقرار نشود. اما این نباید ما را متوقف کند.»
اصل قطعنامه امریکا چه بود؟
پیشنویس اولیه ایالات متحده سه بند بود؛ شامل عزاداری برای جان باختگان در جریان «درگیری روسیه و اوکراین»، تاکید بر اینکه هدف اصلی سازمان ملل حفظ صلح و امنیت بینالمللی و حل و فصل مسالمتآمیز اختلافات است، درخواست برای پایان سریع درگیری و صلح پایدار.
اما اصلاحات اروپایی به تهاجم تمام عیار روسیه به اوکراین و نیاز به صلح عادلانه، پایدار و همهجانبه مطابق با منشور بنیانگذار سازمان ملل متحد اشاره کرد و حمایت سازمان ملل متحد از حاکمیت، استقلال، وحدت و تمامیت ارضی اوکراین را تایید کرد.
باب ری، سفیر کانادا در سازمان ملل گفت: «جهان خواهان صلح است. اوکراین خواهان صلح است. سوال این است که چه نوع صلحی خواهد بود؟ آیا صلحی مبتنی بر عدالت و بر اساس منشور (سازمان ملل متحد) و اصولی خواهد بود که ما از آن دفاع میکنیم؟ یا صلحی خواهد بود که نتیجه یک تحمیل است؟»
شورای امنیت ۱۵ عضوی نیز قرار است روز دوشنبه در مورد همین متن ایالات متحده رایگیری کند.
قطعنامه شورا برای تصویب حداقل به ۹ رای موافق و بدون وتوی امریکا، روسیه، چین، بریتانیا یا فرانسه نیاز دارد.
امریکا قطعنامههای اصلاحشده را وتو میکند
انتظار میرود اعضای اروپایی شورا در مورد همان اصلاحات متن ایالات متحده که در مجمع عمومی ارایه شده بود، رایگیری کنند. یک مقام وزارت امور خارجه گفت که ایالات متحده آماده است هر گونه اصلاحیه پیشنهادی را وتو کند.
این مقام وزارت خارجه به خبرنگاران گفت: «اگر اصلاحیه روسیه در شورای امنیت مطرح شود، ما آن را وتو خواهیم کرد. اگر اصلاحات اروپایی در شورای امنیت مطرح شود، آن را وتو خواهیم کرد.»
او افزود که حکومت ترامپ بر شورای امنیت متمرکز شده، نه رای گیری جداگانه در مجمع عمومی سازمان ملل به مناسبت سومین سالگرد تهاجم روسیه به اوکراین.
قطعنامه سه بندی ایالات متحده هیچ اشارهای به تمامیت ارضی اوکراین یا تهاجم روسیه نکرده بود.
به گفته یک منبع دیپلوماتیک، چهار کشور اتحادیه اروپا به همراه بریتانیا قصد دارند اصلاحاتی را در متن امریکا به شورای امنیت سازمان ملل ارائه دهند تا اشاره روشنی به مفهوم متجاوز و حملهکننده داشته باشند و بر تمامیت ارضی اوکراین پافشاری کنند.
قطعنامههای مجمع عمومی غیرالزامآور اما از نظر سیاسی مهم هستند.
فرانسه و بریتانیا قطعنامه امریکا را وتو میکنند؟
در صورتی که ایالات متحده متن کوتاه خود را عصر دوشنبه به شورای امنیت ارائه کند، مشخص نیست که فرانسه یا بریتانیا، دو عضو اروپایی دارای حق وتو در این شورا به آن را وتو کنند یا نه.
یک منبع دیپلوماتیک به خبرگزاری فرانسه گفت، اروپاییهای درگیر در نظر دارند همان نوع اصلاحاتی را ارائه کنند که در مجمع، با ارجاع واضح به تمامیت ارضی اوکراین و صلح «عادلانه» مطابق با منشور سازمان ملل متحد، ارائه کنند.
رای ممتنع اعضای اروپایی حاضر در شورای امنیت شامل پنج کشور فرانسه، اسلوونیا، دنمارک، یونان و بریتانیا برای رد قطعنامه کافی نخواهد بود.
فرانسه و بریتانیا در بیش از ۳۰ سال گذشته از حق وتوی خود استفاده نکردهاند، و با توجه به سفر رهبران فرانسه و بریتانیا به امریکا چنین وتویی دور از انتظار است.
خبرگزاری فرانسه به نقل از تحلیلگران نوشت که مشخص نیست که پاریس و لندن با متنی که با موضع از پیش اعلامشدهشان در مورد اوکراین مطابقت چگونه رفتار خواهند کرد.
ولودیمیر زلسنکی، رئيسجمهور اوکراین، روز دوشنبه، در نشستی با حضور سران شماری از کشورها گفت: «سه سال پس از آغاز "عملیات ویژه سهروزه" پوتین، اوکراین زنده است، در حال مبارزه است و کشور ما بیشتر از هر زمان دیگری در جهان دوست دارد.»
روسیه تهاجم خود به اوکراین را که در ۲۴ فبروری ۲۰۲۲ انجام شد، «عملیات نظامی ویژه» عنوان میکند.
از جمله بازدیدکنندگان روز دوشنبه از کییف، اورسولا فون در لاین، رئیس کمیسیون اروپا، آنتونیو کوستا، رئیس شورای اروپا، و رهبران کانادا، دنمارک، ایسلند، لتونی، لیتوانیا، فنلند، ناروی، اسپانیا و سویدن بودند.
رهبران آلبانیا، بریتانیا، کرواسی، جمهوری چک، آلمان، جاپان، مولداوی، هالند، پولند، سوئیس و ترکیه نیز از طریق ویدئوکنفرانس سخنرانی کردند، اما نشانهای از حضور نمایندهای از امریکا دیده نشد.
آنها در میدان مرکزی کییف، در مقابل بنای یادبود سربازان کشتهشده اوکراینی ایستادند و سکوت کردند.
ولودیمیر زلنسکی اخیرا اعلام کرد که از زمان آغاز «تهاجم» روسیه، ۴۳ هزار سرباز اوکراینی کشته و ۳۷۰ هزار سرباز مجروح شدهاند.
روسیه به طور رسمی آمار سربازان کشتهشده خود در جنگ اوکراین را اعلام نکرده اما مقامهای غرب معتقدند که تلفات مسکو به مراتب بالاتر از کییف است
سومین سالگرد جنگ اوکراین در حالی فرا رسیده که اخیرا دونالد ترامپ، رئیسجمهور امریکا، ولودیمیر زلسنکی را «دیکتاتور بدون انتخابات» خواند و هشدار داد که زودتر به یک توافق صلح نرسد، کشورش را از دست خواهد داد.
همچنین، اخیرا وزیران خارجه روسیه و امریکا بدون حضور نماینده اروپا و اوکراین در عربستان سعودی درباره پایان جنگ در اوکراین گفتوگو کردند.
