علیرضا بیکدلی، سرپرست سفارت ایران در کابل در دیدار با خیرالله خیرخواه، وزیر اطلاعات و فرهنگ طالبان درباره برگزاری نمایشگاههای فرهنگی و هنری گفتوگو کرده است. سفارت ایران نوشت که دو طرف تاکید کردند ریشههای فرهنگی دو ملت عامل استحکام روابط است.
سفارت جمهوری اسلامی ایران در کابل شنبه، نهم حمل در بیانیهای نوشت که دو طرف در این دیدار در زمینه برگزاری نمایشگاههای فرهنگی و هنری، صنایعدستی و ایجاد تسهیلات در تبادل هیئتها گفتوگو کردهاند.
به نظر میرسد که سفارت ایران برای برگزاری نمایشگاه فرهنگی مشترک در کابل آمادگی میگیرد.
پیش از این سید روحالله حسینی، اتشه فرهنگی سفارت ایران نیز گفته بود که نمایشگاه هنری و فرهنگی این کشور بهزودی در کابل برگزار خواهد شد. با این حال تاکنون تاریخ دقیق برگزاری این نمایشگاه مشخص نشده است.
این نمایشگاهها قبل از تسلط طالبان بر افغانستان در اسد ۱۴۰۰ نیز همهساله در کابل برگزار میشد. معمولا در این نمایشگاه دهها موسسه فرهنگی و ناشر کتاب از دو کشور شرکت میکنند و محصولات فرهنگی خود را به نمایش میگذارند. برگزاری برنامههای شعرخوانی نیز بخشی از این نمایشگاههاست.
تلگراف گزارش داد که طالبان برای جدا کردن یک شهروند امریکایی که بهزودی قرار است از زندان آزاد شود، از دو همراه بریتانیایی او، از خشونت کار گرفتهاند. فای دی هال، شهروند امریکا که با یک زوج بریتانیایی و مترجم افغانشان در اول فبروری بازداشت شد، بهزودی آزاد خواهد شد.
روزنامه بریتانیایی تلگراف روز شنبه در یک گزارش اختصاصی نوشت که روز پنجشنبه، نیروهای طالبان برای جداسازی «فای دی هال» از پیتر رینولدز ۷۹ ساله و همسرش، باربی ۷۵ ساله متوسل به خشونت شدند.
دختر این زوج بریتانیایی به تلگراف گفته است پدر و مادرش حاضر نبودند بهطور جداگانه آزاد شوند و هنگام انتقال، در برابر نیروهای طالبان مقاومت کردند. در نهایت، فای هال از آغوش باربی جدا و به داخل یک موتر بدون نمبر پلیت منتقل شد.
سارا انتویستل گفت: «دیروز باربی و فی به دروازه زندان احضار شدند، هر دو تاکید کردند که تنها در صورتی آنجا را ترک خواهند کرد که هرچهار زندانی باهم آزاد شوند.»
براساس گزارش تلگراف، مقامات طالبان پس از انتقال فای دی هال به دادگاه، به او اطلاع دادند که تنها حکم آزادی او صادر شده و درباره دیگر بازداشتشدگان تصمیمی گرفته نشده است.
پیش از این زلمی خلیلزاد، نماینده ویژه پیشین امریکا در امور افغانستان به نقل از وزارت خارجه طالبان اعلام کرد که فای دی حال بهزودی از زندان طالبان در افغانستان آزاد خواهد شد.
تصمیم به آزادی خانم هال پس از آن گرفته شده است که حکومت ترامپ جایزههای چند میلیون دالری از سه عضو ارشد شبکه حقانی از جمله سراجالدین حقانی، وزیر داخله طالبان، را لغو کرد.
سراجالدین حقانی که عامل حملات گسترده به غیرنظامیان و نیروهای بینالمللی در افغانستان است، پیشتر یکی از مهمترین اهداف نظامی واشنگتن به شمار میرفت. ایالات متحده برای دستگیری او جایزهای ۱۰ میلیون دالری تعیین کرده بود.
شبکه حقانی تحت فرمان سراجالدین حقانی در برخی از مرگبارترین حملات در جریان جنگ ۲۰ ساله افغانستان نقش داشت. حقانی پس از پیروزی طالبان در اسد ۱۴۰۰ در یک سخنرانی اعلام کرد که تنها گروه او ۱۰۵۰ حمله انتحاری در افغانستان انجام داده است.
روزنامه تلگراف قبلا در گزارش نوشته بود که بازداشت شاخه حقانی از بازداشت این زوج بریتانیایی بهعنوان یک تاکتیک سیاسی برای افزایش فشارهای بینالمللی علیه هبتالله آخندزاده استفاده میکند.
یک مقام ارشد طالبان به تلگراف گفت: «همه آنها [فی هال و خانواده رینولدز] توسط شبکه حقانی بازداشت شدند تا امتیازاتی از دولتهای مربوطهشان بگیرند و بر ملا [هبتالله آخندزاده] فشار بیاورند.»
این مقام طالبان بهشرط حفظ هویت گفت: «آنها اکنون پس از برداشتن تحریمهای امریکاییها علیه سراجالدین راضی شدهاند و منتظرند ببینند از بریتانیاییها چه میتوانند بگیرند.»
او افزود: «این راهی برای خوشحال کردن ترامپ است، به این امید که او طالبان را به رسمیت بشناسد.»
پس از سفر یک هیئت امریکایی به کابل در ۳۰ حوت ۱۴۰۳، طالبان «کلمه طیبه» و شعارهای ضدامریکایی را از دیوار سفارت امریکا در کابل برداشت تا بتواند چراغ سبز دیگری برای بهبود روابط با اداره دونالد ترامپ نشان بدهد.
یک مقام طالبان به تلگراف گفت که هدف اصلی طالبان در مورد آقای و خانم رینولدز «به رسمیت شناخته شدن حکومت جدید از سوی بریتانیا» است.
با اینحال رهایی فقط یک زندانی و تداوم بازداشت مادر و پدرش، برخلاف آن چیزی است که خانم انتویستل انتظار آن را داشته است. او گفت: «این اقدام با وعدههای طالبان در طول هشت در تضاد است. والدین من هشت هفته فریب خوردهاند و شکنجه و آزار را تحمل کردهاند.»
سخنگوی طالبان قبلا گفته بود که این زوج که دارای گذرنامههای افغانی هستند، «به زودی» آزاد خواهند شد.
هفته گذشته، آقای و خانم رینولدز بهطور جداگانه در کابل به دادگاه برده شدند، اما پس از چهار ساعت انتظار، دادگاهشان برگزار نشد. مشخص نیست این زوج بریتانیایی چه زمانی از زندان آزاد خواهند شد.
با نزدیکشدن پایان ضربالاجل پاکستان برای اخراج مهاجران افغان، نگرانی فعالان زن از اخراج به کشوری که در آن حقوق اساسیشان سلب میشود، افزایش یافته است. زنانی که در برابر سیاستهای طالبان اعتراض کردهاند، نگراناند بعد از اخراج به افغانستان مورد حمله طالبان قرار گیرند.
آمنه (نام مستعار) که بیش از یک دهه برای احقاق حقوق زنان در افغانستان فعالیت کرده است، به ایبیسی نیوز گفت: «من اعتراضات مسالمتآمیز علیه ازدواجهای اجباری، کشتار غیرنظامیان و خشونتهای جنسیتی را رهبری کردم. من با سازمانهای محلی و بینالمللی همکاری داشتم و کارگاههای آموزشی برای زنان برگزار میکردم.»
او که پس از به قدرت رسیدن طالبان مجبور شد به پاکستان پناه ببرد، به فعالیتهایش در فضای مجازی ادامه داده و در تلاش است تا مرکز آموزشیای برای پناهجویان و مهاجران افغان در این کشور بسازد.
با این حال، با نزدیک شدن به ۳۱ مارچ، ضربالاجل اخراج مهاجران و پناهجویان افغان از پاکستان، آمنه که اخیراً درخواست پناهندگیاش از سوی استرالیا رد شده است، نگران است که به افغانستان تحت کنترول طالبان بازگردانده شود و جانش در معرض خطر قرار گیرد.
پاکستان از مهاجران افغان خواسته است تا ۳۱ مارچ این کشور را ترک کنند.
پاکستان گفته است تا دو روز دیگر بیش از یک میلیون افغان را به کشوری بازمیگرداند که به گفته نهادهای حقوق بشری در بحران فرو رفته است.
پیشتر وزارت داخله پاکستان اعلام کرد که در حال اجرای «برنامه بازگرداندن اتباع خارجی غیرقانونی» است و مدعی شده که «هیچکس در جریان این فرایند مورد بدرفتاری قرار نخواهد گرفت.»
بسیاری از مهاجران و پناهجویان افغان که باز میگردند، در افغانستان خانه، پسانداز یا هیچگونه حمایت اجتماعی ندارند. افزون بر آن، کاهش بودجه سازمانهای بشردوستانه باعث شده است که این نهادها فعالیتهای خود را کاهش دهند.
سوز ون میگن، مدیر موقت دفتر ناروی در افغانستان، گفت: «ما در حال حذف همه موارد غیرضروری هستیم تا بتوانیم با بودجه کمتر به تعداد بیشتری از مردم کمک کنیم.»
دانیه شریف، مدیر شورای پناهندگان دانمارک در افغانستان، هشدار داد: «بسیاری از بازگشتکنندگان ممکن است به مناطقی بازگردند که آلوده به مواد منفجره است.»
خانم شریف گفت: «ما نگران افزایش نیازهای مردم هستیم که ممکن است به تنشها و رقابت بر سر دستیابی به نیازهای اساسی منجر شود و مردم را در چرخه مداوم نیازهای بشردوستانه و کمکهای کوتاهمدت گرفتار کند.»
کمیساریای عالی سازمان ملل در امور پناهندگان در اسلامآباد هشدار داد که بسیاری از افغانهای بدون مدرک «نیاز به حمایت بینالمللی دارند» و نباید اخراج شوند.
سازمان ملل بیش از ۸۰۰ مورد قتلهای فراتر از دادرسی، بازداشتهای خودسرانه، شکنجه، بدرفتاری و ناپدید شدنهای اجباری را مستند کرده است که افراد مرتبط با دولت پیشین افغانستان هدف آن قرار گرفتهاند.
رامیل (نام مستعار) نیز پس از دریافت تهدیدهایی از سوی طالبان، دو سال پیش به پاکستان فرار کرد.
او گفت: «طالبان معتقدند که هر کسی که در تلاش است تا دختران را آموزش دهد، در حال ترویج ایدههای غربی است و کافر میشود. به همین دلیل من همواره در معرض خطر بودم و حتی در معرض تهدید به تجاوز دستهجمعی قرار گرفتم.»
او افزود: «فعالانی مثل من با آزار و اذیت شدید، خشونت و حتی تهدید به مرگ روبهرو هستند.»
او گفت که وضعیت در پاکستان نیز بیثباتتر شده است. رامیل از طریق پیامک به ایبیسی گفت: «ویزای من تمام شده و پاکستان دیگر ویزای پناهجویان افغان را تمدید نمیکند.»
به گفته رامیل: «بدون ویزای معتبر، حق کار ندارم، حتی نمیتوانم اجاره خانهام را پرداخت کنم و مجبور شدم برای بقا پول قرض کنم. زندگی در پاکستان روز به روز سختتر میشود.» این مهاجر افغان که درخواست ویزای بشردوستانهاش از سوی کانادا رد شده است، گفت که در حال جستجو برای مسیرهای قانونی دیگر برای مهاجرت است.
او و آمنه، فعال حقوق زنان، هر دو نسبت به آینده خود ناامید هستند، اما از مبارزه برای حقوق زنان پشیمان نیستند.
آمنه گفت: «من بهطور مداوم تلاش میکنم تا از حقوق اساسی زنان افغان دفاع کنم، زندگیام را وقف بهبود حقوق بشر کردهام و برای تأثیرگذاری بر طالبان تلاش میکنم تا به زنان اجازه دهند کار کنند، به آنها اجازه دهند تحصیل کنند و محدودیتها را رفع کنند.»
برخی تحلیلگران میگویند که اخراج جمعی مهاجران و پناهجویان افغان از سوی پاکستان، یک شگرد برای فشار آوردن به کابل جهت برخورد با شبهنظامیان تحریک طالبان پاکستان (تیتیپی) است.
در سال جاری، خشونتها در پاکستان افزایش یافته و پاکستان طالبان افغانستان را متهم کرده است که پناهگاهی برای شبهنظامیان تیتیپی فراهم کردهاند.
امتیاز گل، مدیر اجرایی مرکز تحقیقات و مطالعات امنیتی پاکستان، به ایبیسی گفت: «اخراج افغانها برای فشار آوردن به کابل جهت مقابله با پناهگاههای تروریستی در شرق افغانستان است.»
عبدالباسط، تحلیلگر مسائل امنیتی و همکار ارشد در دانشکده مطالعات بینالمللی راجاراتنام در سنگاپور، رابطه بین تروریسم و مهاجران و پناهجویان افغان را رد کرد.
او گفت: «تروریسم در اینجا دلایل عمیقتری دارد. انداختن تقصیر به گردن پناهندگان اشتباه است.»
آژانس پناهندگان سازمان ملل اعلام کرد که برای دسترسی بیشتر مردم به خدمات پزشکی، یک مرکز صحی در ولسوالی قیصار فاریاب ساخته است. در خبرنامه آمده است که مرکز صحی جدید برای هزاران نفر، به ویژه زنان و کودکان، خدمات بهتری ارائه خواهد کرد.
بربنیاد خبرنامه، این مرکز صحی مجهز با امکانات پیشرفته پزشکی به زودی گشایش خواهد یافت و طیف وسیعی از خدمات را برای هزاران نفر از باشندگان منطقه ارائه خواهد داد.
مرکز صحی جدید بیش از ۳۰ اتاق و دهها بستر دارد و بهعنوان یک مرکز صحی حیاتی برای ولسوالیها و ولایتهای همجوار عمل خواهد کرد.
پیش از این، باشندگان محل از روستاهای دوردست برای درمان ساعتها راه را طی میکردند. در خبرنامه آژانس پناهندگان آمده است که پیش از احداث این مرکز، تنها یک مرکز صحی در منطقه وجود داشت که ظرفیت ارائه خدمات به چندین ولسوالی را نداشت.
تعلیق روند انتقال پناهجویان افغان به امریکا و ضربالاجل پاکستان برای اخراج آنان، خلبانان نیروی هوایی سابق افغانستان را در شرایطی بحرانی قرار داده است. این متحدان سابق امریکا در بلاتکلیفی به سر میبرند و از بازگشت به افغانستان به دلیل تهدید انتقامجویی طالبان بیم دارند.
رئیس نهاد حامی اسکان مجدد افغانها، موسوم به «افغان ایواک»، به سیانان گفت: «این خلبانان افغان همهچیز را برای امریکا به خطر انداختند و اکنون جانشان به دلیل ناتوانی ما در عمل به وعدههایمان در خطر است.»
توحید خان (نام مستعار)، خلبان افغان که با خانوادهاش در پاکستان به سر میبرد، نگران است که در صورت بازگشت به افغانستان تحت کنترول طالبان، کشته شود. او میگوید که مراحل برنامه پذیرش پناهجویان ایالات متحده را دنبال کرده و پس از دو سال انتظار، سرانجام در اپریل سال گذشته برای مصاحبه به سفارت امریکا رفته است، اما از آن زمان تاکنون هیچ پاسخی دریافت نکرده است.
سیاستهای ضد مهاجرتی واشنگتن و اسلامآباد شرایط مهاجران و پناهجویان افغان را وخیمتر کرده است. با نزدیک شدن ضربالاجل اخراج اجباری افغانها، زمان آنها برای یافتن جایگزینی امن رو به پایان است. بسیاری از خلبانان افغان، میگویند به این دلیل که جامعه محلی آنان را بهعنوان پیلوتهای دوره جمهوریت میشناسند، ممکن است با انتقامگیری از سوی طالبان مواجه شوند.
توحید خان به سیانان گفت که در مدت حضورش در نیروی هوایی، «هشت تا ده» نفر از همکارانش در «انفجارهای هدفمند و تیراندازیها» توسط طالبان کشته شدهاند.
خپلواک (نام مستعار)، ۳۷ ساله، نیز به همان اندازه وحشتزده است. او که یک مهندس هوانوردی آموزشدیده است، در برنامه اطلاعات، نظارت و شناسایی نیروی هوایی افغانستان کار میکرد. وظیفه او تخلیه مناطق غیرنظامی پیش از هدف قرار گرفتن آنها در حملات پهپادی امریکا بود. او گفت که به همین دلیل هدف طالبان محلی قرار داشت و پیش از سقوط کابل مجبور بود هر «سه تا چهار ماه» برای حفظ امنیت خود خانهاش را تغییر دهد.
اکنون خپلواک که در کنار جادهای در پاکستان چوب میفروشد تا معیشت خانوادهاش را تأمین کند، نگران است که طالبان در پاکستان نیز بتواند او را هدف قرار دهد. او به سیانان گفت: «میدانم که آنها [طالبان] در اینجا ارتباطاتی دارند و میتوانند مرا هدف قرار دهند. فقط میخواهم از اینجا خارج شوم تا دخترانم فرصت تحصیل داشته باشند.»
با این حال، طالبان تهدید جانی برای خلبانان افغان را در افغانستان انکار میکند. ذبیحالله مجاهد، سخنگوی طالبان، به سیانان گفت: «ما با آنها هیچ مشکلی نداریم. خلبانانی که میخواهند به افغانستان بازگردند، مورد نیاز هستند، زیرا آنها دارایی کشور و پرسنل نظامی مهمی محسوب میشوند.» وی همچنین مدعی شد که برخی از خلبانان دولت پیشین افغانستان در حال حاضر در اداره طالبان مشغول به کار هستند.
در دو ماه گذشته، سیاستهای کاخ سفید تحت ریاستجمهوری دونالد ترامپ به سمت موضعی غیرقابل پیشبینی و ضد مهاجرتی حرکت کرده و آینده افغانهایی مانند توحید خان و خپلواک را در هالهای از ابهام قرار داده است.
پاکستان نیز از اکتبر ۲۰۲۳ فشار بر پناهجویان و مهاجران افغان را افزایش داده است. در ماه فبروری، این کشور اعلام کرد که قصد دارد «اتباع افغان که منتظر اسکان در کشورهای ثالث هستند» را تا ۳۱ مارچ اخراج کند.
این ضربالاجل مصادف با عید فطر است، اما بسیاری از افغانها، مانند جواد احمد، خلبان سابق هلیکوپتر بلکهاوک، این روزها فقط ترس، بلاتکلیفی و نگرانی را تجربه میکنند.
او گفت: «ما در پاکستان هیچ گزینهای نداریم. لطفاً به خاطر خدا ما را از اینجا بیرون ببرید. ما اینجا زندگی نداریم و از ترس در حال خفه شدن هستیم.»
معاون رئیسجمهور امریکا، گروه طالبان را یکی از «بدترین سازمانهای تروریستی جهان» خواند. جِیدی ونس در جریان بازدید از پایگاه نظامی این کشور در پیتوفیک واقع در شمالیترین بخش گرینلند گفت:حدود ۸۰ میلیارد دالر تجهیزات نظامی به یکی از بدترین سازمانهای تروریستی در جهان تحویل داده شد.
معاون دونالد ترامپ یادآوری کرد که حدود چهار سال پیش در زمان دولت جو بایدن، رئیسجمهور پیشین ایالات متحده ۱۳ امریکایی در میدان هوایی کابل در حمله داعش کشته شدند.
او کشته شدن این نظامیان امریکایی را یک «خطای فاجعهبار» دانست.
اظهارات جِیدی ونس در حالی مطرح شده که عبدالقهار بلخی، سخنگوی وزارت خارجه طالبان گفته است تسلیحات بجامانده امریکا در افغانستان متعلق به این گروه است و پس داده نمیشوند.
جِیدی ونس با اشاره به تسلیحات بجامانده امریکا در افغانستان و کشته شدن نظامیان این کشور در افغانستان در اسد سال ۱۴۰۰ در میدان هوایی کابل گفت: «رسانههای امریکا برای سالها از هرگونه تحقیق و تفحص در داخل کشور [در این مورد] خودداری کردند.
سقوط ناگهانی دولت افغانستان در ماه اسد ۱۴۰۰ باعث شد میلیاردها دالر تجهیزات نظامی امریکا به یکباره به دست طالبان بیفتد. هرچند نیروهای امریکایی در روزهای پایانی خروج، برخی تجهیزات را در بگرام و کابل منهدم کردند، اما همچنان بخش زیادی از آنها سالم باقی ماند. این تجهیزات شامل موترهای نظامی، تسلیحات پیشرفته، دستگاههای بایومتریک و فناوریهای دیگر است.
دولت جو بایدن ارزش مجموعی جنگافزارهای باقیمانده در افغانستان را بیش از ۷ میلیارد دالر تخمین زد. اما دونالد ترامپ و معاون او، ارزش تجهیزات باقیمانده در افغانستان را حدود ۸۰ میلیارد دالر تخمین میزنند.
دونالد ترامپ هفتم حمل در نشستی در کاخ سفید، از جو بایدن انتقاد کرد و گفت که او میلیاردها دالر تجهیزات امریکایی را به افغانستان اختصاص داد. ترامپ گفت «شاید مجبور شویم آن (تجهیزات) را پس بگیریم، هرچند حالا کمی کهنه شدهاند.»
او پیش از آن هم در یک سخنرانی گفته بود که از تماشای رژه نظامی طالبان با تجهیزات امریکایی به شدت عصبانی میشود.
اداره طالبان تجهیزات برجای مانده امریکایی در افغانستان را غنیمت جنگی میداند و میگوید پس داده نمیشوند.
ترامپ ماه حوت سال گذشته به یکی از مقامات امریکایی با نام «داگ» ماموریت داد تا طرحی برای بازپسگیری تجهیزات نظامی امریکایی از طالبان تهیه کند.
بیشتر بخوانید: ترامپ مسئول بازپسگیری تسلیحات امریکایی از طالبان را معرفی کرد | افغانستان اینترنشنال
