در پی انتشار گزارشهایی درباره قصد امریکا برای تغییر نام خلیج فارس به «خلیج عربی»، عباس عراقچی وزیر خارجه جمهوری اسلامی ایران گفت تلاشهایی با انگیزه سیاسی برای تغییر نام تثبیتشده این خلیج، نشاندهنده نیت خصمانه نسبت به ایران و مردم آن است.
اخیرا دو مقام امریکایی به خبرگزاری اسوشیتدپرس گفتند که رئیسجمهور ایالات متحده، قصد دارد هفته آینده در جریان سفرش به عربستان سعودی اعلام کند که امریکا از این پس خلیج فارس را «خلیج عربی» یا «خلیج عربستان» خواهد نامید.
در پی این اظهارات، عباس عراقچی در یادداشتی در شبکه اجتماعی اکس واکنش نشان داد و این اظهارات را محکوم کرد. او گفت اطمینان دارد که دونالد ترامپ آگاه است که نام «خلیج فارس» توسط همه نهادهای بینالمللی به رسمیت شناخته شده است.
آقای عراقچی نوشت: «امیدوارم شایعات بیپایهای که درباره خلیج فارس منتشر میشود چیزی بیش از یک کارزار اطلاعات نادرست از سوی جنگ طلبان همیشگی برای خشمگین کردن ایرانیان در سراسر جهان و تحریک آنها نباشد.»
با این وجود، او تاکید کرد که هرگونه «اقدام کوتهبینانه» در این زمینه، اعتبار حقوقی و تاثیر جغرافیایی نخواهد داشت بلکه فقط خشم ایرانیان را برانگیخته میکند.
وزیر خارجه جمهوری اسلامی گفت که این اقدام خشم همه ایرانیان با هر گرایشی سیاسی چه در ایران، چه در امریکا و چه در سراسر جهان را برخواهد انگیخت.
ارتش هند روز چهارشنبه در عملیاتی به نام «سیندور» در واکنش به حمله خونین پهلگام، به مناطقی در پاکستان و کشمیر تحت کنترول پاکستان حمله کرد. این عملیات انتقامجویانه از آن روی سیندور نامیده شده که گویی انتقام زنان بیوه شده در این حمله را که دیگر نمیتوانند سیندور بزنند، میگیرد.
سیندور یا همان پودر سرخرنگ سنتی که زنان هندو پس از ازدواج روی پیشانی خود میگذارند، در فرهنگ هند نمادی از حضور، زندگی و پیوند همسر است.
در حمله پهلگام، مهاجمان در محلی که معمولا مقصد ماهعسل زوجهای جوان است، مردان هندو، از جمله تازهدامادها را هدف قرار داده و کشتند.
آنان مردان را از زنانشان جدا کردند، از آنها امتحان قرآن گرفتند و مردان نامسلمان را کشتند.
یکی از چهرههای تأثیرگذار این فاجعه، هیمانشی ناروال، همسر وینی ناروال، افسر نیروی دریایی هند بود که تنها شش روز از ازدواجشان گذشته بود. تصویر زانو زدن او در کنار پیکر همسرش، بدون سیندور، در فضای رسانهای هند به نماد اندوه ملی و انگیزهای برای انتقام بدل شد.
در چنین فضایی، نارندرا مودی، نخستوزیر هند تصمیم گرفت نام عملیات نظامی را نه فقط بهعنوان یک نماد زنانه، بلکه بهعنوان نشانهای از همدردی و همچنین روحیه جنگجویانه، سیندور بگذارد.
در فرهنگ نظامی سنتی هند، بهویژه در میان جنگجویان ماراتا در غرب و راجپوتها در شمالغرب هند، رسم بود که پیش از رفتن به میدان نبرد، نشانی سرخرنگ از جنس سیندور یا مواد مشابه را روی پیشانی خود میگذاشتند. این نشان که به آن «تیکا» یا «تیلاک» گفته میشود، نماد شجاعت، آمادگی برای فداکاری و ایمان به عدالت و وظیفهمندی بود.
دو مقام امریکایی به خبرگزاری اسوشیتدپرس گفتند که دونالد ترامپ، رئیسجمهور ایالات متحده، قصد دارد هفته آینده در جریان سفرش به عربستان سعودی اعلام کند که امریکا از این پس خلیج فارس را «خلیج عربی» یا «خلیج عربستان» خواهد نامید.
در حالی که ایران بر پیوندهای تاریخی خود با خلیج فارس تاکید دارد، کشورهای عربی مدتهاست که برای تغییر نام این پهنه آبی در جنوب ایران تلاش میکنند.
کاخ سفید و شورای امنیت ملی امریکا بلافاصله به درخواستهای آسوشیتدپرس برای اظهار نظر در این مورد پاسخ ندادند.
آسوشیتدپرس در گزارش خود نوشته است که «خلیج فارس» از اعصار دور با این نام شناخته میشود، گرچه اصطلاحات «خلیج عربستان» و «خلیج عربی» نیز در برخی از کشورهای خاورمیانه رایج است.
دولت ایران در سال ۲۰۱۲ تهدید کرده بود که از گوگل به دلیل حذف برچسب خلیج فارس از نقشههایش شکایت خواهد کرد.
در نسخه امریکایی گوگل مپس، این پهنه آبی به صورت خلیج فارس و (خلیج عربی) ثبت شده، در حالی که نام این خلیج در اپل مپس فقط «خلیج فارس» درج شده است.
بهنوشته آسوشیتدپرس، ترامپ میتواند نام این خلیج را برای مقاصد رسمی ایالات متحده تغییر دهد، اما نمیتواند تعیین کند که دیگر کشورها چه نامی بر آن بگذارند.
سازمان بینالمللی هیدروگرافی، که امریکا یکی از اعضای آن است، وظیفه دارد تمام دریاها، اقیانوسها و آبهای قابل کشتیرانی جهان را بهطور یکنواخت بررسی و نامگذاری کند. در مواردی، کشورها یک پهنه آبی یا نشانه جغرافیایی مشترک را با نامهای متفاوتی در اسناد داخلی خود ثبت میکنند.
نامگذاری خلیج فارس همواره یکی از موضوعات مناقشهبرانگیز در روابط میان ایران و کشورهای عربی بوده است. در حالی که نام «خلیج فارس» ریشه در متون تاریخی، جغرافیایی و اسناد بینالمللی دارد و از زمان باستان در نقشهها و متون جهانی به همین صورت ثبت شده، برخی کشورهای عربی حوزه خلیج، بهویژه از نیمه دوم قرن بیستم به اینسو، تلاش کردهاند تا این نام را به «خلیج عربی» یا «خلیج عربستان» تغییر دهند. این موضوع همواره با واکنش تند دولت ایران همراه بوده است و جمهوری اسلامی این تغییر نام را تحریف تاریخ میداند.
سازمانهای بینالمللی از جمله سازمان ملل و سازمان بینالمللی هیدروگرافی همچنان از نام رسمی و تاریخی «خلیج فارس» استفاده میکنند. با این حال، برخی شرکتهای فناوری و رسانههای غربی، گاه برای اجتناب از مناقشه، هر دو نام را بهطور همزمان بهکار میبرند یا از ذکر نام کامل خودداری میکنند که خود باعث اعتراض رسمی تهران شده است.
هند بامداد روز چهارشنبه ۱۷ ثور اعلام کرد که عملیات موسوم به «سیندور» را علیه پاکستان آغاز کرده و «پاسخی دقیق و متناسب» به اسلامآباد داده است. هند میگوید فقط «اردوگاههای تروریستی شناخته شده» را هدف قرار داده و به هیچ هدف غیرنظامی، اقتصادی یا نظامی پاکستانی حمله نکرده است.
حملات هند به پاکستان پس از حمله به گردشگران در پاهالگام واقع در کشمیر تحت کنترول هند انجام شده است. در این حمله دستکم ۲۶ نفر کشته شدند.
نکات کلیدی درباره عملیات سیندور
وزارت دفاع هند اعلام کرده که نیروهای این کشور به زیرساختهای تروریستی در پاکستان و کشمیر تحت کنترول پاکستان حمله کردند؛ در جایی که «حملات تروریستی علیه هند برنامهریزی و هدایت میشدند.»
این وزارت اعلام کرد که ۹ مکان به عنوان بخشی از عملیات سیندور هدف قرار گرفتند. در بیانیه هند آمده است: «هیچ تاسیسات نظامی پاکستان هدف قرار نگرفته است و هند در انتخاب اهداف و روش اجرا، خویشتنداری قابل توجهی نشان داده است.»
اهداف حمله هند
هند میگوید از ۹ هدف انتخاب شده، چهار هدف در پاکستان و پنج هدف در کشمیر تحت کنترول پاکستان بودند.
به نوشته رسانه ایانآی هند به نقل از منابع آگاه، نیروهای مسلح هند با موفقیت به ۹ هدف تروریستی حمله کردند.
به گفته هند، چند هدف در حمله به پاکستان در بهاولپور، موریدکه و سیالکوت بوده و چند هدف دیگر در کشمیر تحت کنترول پاکستان بوده است.
این عملیات به طور مشترک توسط ارتش، نیروی دریایی و نیروی هوایی هند، با بسیج منابع و نیروها انجام شد.
۹ هدف کداماند؟
مقامات به خبرگزاری پیتیآی گفتند که «مقر تروریستی» گروههای ممنوعه جیش محمد، لشکر طیبه و حزب المجاهدین هدف قرار گرفتند.
در اینجا فهرستی از ۹ مکانی که در پاکستان و کشمیر تحت تصرف پاکستان که هند مدعی شده با موفقیت بوده، آمده است:
۱- مرکز سبحانالله، بهاولپور – ایالت پنجاب
۲. مرکز طیبه، مریدکه – ایالت پنجاب
۳. سرجل، تهرا کالان – ایالت پنجاب
۴. محمونه جویا، سیالکوت – ایالت پنجاب
۵. مرکز اهل حدیث، برناله – ایالت پنجاب
۶. مرکز عباس، کتل – ایالت پنجاب
۷. مسکر رحیل شهید، کتل – ایالت پنجاب
۸. کمپ شورای نالا، مظفرآباد – آزاد کشمیر
۹. کمپ سیدنا بلال، مظفرآباد – آزاد کشمیر
مسعود اظهر، رهبر گروه جیش محمد حمله هند به این گروه را تائید کرده است. او گفته است که در حمله هند به مسجدی در بهاولپور پاکستان، ده عضو خانواده به شمول کودکان و چهار نفر از دوستانش کشته شدهاند. او در بیانیهای نوشت: «ظلم نرندرا مودی از همه مرزها گذشته است؛ دیگر هیچکس نباید انتظار ترحم داشته باشد.»
سفارت هند در امریکا در همین رابطه با انتشار بیانهای اعلام کرده است هند در پاکستان به هیچ هدف غیرنظامی، اقتصادی یا نظامی حمله نکرده است و تنها اردوگاههای تروریستی شناختهشده هدف قرار گرفتهاند.
این سفارت از عملیات نظامی این کشور در پاکستان دفاع کرد و گفت این اقدامات «هدفمند و دقیق» بودهاند.
در بیانیه سفارت هند در امریکا آمده است: «این اقدامات سنجیده، مسئولانه و با هدف جلوگیری از تشدید تنش انجام شدهاند.»
پاکستان چه میگوید؟
مقامهای پاکستان میگویند هند نقاط غیرنظامی را هدف قرار داده است. ارتش پاکستان اعلام کرده که در حملات راکتی هند به این کشور، ۸ شهروند پاکستانی کشته و ۳۳ نفر دیگر زخمی شدند.
احمدشریف چودری، سخنگوی ارتش پاکستان گفت که هند در مجموع علیه شش منطقه ۲۴ حمله انجام داده است.
آقای چودری اوایل چهارشنبه در یک نشست خبری گفت که هند «افراد بیگناه و غیرمسلح» را هدف قرار داده است.
ارتش پاکستان گفت که حملات هند در مناطق احمدپور شرقی، مریدکی، سیالکوت، شکرگره از مربوطات ایالت پنجاب و همچنین در مظفرآباد و کوتلی از مربوطات کشمیر تحت کنترول پاکستان انجام شده است.
امریکا خواستار خویشتنداری شد
با تشدید تنشها، وزارت امور خارجه امریکا اعلام کرد مارکو روبیو، وزیر امور خارجه ایالات متحده، با مشاوران امنیت ملی هند و پاکستان گفتوگو کرده است.
به گفته وزارت امور خارجه، روبیو از هند و پاکستان خواسته است کانالهای ارتباطی را باز نگه دارند و از تشدید تنش خودداری کنند.
مسعود اظهر، رهبر گروه جیش محمد اعلام کرد در حمله هند به مسجد جامع سبحانالله در بهاولپور در پنجاب پاکستان، ده عضو خانواده به شمول کودکان و چهار نفر از دوستانش کشته شدهاند. او در بیانیهای نوشت: «ظلم نرندرا مودی از همه مرزها گذشته است؛ دیگر هیچکس نباید انتظار ترحم داشته باشد.»
در اعلامیهای که از سوی آقای اظهر منتشر شده، آمده است که اعضای خانواده او به شمول خواهر بزرگش همراه با شوهرش، دو برادرزادهاش، یک همسر برادرزادهاش و پنج کودک از خانواده او در حمله هند به مسجد سبحانالله در منطقه بهاوالپور ایالت پنجاب پاکستان کشته شدند.
طبق اعلامیه، در این حمله هند چهار دوست نزدیک مسعود اظهر هم کشته شدند.
ارتش هند اوایل چهارشنبه اعلام کرد که حملات راکتی در خاک پاکستان انجام داده است. دهلی نو میگوید که در حملات پناهگاههای «ترویستهای اسلامگرا» را هدف قرار داده است.
ارتش پاکستان اما میگوید که هند علیه «افراد بیگناه و غیرمسلح» حمله کرده است. به گفته ارتش، در این حمله ۲۶ غیرنظامی کشته و ۴۶ نفر دیگر زخمی شدهاند.
ارتش پاکستان گفته است که در زمان و مقیاس مناسب به حمله هند پاسخ خواهد داد.
مسعود اظهر کیست؟
مسعود اظهر یک سیاستمدار اسلامگرا و تندرو پاکستانی است که متهم به طراحی حملات مرگباری در خاک هند است.
او بنیانگذار جیش محمد، یکی از گروههای ممنوعه در پاکستان است. این گروه از سوی سازمان ملل متحد به عنوان گروه تروریستی شناخته میشود.
مسعود اظهر در سال ۱۹۹۴، با اسم استفاده از مستعار وارد سرینگر، مرکز ایالت جمو و کشمیر تحت کنترل هند شد که از سوی نیروهای هندی دستگیر شد و زندانی شد.
در سال ۱۹۹۹ میلادی، یک هواپیمای مسافربری هندی از سوی پنج شهروند پاکستانی نقابپوش ربوده و به قندهار تحت کنترل طالبان برده شد. هواپیماربایان خواستار آزادی چند تن از زندانهای هند از جمله مسعود اظهر شدند.
دهلینو پس از چند روز مذاکره مجبور شد به این خواسته گروگانگیران پاسخ مثبت داده و مسعود اظهر را در بدل آزادی سرنشینان هواپیمای خود آزاد کند.
او چند ماه بعد از آزادی در پاکستان جیش محمد را بنیان گذاشت و رسما جهاد در برابر «کفار» در افغانستان و کشمیر تحت کنترل هند را اعلام کرد.
حملات راکتی هند به پاکستان که اوایل صبح چهارشنبه انجام شد، واکنش شماری از کشورها و سازمان ملل متحد را در پی داشته است.
وزارت امور خارجه امریکا اعلام کرد مارکو روبیو، وزیر امور خارجه ایالات متحده، با مشاوران امنیت ملی هند و پاکستان گفتوگو کرده است.
بهگفته وزارت امور خارجه، روبیو از هند و پاکستان خواسته است کانالهای ارتباطی را باز نگه دارند و از تشدید تنش خودداری کنند.
دیپلومات ارشد امریکایی گفت که برای رسیدن به یک راهحل مسالمتآمیز، به تعامل با رهبران هند و پاکستان ادامه میدهد.
در همین حال، آنتونیو گوترش، دبیر کل سازمان ملل متحد نسبت به این حمله ابراز نگرانی کرده است.
استفان دوجاریک، سخنگوی دبیر کل سازمان ملل متحد در اعلامیهای نوشت: «دبیر کل سازمان ملل در مورد عملیات نظامی هند در سراسر خط کنترل و مرزهای بین المللی بسیار نگران است.»
طبق این اعلامیه، آقای گوترش خواستار حداکثر خویشتنداری نظامی از سوی هند و پاکستان شده است.
او تاکید کرده است: «جهان نمیتواند یک رویارویی نظامی بین هند و پاکستان را تحمل کند.»
وزارت خارجه امارات متحده عربی هم خواستار خویشتندداری هند و پاکستان شده و از دو کشور خواست که از گسترش تنشها خودداری کنند.
خبرگزاری دولتی امارات (وام) بامداد چهارشنبه، ۱۷ ثور گزارش داد که شیخ عبدالله بن زاید، وزیر خارجه این کشور تاکید کرده که تشدید بیشتر تنشها میان هند و پاکستان، صلح منطقهای و بین المللی را تهدید میکند.
طبق گزارش، وزیر خارجه امارات بر اهمیت توجه به صداهایی که خواستار گفتوگو و درک متقابل برای جلوگیری از تشدید تنش نظامی، تقویت ثبات در جنوب آسیا و جلوگیری از تنشهای بیشتر منطقهای هستند، تاکید کرد.
وزارت امور خارجه چین در واکنش به تنش میان هند و پاکستان، از اقدام نظامی هند ابراز تاسف، و درباره تحولات کنونی ابراز نگرانی کرد.
بیجینگ از هر دو طرف خواست از انجام اقداماتی که وضعیت را پیچیدهتر میکند خودداری کنند.
وزارت امور خارجه چین از هر دو کشور خواست صلح و ثبات را در اولویت قرار دهند، آرامش خود را حفظ کنند، و از خود خویشتنداری نشان دهند.
جاپان هم به این درگیری نظامی واکنش نشان داده است. یوشیماسا هایاشی، دبیر کابینه جاپان اعلام کرده که این این کشور «شدیدا» نگران وضعیت جاری میان هند و پاکستان است.
او گفته که این تنشها ممکن است به اقدامات تلافیجویانه بیشتر و به یک درگیری نظامی «تمام عیار» تبدیل شود.
آقای هایاشی گفته است: «برای صلح و ثبات جنوب آسیا، ما قویا از هند و پاکستان می خواهیم تا اوضاع را از طریق خویشتنداری و گفتوگو با ثبات سازند.»
پس از چندین روز کش و قوس، هند ناوقت سهشنبه، ۱۶ ثور، چندین منطقه پاکستان را مورد حمله راکتی قرار داده است. هند میگوید که پایگاههای تروریستی را هدف قرار داده است اما پاکستان با محکوم کردن این حمله گفته که هند محلات مسکونی و مساجد را هدف قرار داده است.
پاکستان اعلام کرده که در این حملات هند دستکم هشت نفر کشته و بیش از ۳۰ نفر دیگر زخمی شدند.
پاکستان میگوید که هند «افراد بیگناه و غیرمسلح» را هدفق قرار داده است.
ارتش پاکستان همچنین اعلام کرده که پنج فروند جنگنده ارتش پاکستان را سرنگون کرده است.
چهار مقام هندی به خبرگزاری رویترز تایید کردند که سه جنگنده هندی در منطقه جامو و کشمیر سقوط کردهاند.
