پاتریشیا گاسمن، معاون آسیایی دیدهبان حقوق بشر میگوید «اعضای خانواده افغانهایی که به طور غیرقانونی توسط نیروهای نظامی خارجی در جریان ۲۰ سال جنگ در افغانستان کشته شدهاند، مدت زیادی است که منتظر عدالت هستند.»
به گفته وی، استرالیا و بریتانیا در این زمینه پیشترفت «آهسته و مداوم» داشتهاند.
او روز دوشنبه ۲۹ ثور در وبسایت دیدهبان حقوق بشر نوشت استرالیا در تحقیق درباره اتهامات جنگی نیروهایش در افغانستان بیشترین تلاش را کرده است.
طبق اعلامیه، وزارت دفاع استرالیا با راهاندازی یک وبسایت به قربانیان این فرصت را میدهد که به زبان فارسی و پشتو شکایت درج کنند و درخواست غرامت کنند.
دیدهبان حقوق بشر این اقدام استرالیا را «مثبت و قابل تحسین» خوانده اما گفته است که این اقدام پنج سال بعد از انتشار نتایج یک تحقیق دولتی صورت گرفته است.
در اعلامیه آمده است: «در آن [تحقیق دولتی] ابعاد گستردهای از جنایات احتمالی، از جمله اعدامهای فوری اسیران جنگی و غیرنظامیان افشا شده بود. با این حال، تنها یک سرباز تاکنون به اتهام این جنایات تحت پیگرد قرار گرفته است.»
این سازمان حقوق بشری همچنین گفته است که سازمان ملل هنوز هم در مورد رویکرد استرالیا در مورد پرداخت غرامت نگران است. ماموریت ویژه سازمان ملل در ماه اگست ۲۰۲۴ رویکرد استرالیا در مورد پرداخت غرامت را «نوعی خیریه به صلاحدید ارتش و نه یک حق قانونی برای قربانیان بر اساس حقوق بینالملل» توصیف کرده بود.
دیدهبان حقق بشر تاکید کرده است: «دولت استرالیا باید اطمینان حاصل کند که افغانها از وجود این وبسایت و نحوه ثبت شکایت مطلع هستند.»
در سوی دیگر، سازمان دیدبان حقوق بشر اعلام کرده است که بریتانیا به عنوان یک کشور مسئول، «پیشرفت بسیار کندتری» داشته است.
تحقیقات در مورد جنایات جنگی در افغانستان از چند سال به این سو در جریان است.
