با اقدام روسیه در رسمیتشناسی اداره طالبان، انتقادهایی علیه امرالله صالح، معاون پیشین ریاستجمهوری افغانستان به دلیل تعریفها و تمجیدهای سابقش از ولادیمیر پوتین، مطرح شده است. حامیان آقای صالح خواستند تا او درباره «نتایج سفرهای پنهانی خود به روسیه» شفافسازی کند.
امرالله صالح با تحسین از ولادیمیر پوتین و دیدگاههای او درباره نظم نوین جهانی، انتظار داشت روسیه در حمایت از منافع مورد نظر او برای افغانستان نقش مثبت ایفا کند اما با رسمیت شناسی طالبان توسط مسکو، این امیدها بینتیجه ماند و واکنشهای حامیان او را برانگیخت.
او در یکی از این یادداشتها در شبکه اجتماعی اکس نوشته بود که ولادیمیر پوتین موفق شده است بیشتر اهداف استراتژیک خود را در عملیات ویژه نظامی علیه اوکراین محقق کند. امرالله صالح در ماه فبروری در یادداشتی روسیه را «برنده جنگ» اعلام کرده بود.
آقای صلح همچنین در یادداشتی به بازسازی اعتماد به تسلیحات روسی و ظهور نظم نوین جهانی چندقطبی اشاره کرده بود که به گفته او، با منافع افغانستان همسو است.
او در مطلبی دیگری تحت عنوان «پیروزی پوتین در روایتها و اهمیت آن برای افغانستان» نوشته: «افغانستان در دورهای به سر میبرد که با هویت ملی و منافع ملی تعریف میشود. هر دو این ویژگیها با مضامینی که پوتین به عنوان ستون اصلی پیامش به جهان گذاشته، همراستا هستند.»
با این حال منابع به افغانستان اینترنشنال گفتند که امرالله صالح برای جلب حمایت روسیه به آموزش زبان روسی نیز آغاز کرده بود. آقای صالح همچنین یکی از یادداشتهای خود را در شبکههای اجتماعی در تمجید از ولادیمیر پوتین، به زبان روسی نوشته است.
موضع قبلی این مقام پیشین حکومت افغانستان همچنین مورد انتقاد برخی از حامیان او قرار گرفته است. نجیب بارور یادداشتی در شبکه فیسبوک خود نوشت: «وقتش است که احمد مسعود و امرالله صالح نتایج سفرهای مکرر و پنهانی خود به روسیه را توضیح بدهند. اینها چه خواب دیده بودند که ۲۴ ساعت به سمت پوتین در دویدن بودند؟»
با به رسمیت شناخته شدن اداره طالبان از سوی روسیه اما امرالله صالح هیچ واکنشی به موضع رسمی مسکو نداشت و تنها در شبکه اجتماعی اکس نوشت که طالبان «سرنگون» و افغانستان احیا خواهد شد.
با این حال، این تصمیم روسیه نشان داد که ارزیابی امرالله صالح از نقش ولادیمیر پوتین در حمایت از «منافع افغانستان» اشتباه بوده و امیدهای او بر اساس خطاهای محاسباتی شکل گرفته است.
آقای برادر در سخنرانی خود همچنین از کشورهای عضو خواست تا «واقعیت سیاسی افغانستان» را درک کرده و مانند روسیه اداره طالبان را به رسمیت بشناسند.
عبدالغنی برادر همچنین از کشورهای عضو سازمان همکاریهای اقتصادی خواست تا در زمینههای تجارت، سرمایهگذاری، انرژی، ترانسپورت، زراعت، حفاظت محیط زیست و مقابله با تغییرات اقلیم با آنها همکاری داشته باشند.
او گفت: «اقتصاد کشورهای عضو سازمان اکو زمانی به رشد مطلوب میرسد که افغانستان نیز بخش فعال و متحرک این معادله باشد.»
دیدار با نخستوزیر قزاقستان
معاون اقتصادی رئیسالوزرای طالبان در حاشیه این اجلاس همچنین با نخستوزیر قزاقستان دیدار و درباره تقویت همکاریهای سیاسی، اقتصادی و تجارتی میان دو کشور گفتوگو کرد. او از قزاقستان به عنوان «شریک مهم و قابل اعتماد منطقهای» یاد کرد.
به گفته طالبان، نخستوزیر قزاقستان در این دیدار گفته است که کشورش پروژه خط آهن تورغندی-هرات را با سرمایهگذاری ۵۰۰ میلیون دالر آغاز خواهد کرد و آماده افزایش صادرات میوه و سرمایهگذاری در بخش معادن افغانستان است.
کشورهای ایران، پاکستان، ترکیه، افغانستان، جمهوری آذربایجان، قزاقستان، قرغیزستان، اوزبیکستان، تاجیکستان و ترکمنستان کشورهای عضو سازمان همکاری اقتصادی (اکو) هستند.
دیدار این مقام طالبان با مقامهای ارشد کشورهای منطقهای در حالی انجام میشود که روسیه بهتازگی اداره طالبان را به رسمیت شناخته است. هنوز کشورهای دیگر اقدامی مشابه نکردهاند اما احتمال میرود که کشورهای نزدیک به طالبان، مانند قزاقستان این روند را دنبال کنند.
او به خبرنگاران گفت که این اقدام صرفاً با حمایت و هماهنگی مردمی انجام شده است.
همزمان، عبدالقدیر صالحی، مسئول خانه مهر در هرات، اعلام کرد که چندین بس مسافربری با همکاری شماری از بازرگانان و شهروندان هرات، روز جمعه از این شهر بهسوی کابل و سایر ولایتها حرکت کردهاند تا بخشی از مهاجران بازگشتی را به ولایتهای اصلیشان منتقل کنند.
او میگوید مهاجران بازگشته به دلیل کمبود وسایل حمل و نقل با مشکل مواجهاند.
ویدیوهایی که به افغانستان اینترنشنال رسیده، نشان میدهد شماری از داوطلبان در جریان انتقال مهاجران، در داخل موترها آب و مواد غذایی توزیع میکنند.
همزمان با فعالیتهای امدادی در بخش حمل و نقل و توزیع مواد غذایی، شماری از دختران نیز داوطلب در مرز اسلامقلعه حضور پیدا کردهاند تا در روند ثبت نام خانوادههای بازگشتکننده همکاری کنند.
مشارکت شرکتها و نهادهای تجارتی در امدادرسانی
شماری از شرکتهای تجارتی نیز در روند کمکرسانی به مهاجران بازگشتی مشارکت کردهاند. به گفته منابع محلی، این شرکتها که در زمینههای مختلف اقتصادی فعالیت دارند، بخشی از امکانات خود را برای تأمین آب آشامیدنی، مواد غذایی، دارو و خدمات ترانسپورت در اختیار مهاجران گذاشتهاند.
یکی از مسئولان این شرکتها، که نخواست نامش فاش شود، به افغانستان اینترنشنال گفت بخش قابلتوجهی از نیازهای روزانه، بهویژه غذا، آب و ترانسپورت، توسط نهادهای تجارتی در هرات و به گونه داوطلبانه تأمین میشود.
به گفته او، چندین شرکت تجارتی دهها موتر مسافربری را برای انتقال شهروندانی که به هرات میرسند آماده ساخته تا زمینه انتقال آنان به دیگر ولایتها را فراهم سازد.
مسئولان محلی و فعالان مدنی میگویند که ظرفیت موجود برای انتقال مهاجران به ولایتهای دوردست بسیار محدود است و تاکنون برنامه مشخصی از سوی نهادهای حکومتی یا بینالمللی برای مدیریت این مرحله اعلام نشده است.
برخی خانوادهها ناچار شدهاند شب را در مکانهای موقت یا فضای باز سپری کنند، در حالیکه به غذا، آب، خدمات صحی و سرپناه مناسب دسترسی ندارند.
شاهدان عینی از بروز مشکلات جدی در روند رسیدگی به مهاجران بازگشتی در مرز اسلامقلعه و شهر هرات خبر میدهند.
بهگفته منابع محلی، تأخیر در انتقال افراد از مرز به داخل شهر، کندی در روند ثبت نام، تأخیر در توزیع کمکهای نهادهای بینالمللی و نبود خیمه یا محل مناسب برای اسکان موقت، از مهمترین چالشهای جاری بهشمار میرود.
با افزایش شمار بازگشتکنندگان، ظرفیت نهادهای امدادی و اداری محدودتر شده و مقامهای محلی طالبان تاکنون برنامه مشخصی برای پاسخگویی به این وضعیت اعلام نکردهاند.
