در میانه تنش با اسلام آباد؛ سفارت طالبان میزبان گرم مخالفان حکومت پاکستان شده است
همزمان با انتقادهای شدید نخست وزیر پاکستان از حمایت طالبان از شبه نظامیان این کشور، احمد شکیب، سفیر طالبان در پاکستان دیدار با سیاستمداران مخالف حکومت شهباز شریف را افزایش داده است.
او روز سهشنبه با اسد قیصر، رئیس سابق مجلس پاکستان، و افراسیاب ختک، رهبر حزب عوامی نشنل، دیدار کرد.
برخی از این مقامها، از جمله علی امین گنداپور، وزیر اعلای خیبرپختونخوا به عمران خان، رهبر زندانی تحریک انصاف و از مخالفان سرسخت شهباز شریف و ارتش پاکستان، نزدیک اند.
خبر دیدارهای سفیر طالبان نشان میدهد که او در چند ماه گذشته با مقامهای رسمی حکومت پاکستان دیدار نکرده است که نشان دهنده عدم تمایل حکومت شریف برای تعامل با سفیر طالبان در پاکستان است.
برخی تحلیلگران دیدارهای پیوسته احمد شکیب با اپوزیسیون را به لابیگری با مخالفان شهباز شریف برای منافع حکومت طالبان تعبیر کرده اند. این دیدارها نشان میدهد که مخالفان، به ویژه سیاستمداران نزدیک به عمران خان، روابط نزدیک با طالبان را در دستور کار خود قرار داده اند.
همزمان با افزایش حملات مرگبار شبه نظامیان به نیروهای پاکستانی در خیبرپختونخوا، عمران خان، رهبر زندانی حزب تحریک انصاف، خواستار گفتوگو و همکاری با طالبان افغان شده و از علی امین گنداپور، وزیر اعلی ایالت خیبرپختونخوا خواست که برای مذاکره با طالبان به افغانستان برود. اما، حکومت پاکستان پاسپورت گنداپور را باطل کرد.
با این حال، گنداپور به سفارت طالبان در اسلامآباد رفت و درباره همکاریهای دوجانبه گفتوگو کرد
همچنین، عمرانخان روز دوشنبه این هفته باردیگر محمود خان اچکزی را موظف کرد که برای میانجیگری به افغانستان برود.
عمران خان گفت که بدون همکاری طالبان افغان و مردم مناطق قبایلی، امکان برقراری صلح در خیبرپختونخوا نیست. اما مقامات پاکستانی گفتهاند که مذاکره با کشورهای خارجی تنها از صلاحیتهای حکومت مرکزی است.
یک معضل اسلام آباد مشارکت جنگجویان افغان در حملات علیه نیروهای پاکستانی است که به طور ملموس تلفات شان پس از بازگشت طالبان به قدرت در افغانستان افزایش یافته است.
در ۱۶ سنبله، در یک حمله انتحاری بر پایگاه نیروهای پاکستانی در خیبرپختونخوا، پنج انتحارکننده، در پیشاپیش جنگجویان مسلح، شرکت کردند. بنا به اطلاعات منابع امنیتی پاکستان، سه انتحارکننده اهل افغانستان بودند.
علی امین گنداپور، سروزیر خیبرپختونخوا به سفارت افغانستان تحت کنترول طالبان در اسلامآباد رفتزیر
سفیر طالبان همچنین میزبان مولانا فضلالرحمن، رهبر جماعت علمای اسلام و حامی سرسخت طالبان، بود. فضلالرحمن سال گذشته با سفر به کابل تلاش کرد روابط طالبان و پاکستان را بهبود بخشد، اما میانجیگری او ناموفق ماند.
حکومت پاکستان، حزب تحریک انصاف را مسئول وخامت اوضاع امنیتی میداند و معتقد است مماشات با شبهنظامیان در مناطق قبایلی، آنها را جسورتر کرده است. نهادهای تحقیقاتی پاکستان نیز گزارش دادهاند که پس از قدرتگیری طالبان در افغانستان، وضعیت امنیتی در پاکستان رو به بحران رفته است.
شهباز شریف، نخستوزیر پاکستان، به طالبان هشدار داده که بین تیتیپی و اسلامآباد یکی را انتخاب کند. ارتش پاکستان نیز تاکید کرده که طالبان نباید اجازه دهد خاک افغانستان علیه پاکستان استفاده شود. با این حال، طالبان هرگونه حمایت از شبهنظامیان مخالف پاکستان را رد کرده است.
مولانا فضلالرحمن به سفارت افغانستان در اسلامآباد رفت
ملیحه لودی، سفیر پیشین پاکستان در واشنگتن روز گذشته در مقالهای در روزنامه دان نوشت که به رغم سفر معاون نخست وزیر پاکستان به کابل برای بهبود مناسبات با حکومت طالبان، روابط اسلام آباد با این گروه به پایین ترین سطح سقوط کرده است.
او گفت بازگشت سردی به روابط دو طرف ناشی از بی توجهی طالبان به نگرانیهای امنیتی حکومت پاکستان است.
این سردی روابط نشان میدهد که سفیر طالبان راهی به محافل رسمی و سیاسی حکومت پاکستان ندارد و از سوی دیگر اپوزیسیون برای پیشبرد دستورکار، رفتوآمد به سفارت طالبان در اسلام آباد را افزایش داده است و از سفیر طالبان استفاده سیاسی میکنند.
دبيركل سازمان ملل متحد اجازه ندادن به زنان برای شرکت در عملیات کمکرسانی، از جمله در مناطقی چون کنر را احمقانه خواند.
آنتونیو گوترش گفت آنچه طالبان در مورد کار زنان در افغانستان انجام میدهند، «نه تنها تحمل ناپذير بلکه احمقانه است.»
سازمان ملل در ۲۰ سنبله اعلام کرد که طالبان جلو کار امدادگران زن افغان در مناطق زلزلهزده را گرفت. این سازمان گفت که این اقدام طالبان رسیدگی به مردم نیازمند و آسیبپذیر در این مناطق را دشوار کرد.
گوترش روز سهشنبه، در یک نشست خبری در نیویارک در پاسخ به پرسش مریم رحمتی، خبرنگار افغانستان اینترنشنال در این باره گفت: «آنچه در افغانستان جریان دارد نه تنها تحملناپذیر، بلکه کاملاً احمقانه است. جلوگیری از کار زنان در امدادرسانی برای مردم افغانستان، به شدت زیانبار است.» آقای گوترش گفت که این انتقاد از طالبان تنها محدود به کمکرسانی نمیشود امادر وضعیت کنونی سهمگیری زنان در روند امدادرسانی موضوع خیلی با اهمیت است.
او تاکید کرد که حضور زنان در بخش کمکرسانی حیاتی است و بدون آنان، دسترسی به بخش بزرگی از جامعه افغانستان ممکن نیست. به گفته دبیرکل، «ما هرچه در توان داریم مستقیم و با بسیج جامعه جهانی، انجام میدهیم تا طالبان درک کنند که زنان و دختران باید اجازه یابند که در فعالیتهای بشردوستانه سهم بگیرند تا کمکها به نیازمندان برسد.»
دبیرکل سازمان ملل پیشتر نیز بارها از محدودیتهای گسترده طالبان علیه زنان و دختران، از جمله ممنوعیت آموزش و اشتغال، انتقاد کرده بود و آن را مانعی جدی در مسیر ارائه خدمات انسانی و توسعه در افغانستان خوانده بود.
ممنوعیت آموزش و کار زنان در افغانستان از سوی رهبر طالبان پیامدهای عمیق و ویرانگری بر جامعه بهجا گذاشته است. این تصمیم نه تنها آینده میلیونها دختر را از حق آموزش و پیشرفت محروم کرده، بلکه چرخه فقر و عقبماندگی را در کشور تقویت کرده است.
یافتههای افغانستان اینترنشنال و سازمانهای بشردوستانه نشان میدهد که محدودیت طالبان برای خارج شدن زنان از خانه و همچنان جلوگیری از دسترسی امدادگران به آنان در افزایش مرگ زنان آسیب دیده در مناطق زلزلهزده نقش داشته است.
منابع وابسته به طالبان در قندهار به افغانستان اینترنشنال گفتند که وزارتهای مالیه و اقتصاد طالبان و همچنان بانک مرکزی افغانستان با تصمیم رهبر طالبان برای قطع خدمات فایبر نوری مخالفت کردهاند.
این منابع گفتند که چند روز پیش هیئتی به رهبری وزارت اقتصاد طالبان و با حضور مقامهایی از وزارت مالیه و بانک مرکزی به قندهار رفت تا با رهبر طالبان درباره پیامدهای قطع اینترنت دیدار و گفتوگو کند. به گفته آنان، این هیئت بر این نکته تاکید داشت که تمامی امور این نهادها بهشکل آنلاین انجام میشود و قطع اینترنت پرسرعت، فعالیت و سیستمهای آنها را با اختلال جدی روبهرو میسازد.
منابع افزودند که نگرانی از درز اسناد و اطلاعات رسمی به خارج از کشور و نیز نبود کنترول کامل بر شبکه فایبر نوری، از جمله دلایلی بوده که رهبر طالبان برای این تصمیم بیان کرده است. او همچنین به وزارت مخابرات و تکنالوژی معلوماتی دستور داده است تا از شرکتهای مخابراتی ضمانت بگیرد که تمامی مکالمات و دادهها در اختیار طالبان باشد.
طبق گفته منابع، از شرکتهای مخابراتی خواسته شده است «لغات یا کدهای خاص» تعریف کنند و در صورتی که کسی از این لغات استفاده کرد، تمام سوابق و دادههای او در اختیار ریاست عمومی استخبارات طالبان قرار گیرد.
اطلاعات تازه نشان میدهد که پس از بلخ و پنج ولایت دیگر خدمات فایبر نوری مسدود شدن اینترنت بیسیم بهتدریج به دیگر ولایتها گسترش خواهد یافت.
منابع گفتند که شماری از ملاهای تندرو، بهویژه والی بلخ، محمد یوسف وفا و نوراحمد اسلامجار، والی هرات از این تصمیم رهبر طالبان حمایت کردهاند. به گفته آنان، والی بلخ در نشستی گفته است که با قطع اینترنت، اطلاعات ادارهها به دست استخبارات خارجی نمیافتد و محفوظ خواهد ماند.
در کابل نیز شماری از کارمندان تلویزیون ملی گفتند دسترسی کارمندان این نهاد به اینترنت قطع شده است. تنها برای کسانی که ناگزیر به استفادهاند، حساب ویژهای ایجاد میشود که همه فعالیتهای شان بهطور کامل زیر نظارت قرار دارد.
در بلخ، سخنگوی والی طالبان، حاجی زید، گزارش اینترنشنال مبنی بر ممنوعیت استفاده از اینترنت فایبر نوری به فرمان رهبر طالبان را تایید کرد و گفت از این پس «برای جلوگیری از منکرات» از این خدمات استفاده نخواهد شد و آنها به دنبال گزینه بدیل هستند.
منابع مستقل نیز تایید کردند که از حدود سه هفته پیش تاکنون خدمات شرکتهای فایبر نوری در سراسر افغانستان یا قطع شده و یا بهشدت ضعیف است.
باشندگان مزار شریف نیز روز دوشنبه گفتهاند طالبان در این شهر شبکههای وایفای را مسدود کردهاند. مقامهای شرکتهای مخابراتی نیز این موضوع را تایید و اعلام کردهاند که این اقدام به دستور رهبری طالبان صورت گرفته است.
کارشناسان میگویند محدودسازی فایبر نوری و خدمات اینترنتی برای طالبان یک ابزار کوتاهمدت در جهت کنترول جریان اطلاعات دیجیتال است، اما در درازمدت اقتصاد، آموزش و رشد تکنولوژی افغانستان را بهشدت آسیب خواهد زد.
آنان وضعیت نپال را نمونهای میدانند که در آن، ممنوعیت شبکههای اجتماعی به اعتراضهای گسترده مردمی انجامید. در آن کشور پس از مسدود شدن ۲۶ شبکه اجتماعی، جوانان و مردم به خیابانها آمدند و این اقدام را تلاشی برای محدودسازی مبارزه با فساد تلقی کردند. در نخستین روز تظاهرات، ۱۹ نفر کشته شدند و شمار قربانیان بهزودی به ۷۲ تن رسید. در نهایت نخستوزیر کی.پی. شارما اولی استعفا داد، پارلمان منحل شد و نخستوزیر جدیدی قدرت را بهدست گرفت.
عبدالقاهر ادریس، رئیس اداره ملی احصائیه و معلومات طالبان روز سهشنبه در نشستی اعلام کرد که سرشماری نفوس و فهرستبرداری خانهوار را آغاز میکنند.
او گفت که شرایط برای انجام سرشماری نفوس فراهم شده و این پروسه به نتیجه خواهد رسید.
وی که بهصورت آنلاین از کابل در هشتمین نشست روسای ادارات احصائیه سازمان همکاریهای اقتصادی (ایکو) سخن میگفت، گفت که از سال ۱۹۷۹ تاکنون هیچ سرشماری نفوس در افغانستان انجام نشده است.
اداره ملی احصائیه و معلومات روز سهشنبه در خبرنامهای اعلام کرد که این نشست با حضور نمایندگان کشورهای اوزبیکستان، آذربایجان، ترکیه، قزاقستان، قرقیزستان، پاکستان، تاجیکستان، ترکمنستان، ایران و نماینده طالبان برگزار شد.
آقای ادریس خاطرنشان کرد که این اداره، با وجود چالشهای موجود، ظرفیتهای اساسی خود را حفظ کرده تا فعالیتهای معیاری آماری را انجام دهد و دادههای معتبر برای سیاستگذاری و نیازهای توسعهای فراهم کند.
وی همچنین از کشورهای عضو ایکو خواست که تجریبات و کمکهای فنی شان، بهویژه در زمینه اجرای پروژههای بزرگ سرشماری و آماری را در اختیار حکومت طالبان قرار دهند.
در افغانستان از دههها بدینسو نفوس شماری صورت نگرفته است. به همین دلیل، آمارهای متفاوتی از جمعیت افغانستان منتشر شده است.
اداره ملی احصائیه و معلومات تحت کنترول طالبان، اخیرا جمعیت افغانستان را ۳۶.۴ میلیون نفر تخمین زده است. با این حال، سازمان ملل متحد نفوس افغانستان را حدود ۴۰ میلیون نفر برآورد کرده است.
آخرین سرشماری رسمی در سال ۱۹۷۹ انجام شد و از آن زمان، به دلیل جنگها و نبود بودجه و منابع، سرشماری تازهای صورت نگرفته است.
منابع معتبر به اینترنشنال گفتهاند که طالبان دسترسی به اینترنت وایرلس یا بیسیم را در ولایتهای قندهار، ارزگان، هلمند، نیمروز و بلخ قطع کرده است. اینترنت وایرلس اینترنتی است که از طریق دستگاههای بیسیم یا مودمهای خانگی ارائه میشود و در افغانستان به نام «وافای» شناخته میشود.
دیروز در نخستین روز، طالبان اینترنت فایبر نوری را در مزارشریف، مرکز ولایت بلخ، مسدود کرده بود. منابع درونگروهی طالبان تأکید میکنند که این تصمیم به فرمان مستقیم رهبر طالبان، ملا هبتالله آخندزاده، اجرا شده است.
بهگفته منابع، این اقدام بخشی از روند تدریجی طالبان برای محدودسازی خدمات فایبر نوری و وایفای در ولایتهای مختلف افغانستان است. منابع مستقل نیز تأیید کردهاند که از حدود سه هفته پیش تاکنون خدمات شرکتهای فایبر نوری در سراسر افغانستان یا بهکلی قطع شده و یا بهشدت ضعیف است.
کارشناسان هشدار میدهند که محدودسازی اینترنت، هرچند میتواند ابزار کوتاهمدت طالبان برای کنترول جریان اطلاعات باشد، اما در درازمدت زیانهای گستردهای بر اقتصاد، آموزش و تکنالوژی در افغانستان خواهد گذاشت.
محکمه طالبان اعلام کرد که ۱۰ نفر را به اتهام فروش و قاچاق مشروبات الکلی و تابلیتهای نشئهآور در کابل و یک نفر را به اتهام «فساداخلاقی» در بغلان شلاق زده است.
طالبان این افراد را متحمل ۱۰ تا ۳۹ ضربه شلاق، و به ۲۱ روز تا دو سال حبس محکوم کرده است.
محکمه عالی طالبان سهشنبه، ۲۵ سنبله در خبرنامهای نوشت که محکمه ابتدائیه جلوگیری از مواد مخدر در کابل ۱۰ نفر را به اتهام فروش و قاچاق چرس، تابلیتکا و تابلیت زیکب مجازات کرده است. این افراد به ده ماه تا دو سال حبس تنفیذی محکوم شدهاند.
این دادگاه در خبرنامه جداگانهای نوشت که محکمه ابتدائیه طالبان در ولسوالی خوست بغلان یک نفر را به اتهام «فساداخلاقی» در ملاء شلاق زده است. خبرنامه درباره این اتهام جزئیات ارائه نکرده است. طالبان هر نوع رابطه میان زنان و مردان «نامحرم» را «نامشروع و فساداخلاقی» میداند. دادگاه عالی طالبان درباره نحوه مجازات متهمان در کابل وضاحت نداده است. اما این گروه افراد را به نیتی درس عبرت دادن به شهروندان در ملاء عام شلاق میزند.
طالبان روز چهارشنبه دستکم ۲۷ نفر را در کابل، تخار و بلخ به اتهامهای «روابط نامشروع» و فروش مشروبات الکلی و تابلیتهای نشئهآور شلاق زد. محاکم این گروه روزانه در سراسر افغانستان افرادی را متهم شناخته و به به ضرب شلاق مجازات میکنند.
محکمه عالی طالبان درباره روند محاکماتی و دسترسی این افراد به دادرسی عادلانه وضاحت نمیدهد. سازمانهای بینالمللی همواره به توقف مجازات بدنی و شکنجه متهمان توسط طالبان تاکید کرده است. این سازمانها از عدم روند دادرسی عادلانه در دستگاه قضایی طالبان ابراز نگرانی کردهاند.