ایمانگالی تاسماگامبتوف، دبیرکل سازمان پیمان امنیت جمعی در سیزدهمین نشست دبیران شورای امنیت کشورهای مستقل مشترکالمنافع، وضعیت کنونی افغانستان را تهدیدی برای کشورهای منطقه دانست. او گفت افغاستان هنوز راه درازی برای دستیابی به ثبات سیاسی در پیش دارد.
ایمانگالی تاسماگامبتوف با اعلام اینکه «افغانستان همچنان یک تهدید امنیتی جدی برای کشورهای عضو سازمان پیمان امنیت جمعی است»، بر تامین امنیت و دولتسازی در افغانستان تاکید کرد.
دبیرکل سازمان پیمان امنیت جمعی روز چهارشنبه، ۱۴ عقرب در این نشست گفت: «امنیت، دولتسازی موفق و توسعه اجتماعی-اقتصادی افغانستان به نفع همه همسایگانش است.»
به گفته وی، در حال حاضر وظیفه اساسی سازمان پیمان امنیت جمعی اجرای برنامه هدفمند میان دولتی برای تقویت مرز تاجیکستان و افغانستان است که در نوامبر ۲۰۲۴ توسط رهبران کشورهای عضو تصویب شد.
ایمانگالی تاسماگامبتوف افزود این طرح شامل اقدامات خاصی با هدف تضمین امنیت در بخش جنوبی کشورهای عضو سازمان پیمان امنیت جمعی ( نزدیک افغانستان) است.
سرگئی شایگو، دبیر شورای امنیت روسیه نیز در این نشست هشدار داد که تهدید نفوذ تروریستها و افراطگرایان از افغانستان، همچنان پا برجاست. او تقویت امنیت مرز تاجیکستان با افغانستان را گامی مهم برای کشورهای آسیای میانه خواند.
سازمانهای منطقهای از جمله پیمان امنیت جمعی در چهار سال گذشته بارها از خطر گسترش افراطگرایی از افغانستان به آسیای میانه ابراز نگرانی کردهاند. اعضای این سازمانها بارها در نشستهای خود بر تشکیل حکومت فراگیر در افغانستان تاکید کردهاند.
زلزلهای که بامداد دوشنبه ولایتهای بلخ و سمنگان را لرزاند، موجب فروریختن بخشهایی از منارهها و ریزش هزاران قطعه کاشی فیروزهای و لاجوردی مسجد کبود مشهور به «روضه سخی»، شاهکار معماری قرن پانزدهمی شد.
به گفته شهروندان مزارشریف، مسجد کبود برای آنان همچون مادری مقدس و محترم است، اما این «مادر» روزبهروز فقیرتر و فرسودهتر میشود.
نیویارک تایمز مینویسد که شکافها و ترکهای عمیق در دیوارها و منارهها نهتنها زخمهایی بر پیکر این بنای تاریخی هستند، بلکه نمادی از شکافهای عمیقتر در جامعه افغانستانند که از فقر، ناامیدی، درگیریهای داخلی و بیتوجهی اداره طالبان رنج میبرد.
در حالیکه طالبان از سال ۲۰۲۱ بار دیگر کنترول افغانستان را در دست گرفته است، بسیاری از شهروندان نسبت به بیتوجهی دولت به میراث فرهنگی و وضعیت نابسامان اقتصادی ابراز نارضایتی میکنند.
عبدالعزیز، راننده تاکسی به نیویارک تایمز گفت که پیشتر زائران بیشتری از جمله زنان و کودکان به زیارتگاه میآمدند اما طالبان ورود زنان را ممنوع کردهاند.
میرآغا، دهقانی از روستاهای آسیبدیده در زلزله گفت: «آنها امنیت آوردهاند، اما مردم فقط در قبرستان امنیت دارند.» او بیکاری و فقر گسترده را اصلیترین عوامل ناامیدی مردم افغانستان دانست و افزود: «ما نمیتوانیم سنگ به شکم خود ببندیم و بخوابیم.»
سید عثمان، کارگر ساختمانی گفت نگران است که اگر کاشیهای افتاده جایگزین نشوند و آب به درون دیوارهای ترکخورده نفوذ کند، مسجد فرو بریزد. او میگوید که آرزو داشت مسجد مرمت شود اما افزود: «دولت به این بنای تاریخی اهمیتی نمیدهد، چون بخشی از آسیبها مدتها پیش رخ داده بود و هنوز دولت آن را تعمیر نکرده است.»
برای مردم مزارشریف، مسجد کبود فراتر از یک بنای مذهبی و نشانهای از هویت و امید است. اما اکنون، همانگونه که مردم این شهر و کل افغانستان با فقر، تبعیض و ویرانی دستوپنجه نرم میکنند، این بنا نیز با هر شکاف تازه، اندوه آنان را بازتاب میدهد.
برای بسیاری از شهروندان مزارشریف و دیگر نقاط افغانستان، روضه سخی نماد آرامش بود هرچند آرامشی شکننده و رو به زوال.
محمد عارف امیری، باشنده دیگر مزارشریف، روز سهشنبه به درخواست پدرش به مسجد آمد تا ببیند چه بر سر زیبایی آن آمده است. او در حالیکه در صحن مسجد کبود قدم میزد، گفت: «وقتی این آسیبها را میبینم، احساس میکنم بخشی از بدن خودم زخمی شده است.»
