په غزني کې طالبانو يو تنکی ځوان په ډزو ویشتلی او وژلی دی
له غزني څخه سیمه ییزې سرچینې وايي، طالبانو د دغه ولایت په مرکز کې یو ځوان په ډزو وژلی دی. که څه هم د طالبانو رسمي وياندویانو په دې اړه څه نه دي ويلي خو په سیمه کې دا خطايي وژنه بلل شوې.
له غزني څخه سیمه ییزې سرچینې وايي، طالبانو د دغه ولایت په مرکز کې یو ځوان په ډزو وژلی دی. که څه هم د طالبانو رسمي وياندویانو په دې اړه څه نه دي ويلي خو په سیمه کې دا خطايي وژنه بلل شوې.
سرچینې زیاتوي، چې دغه پېښه تېره ورځ ناوخته د غزني ښار د پنځمې امنيتي حوزې اړوند د غيب قلندر په سيمه کې رامنځته شوې ده.
د سرچينې د معلوماتو له مخې، طالبانو دغه ځوان هغه مهال په ډزو ویشتلی، چې له پوستې څخه یې په نا پامۍ کې موټرسایکل تېر کړی و.
تر دې وړاندې هم طالبانو د افغانستان په ځينو نورو ولايتونو کې یو شمېر کسان په همدې ډول په دزو وژلي و.
ځينې وژل شوي يې په دې تورن کړي و چې ګنې موسیقي يې غږوله.
کابل ته د امریکا او افغانستان د سوداګرۍ خونې د مشر له سفر او له طالب چارواکو سره د هغه له لیدنې وروسته، د ښځو د حقونو یو شمېر فعالان د "طالبانو له جنسیتي توپیري رژیم" سره د دغه سازمان د اقتصادي اړیکو په اړه اندېښنه څرګنده کړه.
دغو فعالانو په یوه خبرپاڼه کې ویلي، چې دغه سفر د طالبانو د تګلارو دپخلي او دغې ډلې ته د لابي کولو په معنا دی.
د امریکا او افغانستان د سوداګرۍ خونې مشر جفري ګریکو پر افغانستان د طالبانو له واکمنۍ وروسته د روان کال د وږي میاشتې په پنځلسمه نیټه د لومړي ځل لپاره کابل ته سفر وکړ او په دې سفر کې یې له ملا عبدالغني برادر او د خصوصي سکټور له یو شمېر استازو سره وکتل.
تر سلو زیاتو مدني فعالانو او د ښځو د حقونو ملاتړو په دې اعلامیه کې ټینګار کړی چې د دغه پلاوي وروستی سفر به طالبانو ته د مشروعیت په ورکولو کې مرسته وکړي.
دغه فعالان د ښځو د حقونو د نازک حالت په ځانګړې توګه د جنسیتي توپیر په اړه د ټیکاو د عملیاتو د نړیوالې ټولنې د دریځ د روښانه کیدو غوښتونکي دي
دغه فعالان غواړي چې د «د ټيکاؤ د عملیاتو نړیواله ټولنه،ای ایس او اې.» دې په افغانستان کې د ښځو د حقونو د نازک حالت، په ځانګړې توګه د جنسیتي توپیر په اړه خپل دریځ روښانه کړي.
دوی وايي چې له «جنسيتي توپیري رژیم» سره د اقتصادي اړیکو پیاوړتیا او له هغو طالب چارواکو سره اړیکې چې په تور نوملړ کې دي، خورا اندېښمنونکي دي.
د دغو فعالانو په اعلاميه کې ويل شوي چې دغه لیدنې د "ای ایساو اې" له ماموريت سره په ټکر کې دي، ځکه د دغه سازمان په مقرراتو کې ويل شوي چې د بشري حقونو د نړيوالې اعلاميې په ګډون ټولو نړيوالو بشري قوانينو ته ژمن دي.
په دغه بیان کې همداراز ویل شوي، له داسې رژیم سره سوداګریزې اړیکې چې هیڅ هیواد یې په رسمیت نه پیژني او له بشري حقونو څخه په سرغړونې تورن وي، د ملګرو ملتونو د اصولو خلاف کار د
په خبرپاڼه کې څه باندې سلو نارینه او ښځینه ملاتړو خبرداری ورکړی چې دغه ډول جوړجاړي د دغه سازمان باور ته زیان رسولی شي.
په بیان کې وړاندې ویل شوي چې د "ای ایساو اې" وروستي ګامونه«یو خطرناک بدلون په ګوته کوي او داسې ښکاري چې د ښځو اصول، د ملګرو ملتونو د سولې او امنیت ته د ژمنتیا پرځای د جنسیتي توپیري رژیم سره د اړیکو پیاوړتیا باندې تمرکز کوي.»
طالبانو د چهار شنبې په ورځ د وږي په ۱۵ مه په کابل کې د «افغانستان سوداګریزې او اقتصادي اړیکې» تر نامه لاندې د یوه کنفرانس د جوړیدو خبر ورکړی و.
طالب چارواکو ویلي، چې دغه کنفرانس د امریکا او افغانستان د سوداګرۍ خونې او د افغانستان د سوداګرۍ د شورا له خوا جوړ شوی و.
د پاکستان پخواني دفاع وزیر خواجه اصف یو ځل بیا ټینګار کړی چې پاکستاني طالبان د افغان طالبانو هملاسي دي. هغه ادعا کوي چې "ترهګر" له افغانستان څخه پاکستان ته د ناروغانو د پايوازو په توګه ننوځي.
د تورخم دروازې د پرانیستلو په غبرګون کې ښاغلي اصف په ایکس (پخواني ټویټر) کې په یوه یادښت کې لیکلي: «د پاکستان او افغانستان ستونزې یوازې د تورخم له لارې د ناروغانو په تګ راتګ او سوداګرۍ پورې ور ټولې نه دي.»
نوموړي زیاته کړې، چې اوس مهال اصلي مسله د افغانستان له خاورې د پاکستان پر ضد د ترهګرۍ کارول دي.
د تورخم دروازه چې د پاکستاني پوله ساتو او طالب جنګیالیو ترمنځ له جګړې وروسته له ۹ ورځو لپاره تړل شوې وه، د جمعې په ورځ بېرته پرانیستل شوه.
د پاکستان او افغانستان ترمنځ د ناامنیو او پر ډيورنډ کرښه د تاوتریخوالي زیاتوالي د پاکستان پخواني او اوسني چارواکي له توندو غبرګونونو سره مخ کړي دي.
ښاغلی اصف وايي: «پاکستاني طالبان د کابل هملاسي دي او د ګاونډي او ورور په توګه دا د افغانستان دنده ده چې د سولې د ټینګښت ډاډ راکړي.»
د پاکستان پخواني دفاع وزیر تر دې وړاندې افغان طالبان تورن کړي وو چې د دوحې د هوکړې پر بنسټ یې خپل مسوولیتونه نه دي بشپړ کړي او له افغان خاورې د نورو هېوادونو پر ضد د کار اخیستو اجازه ورکوي.
څه موده وړاندې د پاکستان د کورنیو چارو اوسني وزیر هم د افغانستان له خاورې په پاکستان کې د تاوتریخوالي په ترسره کيدو نیوکه کړې وه او غوښتنه یې کړې وه چې طالبان دې د دوحې تړون ته ژمن پاتې شي.
د پاکستان د بهرنیو چارو لنډمهالي وزیر هم څه موده وړاندې ویلي وو چې افغان طالبان په پاکستان کې د افغانستان له خاورې د ټي ټي پي د بریدونو د مخنیوي مسوول دي.
د طالبانو د امر بالمعروف وزارت ویلي چې، د دې ډلې محتسبانو په کاپیسا ولایت کې د څو ودونو له مراسمو څخه تر څار وروسته د موسیقۍ له غږولو مخنیوی کړی دی. دغه وزارت وايي، هڅه يې داده چې «ځوانان له موسیقۍ منع کړي او په ښه لاره یې روان کړي.»
د دغه وزارت په خبرپاڼه کې راغلي چې د موسیقي اورېدل د «ځوانانو اخلاقو ته زیان رسوي او د هغوی د ګمراهۍ لامل کیږي.»
تر دې وړاندې طالبانو په بېلابېلو ولایتونو کې د ودونو په مراسمو کې د موسیقۍغږولو مخه نیولې وه.
طالبان د موسیقۍ اورېدل "حرام" ګڼي او په تېرو دوو کلونو کې د امربالمعروف استازو په ځلونو، خلک د موسیقۍ له غږولو او اورېدلو منع کړي و.
په تېرو میاشتو کې داسې راپورونه هم ورکړل شوي چې طالبانو د موسیقۍ الات مات کړي او یو شمېر سیمه ییز هنرمندان یې نیولي او ځورولي دي.
د طالبانو د امرباامعروف وزارت د روان کال د چنګاښ میاشتې په ۲۷ مه اعلان وکړ چې د کابل په ګډون یې په یو شمېر ولایتونو کې د موسیقۍ وسایل راټول کړي او سوځولي یې دي.
د ای اې ایم یا نړیوال مرستندویه ماموریت په نوم موسسې د شنبې په ورځ وویل، چې د ملګرو ملتونو په همکارۍ د یوه بهرني په ګډون د خپلو ۱۸ کارکوونکو د سملاسي خوشي کولو په لټه کې ده چې د طالبانو نیولي دي.
طالبانو د دې موسسې کارکوونکي په تېرو څو ورځو کې د غور په دفتر کې ونيول او کابل ته یې ولېږدول.
د راپورونو له مخې، په نیول شویو کسانو کې یو امریکايي تبعه هم شامل دی. دغه موسسه وايي، تر اوسه د خپلو کارکوونکو د نیولو په لامل نه پوهیږي.
دغې غیر انتفاعي موسسې ویلي، چې د طالبانو د اقتصاد وزارت، چې دا سازمان ورسره ثبت دی، د دې پیښې په اړه راپور ورکړی.
د دغه سازمان په خبرپاڼه کې راغلي: «موږ د خپلو ۱۸ همکارانو د ژر تر ژره خلاصون لپاره له ملګرو ملتونو، په افغانستان کې د نادولتي موسسو د همغږۍ ادارې او اکبر موسسې سره په ګډه هڅه کوو».
د نړیوال مرستندویه ماموریت ویلي، چې د افغانستان ارزښتونو، دودونو او کلتور ته ارزښت او درناوی لري.
دې سازمان زیاته کړې، موږ په دې اصولو ولاړ یو چې مرستې به د کوم خاص «سیاسي یا مذهبي» لید لپاره نه کارېږي.
دغه سازمان وايي، چې دوه افغان کارکوونکي او د دې ډلې يو نړیوال همکار د يکشنبې په ورځ -د وږۍ په ۱۲مه - او ١٥ نور کارکوونکي يې چې د غور په دفتر کې کار کاوه د همدې میاشتې په ۲۲مه نېټه ونیول شول.
د طالبانو له واکمنې راپه دیخوا، دې ډلې په افغانستان کې د نړیوالو بنسټونو پر فعالیتونو سخت بندیزونه لګولي دي.
د امریکا د څار یوې ادارې، د روان کال په لومړیو کې راپور ورکړ، چې طالبان په افغانستان کې خصوصي موسسې ځوروي.
د طالبانو ویاند ذبیح الله مجاهد وايي، د دې ډلې حکومت د اذربایجان ځمکنۍ بشپړتیا ته پوره اهمیت ور کوي او ملاتړ یې کوي. اذربایجان او ارمنستان د نګورنو قره باغ پر سر اوږد جنجال لري. وروستی ځل د دوی سرتېرو د شنبې په ورځ پر یو بل ډزې وکړې.
ذبیح الله مجاهد د اذربایجان له سي بي سي تلوېزون سره مرکه کې وايي، د ځمکنۍ بشپړتیا په برخه کې د اذربایجان ملاتړ کوي.
هغه په دې مرکه کې چې پرون خپره شوه زیاتوي: د ځمکنۍ بشپړتیا موضوع طالبانو ته خورا ډېر اهمیت لري، فکر کوم هغومره مهمه ده لکه اذربایجان ته چې مهمه ده.
د اذربایجان او ارمنستان ځواکونو پر ۲۰۲۰ کال نږدې شپږ اونۍ د دې سیمې پر سره جنګ درلود، چې ۶۵۰۰ کسان پکې ووژل شول.
دا جګړه د روسیې په منځګړتوب بنده شوه او دواړو اوربند سره وکړ، خو بیا هم وخت ناوخت د دوی ترمنځ نښتې کېږي.
د ارمنستان لومړي وزیر نیکول پاشینیان تېره چارشنبه په پولیټیکو سره مرکه کې وویل، له اذربایجان سره د ټکر بیا زیاتېدو امکان شته او په دې سبب یې ځواکونه خپلو اډو ته ستانه شوي دی.
ذبیح الله مجاهد دا هم ویلي چې د طالبانو حکومت له اذربایجان سره همکارۍ ته تیار دی او غواړي سفارت یې په کابل کې پرانیستل شي او د دوی استازي هم په باکو کې ومنل شي.
ښاغلی مجاهد زیاتوي چې دوی په افغانستان کې د اذربایجان د سفارت امنیت ټینګوي.
نګورنو قره باغ په نړیواله کچه د اذربایجان برخه بلل کېږي، خو تر یو لک شل زره اوسېدونکي یې ارمنان دي.
د ۱۹۹۰ کلونو په جګړه کې ارمنستان پرې ولکه وکړه، خو په ۲۰۲۰ کال کې یې بیا پر سره درنه جګړه ونښته چې باکو پکې ځینې سیمې بېرته ونیولې، اما د روسیې په منځګړتوب اوربند وشو.