کلتور او ټولنه

د طالبانو له لوري د مشاعرو د تنظیم په قانون کې د شاعرانو محدودول ګڼ غبرګونونه راپارولي دي. ځینو د طالبانو دغه پرېکړه یوه دیکتاتورانه او د اسلامي تمدن ضد پرېکړه بللې او ځینو بیا ویلي، طالبان د دې حق نه لري چې د شاعرانو پر احساساتو هم کنټرول ولري.

د ایران د کلتور او ارشاد وزیر سید عباس صالحی ویلي، چې هېواد یې له افغانستان سره د کلتوري اړیکو او ګډو همکاریو د پیاوړتیا ملاتړ کوي.

د ملګرو ملتونو د سرمنشي ځانګړې استازې روزا اوتنباییوا د طالبانو اطلاعاتو او فرهنګ وزیر سره په لیدنه کې د افغانستان د فرهنګي میراثونو د ساتنې ډاډ ورکړی. طالبان وايي، نوموړې د کابل د کتاب فسټیوال ستاینه کړې او دا یې د عامه پوهاوي، په ځانګړي ډول د ځوانانو لپاره مهم وباله.

د افغانستان محلي سندغاړی موسی شاهین چې دوه ځلې د طالبانو له لوري بندي شوی، له افغانستان انټرنشنل سره په مرکه کې وايي، چې طالبانو د سندرو ویلو له امله بندي کړی و او دی د طالبانو زندانونه د ځمکې پر سره له دوزخ سره پرتله کوي.

د غزني په زوړ ښار کې د مسلمانانو لومړنی تاریخي جومات چې د «باباجي» جومات په نوم یادېږي، له بیارغونې وروسته د یکشنبې په ورځ (د وږي په ۲مه) د طالبانو د اطلاعاتو او کلتور وزارت د هنر او کلتور د مرستیال عتیق الله عزیزي له خوا پرانېستل شو.

طالبانو تېره اوونۍ د بلخ ولایت د مرکز مزارشریف ښار په مخابراتو څلور لارې کې د تیموریانو دورې د شاعر او سیاستوال امیر علي شېر نوايي څلی ونړاوه؛ خو له ګڼو تُندو غبرګونو وروسته یې دوه ورځې مخکې د یاد څلي د بیارغونې او ښکلا چارې پیل کړې.

د زمري ۳۱مه د عقیدې پر بنسټ د قربانیانو نړۍواله ورځ ده. په افغانستان کې د طالبانو تر دویمې واکمنۍ وروسته ځينې روښان فکره «سېکولران یا کافران» بلل شوي، «اهل حدیث یا وهابیان» ځپل شوي، اهل تشیع د طالبانو تر فشار لاندې ژوند کوي او نیوکه کوونکي «باغيان» بلل شوي دي.

د طالبانو د مزارشریف ښاروال ویلي، چې د امیرعلي شیر نوايي د یادګار کتیبې د بیارغونې چارې یې پیل کړې او تر راتلونکې یوې میاشتې به ګټې اخیستنې ته وسپارل شي.

د ازبکستان د بهرنیو چارو وزارت د مطبوعاتو سلاکار احرار برهانوف وایي، چې دغه وزارت د بلخ ولایت مرکز مزارشریف ښار کې د امیر علي‌ شېر نوایي د مجسمې د نړولو په تړاو له طالبانو رسمي وضاحت غوښتی دی.

د احمد ناصر سرمست په مشرۍ د افغانستان د موسیقۍ د ملي انسټیټیوټ اړوند د ځوانانو ارکسټر د یکشنبې په ورځ (د زمري په ۲۶مه) د جرمني د برلین ښار په «کنسرټ هاوس» کې د موسیقۍ د «یانګ یورو کلاسیک» په نړۍوال فېسټیوال کې ګډون وکړ.

د طالبانو د اطلاعاتو او کلتور وزارت سرپرست ملا خیرالله خیرخواه وايي، «اشغالګر» د هېوادونو دین، کلتور او اقتصاد ته جدي زیان رسوي او همداراز دوی غواړي، چې نیول شوی هېواد ټول وخت دوی ته اړ او له اقتصادي اړخه یې تر تسلط لاندې وي.

د افغان مېرمنو د لاسي اوبدل شویو غالیو نندارتون، چې عنوان یې د «اوبدلو شعرونه» وو، د لندن په ساتبیز کې ترسره شو. دا نندارتون، د قطر د پراختیایي صندوق د «دشخړو په سیمو کې مېرمنې» د یوې برخې په توګه د فیروز کوه بنسټ سره په ملګرتیا تنظیم شوی وو.

د افغان سولې لپاره د امریکا پخواني ځانګړي استازي د مس عینک له سیمې کابل ته د ۱۴۳۰ قلمه لرغوني اثارو د لېږدېدو په تړاو خواشيني څرګنده کړه او ویې ویل، چینایان د افغانستان د تاریخي میراثونو په اړه بې تفاوته دي او ښايي طالبان د کان کېندنې د بدیلو لارو او میتودونو په اړه پوهه ونه لري.

د امریکا له شیکاګو یوه ۳۵ کلنه سیلانۍ چې جیکي بېروف نومېږي او اوس افغانستان ته د سیاحت په موخه تللې ده، وايي چې د افغانانو مېلمه پالنه بې سارې ده، خو د افغان ښځو پر وړاندې لګول شویو محدودیتونو ته په اشارې سره زیاتوي: «زه ډېره ښه پوهېږم چې له ځايي ښځو ډېرې ازادۍ لرم.»

د هندي سینما وتلی ستوری شاهرخ خان وایي، چې د ملي جایزې تر لاسه کولو له امله ډېر خوښ او منندوی دی. نوموړي د دې جایزې د تر ترلاسه کولو وروسته په یو ویډیوي پیغام کې د هند حکومت، د ارزونې کمېټې او له خپلو مینه‌والو مننه کړې ده.

د افغانستان د پښتو سینما وتلی ستوری علي ګل شیدا چې د خپلې هنري هڅو له امله یې پراخ شهرت درلود، له اوږدې ناروغۍ وروسته نن مړ شو. د نوموړي کورنۍ د هغه مړینه تاییدوي او وايي، چې علي ګل شیدا د زړه د حملې له کبله په روغتون کې بستر و، چې نن یې له دې دنیا سترګې پټې کړې.

په تهران کې د طالبانو د سفارت فرهنګي اتشې اصف عزت‌الله د ایران د دولتي ټلویزون «صدا او سیما» د بهرنیو خپرونو له مرستیال احمد نوروزي سره په لیدنه کې د دواړو هېوادونو ترمنځ د کلتوري او رسنیزو همکاریو د پراخېدو غوښتنه کړې ده.

د هلمند ولایت مرکز لښکرګاه په مرکزي لوبغالي کې د هلمند سیند د کلنۍ مشاعرې پر مهال د اطلاعاتو او کلتور وزارت له لوري زرګونه بروشرونه چې پکې له امیر او حاکم څخه د اطاعت اړوند موضوعات راغلي وېشل شوي و. په دغو برشرونو کې په هر ډول شرایطو کې له حاکم څخه اطاعت کول واجب بلل شوي.