ملګري ملتونه وایي، تاوتریخوالی یوازې د وهل ټکولو او فزیکي زیان رسولو په معنا نه دی؛ بلکې هر ډول لفظي سپکاوی، ګواښ، جبري کنټرول، مالي محدودیت او د ازادۍ اخیستل هم د تاوتریخوالي بڼې دي، چې د ښځو او نجونو رواني، عاطفي او ټولنیز ژوند ته جدي زیان رسوي.
په افغانستان کې د اروپايي ټولنې پلاوي د ښځو پر وړاندې د تاوتریخوالي د لهمنځه وړلو نړۍوالې ورځې په مناسبت د پیل شوي کمپاین پر دوام، په روغتیایي برخو کې د افغان ښځو او نجونو د زدهکړو پر ملاتړ ټینګار کړی.
د طالبانو د امربالمعروف، نهې عن المنکر او شکایتونو اورېدو وزارت خبر ورکړی، چې په تېرو دوو اونیو کې د لوګر ولایت په مرکز او ولسوالیو کې یې ۱۴ ښځې له کورني تاوتریخوالي ژغورلې دي.
د افغان ښځینه فعالینو د همغږۍ ټولنې (AWACB) په یوه پرانیستي لیک کې د پاکستان له حکومته غوښتي، چې له دغه هېواده د افغان مېرمنو جبري اېستل ژر تر ژره ودروي. دوی خبرداری ورکړی، چې له ګواښ سره مخ مېرمنې که بېرته افغانستان ته وشړل شي؛ نو د مرګ له ګواښ سره مخ کېږي.
یوه افغانه ورزشکاره او مبارزه فرشته خاني د پاکستان د ترکیبي رزمي هنرونو په سیالیو کې ښه وځلېده او د یادو سیالیو اتلولي یې خپله کړه. هغې د څلورو پرلهپسې بریاوو په ثبتولو سره د یادې سیالۍ د اتلولۍ کمربند وګاټه او د نیم مېلیون درهم نغدي جایزه یې هم وګټله.
د افغان ښځو د سیاسي مشارکت شبکې غړو د زور زیاتیو د لهمنځه وړلو ۱۶ ورځني نړۍوال کمپاین سره د پیوستون په تړاو ویلي، چې د افغان ښځو پر وړاندې زورزیاتی یوازې یو فردي ستونزه نه، بلکې یو ژور ټولنیز، جوړښتي او سیاسي ناورین دی، چې افغان ښځې ترې اغېزمنې دي.
د افغان ښځو د سیاسي مشارکت شبکې د تاوتریخوالي د له منځه وړلو له ۱۶ ورځني نړۍوال کمپاین سره د پيوستون په موخه خپره شوې اعلامیه کې ویلي، د افغان ښځو پر ضد تاوتریخوالی یوازې یوه فردي ستونزه نه، بلکې یو ژور ټولنیز او سیاسي ناورین دی، چې د افغانستان ټولې ښځې ترې اغېزمنې دي.
د افغانستان لپاره د بریتانیا ځانګړي استازي وایي، د افغانستان د بېلابېلو ولایتونو له ښځو سره یې په انلاین بڼه د هغوی د ستونزو، ننګونو او اوسنیو محدودیتونو په تړاو خبرې کړې دي.نوموړي زیاته کړې:«د افغان ښځو د پرمختګ لپاره باید د زدهکړو، کار او اساسي ازادیو پر وړاندې خنډونه لرې شي.»
د ښځو پر وړاندې له زورزیاتي د مخنیوي ۱۶ ورځني نړۍوال کمپاین په ترڅ کې یونېسف په یوه تازه راپور کې خبرداری ورکړی، چې په نړۍ کې له هرو څلورو ماشومانو یو یې، (نږدې ۶۱۰ میلیونه)، له داسې مور سره اوسیږي چې په تېرو دولسو میاشتو کې د خپل ژوند له ملګري څخه د زورزیاتي ښکار شوې ده.
د افغان مدني ټولنې ګډې کاري ډلې له نړۍ، ملګرو ملتونو، د بشري حقونو له سازمانونو او د هېوادونو له پارلمانونو وغوښتل، چې په ګاونډیو هېوادونو کې د افغان کډوالو په ځانګړي ډول د ښځو او ماشومانو د نیولو او جبري شړلو مخه ونیسي.
د افغان ښځو څلورو اعتراضي غورځنګونو یو ګډ پرېکړهلیک خپور کړی، چې له مخې یې په افغانستان کې د ښځو اوسنی وضعیت «په معاصر تاریخ کې د تاوتریخوالي او تبعیض تر ټولو بد مثال» بلل شوی دی. دغو غورځنګونو اعلان کړی، چې «افغانې ښځې به تسلیم نه شي او د دوی ازادي د مذاکرې وړ نه ده.»
د افغانستان لپاره د اسټرالیا ځانګړې استازې وايي، په هېڅ بل هېواد کې د ښځو پروړاندې تاوتریخوالی دومره «ریښې لرونکی، جوړښتي او پراخ» نه دی لکه په افغانستان کې چې دی.
د ملګرو ملتونو د بشري حقونو ځانګړي راپور ورکوونکي ریچارډ بېنېټ وايي، د نجونو او ښځو پروړاندې تاوتریخوالی د منلو وړ نه دی. نوموړي په خپل اېکس کې لیکلي، چې په افغانستان او ټوله نړۍ کې نجونې او ښځې د ساتنې، عزت او مساواتو مستحقې دي.
د ښځو پر وړاندې د تاوتریخوالي د له منځه وړلو د نړۍوالې ورځې په مناسبت، د ملګرو ملتونو د نشهیي توکو او جرمونو او د یادې ادارې د ښځو دفتر د ۲۰۲۵ کال راپور خپور کړی، چې په کې ویل شوي، د ښځو پر وړاندې تاوتریخوالی په ټوله نړۍ کې د لسګونو زرو ښځو او نجونو د وژل کېدو لامل کېږي.
د نومبر ۲۵مه هر کال د ښځو پر وړاندې د تاوتریخوالي د له منځه وړلو د نړۍوالې ورځ په توګه نمانځل کېږي. د دې ورځ شالید د دومینیکن جمهوریت د میرابل خویندو له وژنې سره تړاو لري، چې د ۱۹۶۰م کال د نومبر په ۲۵مه د یوه ظالم رژیم پر وړاندې د خپلې مبارزې له امله ووژل شوې.
د مېرمنو لپاره د ملګرو ملتونو ادارې(یو این ویمین)، ښځو سره د تاوتریخوالي پر ضد د مبارزې نړیوالې ورځې په مناسبت، له نړیوالې ټولنې غوښتي چې له افغان ښځو او نجونو سره کړې ژمنې تازه کړي او د دوی د حقونو د دفاع لپاره دې ګډ او دوامدار اقدام وکړي.
په افغانستان کې د ملګرو ملتونو مرستندویه ماموریت (یوناما) د ښځو پر وړاندې د تاوتریخوالي د لهمنځه وړلو نړۍواله ورځې په مناسبت په یوه خپور کړي راپور کې ویلي، چې په تېرو دوو کلونو کې د تاوتریخوالي د لوړ ګواښ سره د مخ افغان مېرمنو او نجونو شمېر ۴۰ سلنه زیات شوی دی.
د ښځو پر وړاندې د زور زیاتي د لهمنځه وړلو د نړۍوالې ورځې په درشل کې د افغان ښځو غورځنګ وايي، په افغانستان کې د ښځو پر وړاندې زور زیاتی ملي ناورین او جنسیتي تبعیض دی. دغه غورځنګ له نړۍوالو غوښتي، چې د طالبانو له لوري د ښځو د حقونو نقض د جنسیتي تبعیض په توګه په رسمیت وپېژني.
د ایران ولسمشر مسعود پزشکیان وايي، د حجاب او عفت موضوع باید د شخړې او لانجې وسیله ونه ګرځي، بلکې باید د احترام او کرامت پر بنسټ او همداراز د خبرو له لارې هواره شي. د نوموړي په وینا، هېڅ ډول زور یا تحمیل د انسان د باطني درک او باور ځای نهشي نیولی.
پخواني ولسمشر حامد کرزي د نومبر ۲۰مې د ماشومانو نړۍوالې ورځې په مناسبت یوې اعلامیه کې ټینګار کړی، چې د هېواد د ماشومانو وضعیت ته باید جدي پاملرنه وشي. هغه ویلي، چې په ټول هېواد کې باید د نجونو پرمخ د ښوونځیو او پوهنځیو دروازې بېرته پرانېستل شي.
د جاپان حکومت، د جاپان د نړۍوالې همکارۍ ادارې (JICA) او د ملګرو ملتونو د پراختیایي پروګرام په همکارۍ د ۵.۶ مېلیونه ډالرو په ارزښت د دوه کلنې پروژې د پلي کولو لپاره یو تړون لاسلیک کړ، چې موخه یې د افغان مېرمنو اقتصادي پیاوړتیا ده.
طالبانو په ننګرهار او بلخ ولایتونو کې د یوې ښځې په ګډون ۳ کسان د بېلابېلو تورونو په تړاو په عام محضر کې له ۲۰ تر ۳۹ دُرو وهلي دي. طالبانو ویلي، چې دوه نارینه یې د نشه یي توکو د قاچاق او یوه ښځه یې د «نامشروع اړیکو» په تور وهلي دي.