ښځې

د طالبانو د امربالمعروف او شکایتونو اورېدو وزیر خالد حنفي ویلي، تر اوسه یې د خلکو لسګونه زره شکایتونو ته رسېدنه کړې چې په دې لړ کې یې ۲۵زره ښځو ته د میراث حقونه هم ورکړي دي.

په جرمني کې مېشته افغانه سوک وهونکې سعدیه برومند له تېرو شپږو کلونو راهیسې په جلاوطنۍ کې ژوند کوي او هیله لري، چې د طالبانو په سقوط سره به نجونې بېرته خپل حقونه ترلاسه کړي. هغې د طالبانو له بیا واکمنۍ مخکې په افغانستان کې زده‌کړې او ورزش کاوه.

په داسې حال کې چې افغان ښځې د طالبانو له سختو ځپونکو محدودیتونو سره مخ دي، د «ارغواني شنبو» په نوم د افغان ښځو غورځنګ په هېواد کې دننه او بهر خپلو اعتراضي فعالیتونه دوام ته ورکړی دی.

معترضو مېرمنو جرمني ته د افغانانو د لېږد لړۍ د احتمالي درېدو له امله اندېښنه څرګنده کړې. دغه مېرمنو ویلي، چې د جرمني د نوي حکومت له‌خوا د افغانانو د لېږد لړۍ احتمالي درېدل به د دغه هېواد د سیمه‌ییزو کارکوونکو او د بشري حقونو فعالانو ژوند له ګواښ سره مخ کړي.

۱۵ کلنه نازمین خان چې په پاکستان کې زېږېدلې؛ افغانستان ته تر ستنېدو وروسته د تورخم د کډوالو یوه پنډغالي کې تر ګرمې هوا لاندې خېمه کې مېشته ده. هغه وایي، د افغانستان په اړه لږ معلومات لري او دومره پوهېږي، چې په افغانستان کې به یې ازادي محدوده شي.

نیویارک ټایمز د ځینو امریکايي چارواکو له حوالې خبر ورکړی، چې د ټرمپ اداره د یوه اجرایوي فرمان په مسوده کار کوي چې له مخې یې د بهرنیو چارو په وزارت کې بدلونونه راولي چې ښايي د افغان مېرمنو لپاره د امریکا د ځانګړې استازې د دفتر لغوه کېدو لامل شي.

ملګرو ملتونو پر خپله ایکس پاڼه د یوه پیغام په خپرولو سره یو ځل بیا زده‌کړو ته د افغان نجونو پر حق او بشپړ لاسرسي ټینګار کړی او د میلیونونو نجونو له ښوونځیو څخه د محرومیت د پای ته رسولو غوښتنه یې کړې ده.

د بي بي سي انګریزي څانګې تازه په یوه راپور کې ویلي، نږدې درې کاله کېږي، چې طالبانو له شپږم ټولکي پورته د نجونو پر هر ډول زده‌کړو بندیز لګولی، چې له امله یې دا مهال زرګونه نجونې او مېرمنې د غالۍ اوبدلو سخت او کم عایده کار ته اړې شوې دي.

یوه سرچینه افغانستان انټرنشنل - پښتو ته وايي، چې طالبانو په«پتینګړه کاکۍ» مشهوره افغاني‌الاصله کاناډايي مېرمن، ندیمه نیولې ده. د سرچینې په خبره، یاده ټولنیزه فعاله څو ورځې وړاندې نیول شوې او اوس‌مهال د دغې ډلې ۴۰ ریاست ته لېږدول شوې ده.

د ملګرو ملتونو پراختیايي ادارې په خپل راپور کې ویلي، چې د طالبانو له خوا پر ښځو او د هغوی پر کار کولو د محدودیتونو او سختو تګلارو زیاتېدل به په راتلونکو دوو کلونو کې د افغانستان اقتصاد ته یو میلیارد ډالره زیان ورسوي.

ډیپلومات مجلې په خپله یوه خپره کړې مقاله کې د ځینو افغان مېرمنو له قوله ویلي، چې دوی له ملګرو ملتونو غواړي، چې افغان ښځې د خبرو اترو میز ته راولي، ترڅو دوی په خپله د خپلو حقونو دفاع وکړي.

د ملګرو ملتونو د وګړو صندوق وایي، چې د روان کال د اپرېل له پیل راهیسې له پاکستان څخه د افغان کډوالو د جبري ستنېدنې د دویم پړاو پرمهال ۱۷ مېرمنو په صفري نقطو کې په خوندي ډول ماشومان زېږولي دي.

د پاکستان د سند صوبايي حکومت سارا جاوید د سانګړ ولسوالۍ لپاره مرستیال کمېشنره ټاکلې ده. دا دې صوبې په تاریخ کې اول ځل دی چې یوه عیسوۍ مرستیال کمېشنره ټاکل کېږي.

د کرکټ نړیوالې شورااعلان وکړ چې له خپلو شریکانو سره په ګډه د هغو افغان ښځینه لوبغاړو لپاره یو ځانګړی صندوق جوړوي، چې د طالبانو د محدودیتونو له امله له هېواده وتلې او اوس جلا وطنه دي.

د پنجاب سروزیرې مریم نواز له زده کړو څخه د افغان نجونو پر محرومېدو خواشیني څرګنده کړه. مریم نواز په ترکیه کې د ۲۰۲۵ کال د انتالیا څلورم نړۍوال ډیپلوماسي فورم کې د خبرو په ترڅ کې د نجونو د زده کړو پر اړتیا ټینګار وکړ.

د بریتانیا یوې محکمې د فرشته جامي په نوم ۳۶ کلنه افغان مېرمن له داعش سره د یوځای کېدو په تور مجرمه ګڼلې او په عمر بند یې محکومه کړې. فرشته جامې به لږ ترلږه به ۱۷ کاله په زندان کې تېروي.

د سان مارینو جمهوریت نن (د وري ۲۱مه) د بشري حقونو په اړه د یوې مهمې غونډې کوربه دی. یوراسیا راپور ورکړی، چې دغه غونډه به تر ډېره په افغانستان کې د طالبانو د واکمنۍ لاندې د ښځو پر وضعیت متمرکزه وي.

د خوړو نړۍوال پروګرام وایي، چې د مرستو درېدو له امله په افغانستان کې ښځې او ماشومان تر ټولو ډېر زیان منوونکي دي. دغه پروګرام پر اېکس پاڼه کاږلي، چې د بودجې د پراخ کمښت له امله تر ۶۵۰ زرو زیاتې مېندې او ماشومان د تغذیې له حیاتي مرستو بې برخې شوي دي.