د افغان ښځو لپاره د ملګرو ملتونو ځانګړې استازې سوزان فرګوسن وايي، په افغانستان کې د ښځو اړوند له غېر دولتي سازمانونو باید ملاتړ وشي او پر یادو سازمانونو یې د پانګونو پر اړتیا هم ټينګار کړی دی. نوموړې همداراز ویلي، د افغانستان اړوند په نړۍوالو غونډو کې افغان ښځې باید حضور ولري.
د افغانستان د ولسي جرګې پخوانۍ غړي فوزیه کوفي یکشنبه (د زمري ۲۶مه) پر خپله ایکس پاڼه لیکلي، چې باید مدني ټولنې په خپله د ښځو د ستونزو د حل لپاره خبرې وکړي. کوفي زیاته کړې، که د سیمې هېوادونه دې خبرو ته زمینه برابره کړي دا به یو مثبت ګام وي.
افغانستان انټرنشنل په پنځو ولایتونو کې له هغو ښځو سره مرکې کړې چې د طالبانو د نظام غړي یې د ژوند شریکان، وروڼه او یا پلرونه دي. دا ښځې یا خاموشه ناراضې دي، یا غلې همفکره؛ خو له طالبي کورنیو دا غږونه څرګندوي چې طالبان په خپلو کورونو کې هم د ښځو له یوه غیر علني مخالفت سره مخ دي.
د افغانستان ازادۍ جبهې شنبه (د زمري ۲۵مه) ویلي، د طالبانو څلور کلنه واکمني «مشروعیت» نهلري. دغه جبهه وایي، چې طالبانو د افغانانو بنسټیز حقونه تر پښو لاندې کړي، د افغانستان کانونه یې لوټ کړي او دوی هم د هغوی پر ضد پوځي عملیات کړي او درنه مرګ ژوبله یې ور اړولې ده.
د ملګرو ملتونو د بشري حقونو شورا شنبه (د زمري ۲۵مه) په یوه اعلامیه کې ويلي، چې طالبانو د افغانانو او په ځانګړي ډول د ښځو ژوند تریخ کړی، د خلکو بشري حقونه یې تر پښو لاندې کړي او افغانستان ته په زور د افغان کډوالو اېستل د هغوی ژوند نور هم له ګواښ سره مخ کړی دی.
د رواداري په نوم د بشري حقونو یو بنسټ وایي، چې طالبانو په تېرو څلورو کلونو کې د ښځو د زدهکړو او کار په برخه کې د بندیزونو په لګولو، له پخوانیو پوځیانو غچ اخيستلو، د افغانستان اساسي قانون او نړۍوالو تړونونو ځنډولو سره نړۍوال بشري قوانین نقض کړي دي.
د بشري حقونو د څار اداره وایي، د افغانستان ښځې او نجونې د طالبانو د رژیم په وړاندې د څلورو کلونو را په دې خوا بې باکه مقاومت کوي، د نړۍ د مشرانو پام یې ځان ته را اړوي او هڅه کوي چې د جنسیتي اپارتایډ پر اساس دا ظالم نظام د بشریت پر ضد د مجرم په توګه وپېژندل شي.
د نوبل سولې جایزې ګټونکې او د نجونو د زده کړو نړیوالې مبارزه کوونکې ملالې یوسفزۍ ویلي چې افغان ښځو او نجونو په تېرو څلور کلونو کې په زړورتیا سره د طالبانو پر وړاندې مبارزه کړې ده.
د پاکستان په پلازمینه اسلام اباد کې یو شمېر افغان مېرمنو، د بشر حقونو فعالانو او خبریالانو د جمعې په ورځ، د خبري ناستې او اعتراضيه غونډې له لارې د افغانستان د جمهوري نظام د سقوط څلورمه کلیزه د "تورې ورځې" په نوم یاده کړه.
ملګرو ملتونو کې د افغانستان دایمي استازی نصیراحمد فایق وايي، چې (د اګسټ ۱۵مه) د افغان مېرمنو او نجونو لپاره د «تاریخ توره او نه هېرېدونکې» ورځ ده. هغه وایي، په دغه ورځ د افغان مېرمنو د دوو لسیزو لاسته راوړنې چې د زرګونه امنیتي ځواکونو د قربانۍ په بیه ترلاسه شوې وې؛ لهمنځه ولاړې.
د طالبانو د بیا واکمنۍ څلورمې کلیزې په درشل کې یوشمېر افغان مېرمنې ګېله کوي، چې نړۍ له دوی مخ اړولی او پر کابل د حاکمې ډلې له لوري پر دوی د بندیزونو تر څنګ محدودیتونه ورځ تر بلې زیاتېږي.
په تاجکستان کې د افغانستان د مخکني جمهوريت سفیر محمد ظاهر اغبر تازه پېغام کې د طالبانو د بیا ځل واکمنېدو ورځ د اګسټ ۱۵مه د افغانستان په تاریخ کې «توره او له کړاوونو» ډکه ورځ بللې. هغه زیاته کړې، چې په همدې ورځ د مېلیونونه افغانانو راتلونکی او د نجونو په ګډون د ښځو هیلې مړاوې شوې.
د طالبانو د بیا واکمنېدو څلورمې کلیزې په درشل کې د افغانستان لپاره د ملګرو ملتونو د ښځو د برابرۍ او توانمندۍ ادارې ځانګړې استازې سوزان فرګوسن ویلي، چې پر افغان ښځو او نجونو لګول شوي بندیزونه لنډمهاله نهدي او اوس د خلکو د ورځني ژوند یوه برخه ګرځېدلي دي.
د ملګرو ملتونو د ښوونې، ساینس او کلتور ادارې (یونسکو) په یوه تازه راپور کې خبرداری ورکړی، چې په افغانستان کې د سیاسي او ټولنیزو فشارونو له امله رسنۍ نه یوازې د پراخو بندیزونو سره مخ شوې؛ بلکې ۸۰سلنه ښځینه خبریالانې هم بې دندو شوې دي.
ملګري ملتونه وایي، چې په ډېرو هېوادونو کې نجونې او ځوانې ښځې لا هم له تبعیض سره مخ دي، چې پکې زده کړو ته د نه لاس رسي ستونزه هم پکې شامله ده. دغه سازمان ویلي، اوسمهال شاوخوا ۱۵ میلیونه نجونې د نړۍ په بېلابېلو هېوادونو کې له لومړنیو زده کړو بې برخې دي.
د طالبانو د امر بالمعروف او نهی عن المنکر وزارت په وروستیو ورځو کې د کابل ښار ګڼو رسټورانټونو ته سپارښتنه کړې، چې له دې وروسته ښځې او نارینه، ان که خاوند او مېرمن یا د کورنۍ غړي هم وي، په یوه مېز او یا یوه برخه کې یو ځای کېناستلای نه شي.
افغان لاریون کوونکي به د اګست له ۱۴مې تر ۱۷مې نېټې د لسو هېوادونو په ۱۴ ښارونو کې د طالبانو پر ضد لاریونونه ترسره کړي. د دې لاریونونو هدف د ښځو د حقونو دفاع او ملاتړ او د طالبانو د کړنو اړوند جدي ستونزو ته د نړیوالې ټولنې پام اړول ښودل شوي.
په سویل لویدیزه حوزه کې د یوناما د فتر کې سرچینو افغانستان انټرنشنل ته ویلي، چې طالبانو شپږ ورځې وړاندې د نجونو لپاره د کمپیوټر زده کړو هغه ټولګی تړلی، چې د یوناما په ملاتړ جوړ شوی و.
د ملګرو ملتونو د ښځو څانګې ویلي، چې طالبان څلور کاله وروسته له دې چې یو ځل بیا پر افغانستان واکمن شوي، خپل هغه لیدلوري ته نږدې شوي چې له مخې یې مېرمنې له ټولنې په بشپړ ډول حذف شي.
د افغانستان د پخواني جمهوري نظام د بهرنیو چارو وزیر محمد حنیف اتمر وایي، افغانستان د دومره ډېرو راستنو شویو افغانانو منلو ته چمتو نهدی؛ په تېره بیا داسې شرایطو کې چې هلته عدالت او کار نشته، بېوزلي ډېره ده او د خلکو او په ځانګړې توګه د ښځو بنسټیز حقونه پهکې تر پښو لاندې شوي دي.
د ملګرو ملتونو د ښځو ادارې استازې «سوزان فرګوسن» وایي، که دوی افغان مېرمنې چوپ کړي، نو نړۍ ته دا پیغام ورکول کېږي چې د ښځو او نجونو حقونه هر ځای له منځه وړل کېدای شي او اوسنی افغانستان د دې موضوع یوه خورا خطرناکه بېلګه ده.
د طالبانو د امربالمعروف او نهې عن المنکر وزارت وايي، د فراه ولایت په پرچمن ولسوالۍ کې ۳ نارینه له خپلو ښځو سره د ناوړه چلند له امله نیولي دي.